Introductie les
Zie ppt voor de inhoud, doelstellingen, assumptie, plaats in het criterium en evaluatie
- Contingentie? → het kan een bepaald iets in de geschiedenis constant van richting gaan
laten veranderen
➢ Bv: Coronacrisis → niet veel mensen hebben die crisis kunnen voorspellen en op korte
termijn heeft men alles moet herorganiseren; nieuwe vocabulaire
➔ Het heeft de geschiedenis een onverwachte wending gegeven
➢ De toekomst is nooit zoals we denken dat het zal zijn, het neemt een andere wending
Slide 22: uitspraken die elkaar tegenspreken
Continuïteit en verandering → opdracht (zie opnamen)
- Dingen die grondig zijn veranderd
➢ Meer aandacht voor diversiteit op beeld (maar nog steeds veel racisme en discriminatie)
➢ Films nu op cd/dvd’s en online en minder op cassetten
➢ Minder stereotypering
Reader
De academische teksten zijn leerstof en daar kunnen vragen worden gesteld op het examen → te
lezen voor de les
➔ Kunnen linken met hedendaagse situaties
, Module 1: Journalistiek
1. Wat is journalistiek?
Wanneer ‘ontstaat’ de journalistiek?
- Afhankelijk van wat als ‘journalistiek’ wordt gezien → Wat journalistiek is, is vrij relatief
- ‘Nieuws’ en verspreiding daarvan heeft altijd bestaan (roddels, militairen en spionage, …)
- Maar ‘journalistiek’ is specifieker dan verspreiding van nieuws
1.1 Wat voor iets is journalistiek?
• Het is een
activiteit
• Het is ook een
product van dit
activiteit
- Het komt uit het Frans journalisme
- De term journalisme is nog niet heel erg oud
- Het is een meer gedetailleerde definitie
- Het doel van journalistiek wordt hier ook
meegegeven
- Het gaat om een bepaalde manier van schrijven en
schrijfstijl die typisch is voor gedrukte uitgaves
- Principes staan centraal
- Journalistiek gezien als ideologie/bepaalde ethiek
- Wat er niet wordt belicht zijn de achterliggende
motieven
- De definitie van journalistiek is een definitie dat
moet worden geproblematiseerd
Journalistiek in het Frans
➢ Het concept ‘deontologie’ wordt direct in de eerste zin al naar voren gebracht
➢ Journalistiek is een statuut die door het wet wordt bepaald
➢ Het verspreiden van media = eenvoudiger
Zowel in het Engels als Frans worden standaarden en de statuut v/d journalist naar voren gebracht
,Algemene definitie ‘Journalistiek’
- Journalistiek als product
- Journalistiek als genre
➢ Bepaalde manier van schrijven, presenteren van gegevens, …
- Journalistiek als beroep / discipline
➢ Geheel aan normen, procedures, standaarden om journalistiek (als product) te
produceren (professionalisering en journalistieke professionele ideologie)
➢ Journalistiek als autonoom veld/beroep (opleidingen, statuut)
- Een activiteit
- Het belang van de bepaalde vorm van journalistiek → kranten, radio of tv
- Het journaal, de krant → journalistieke producten
- Verzamelen, schrijven, bewerken en presenteren van nieuws voor een wereldwijde
distributie voor de luisteraar te informeren
- Journalistiek heeft een bepaalde stijl en schrijfkarakters → kolommen, grote titel,
gestructureerde lay-out, tussentitels afbeelding met uitleg van de afbeelding, inleiding (=
lead)
- Journalistiek is gebaseerd op waarheid, precisie en juistheid
1.2 Via etymologie naar de geschiedenis van de journalistiek
Etymologie = vanwaar het woord vandaan komt
Oefening
- Lijst van Belgische kranten die vandaag bestaan
➢ Het Nieuwsblad
➢ De Standaard
➢ Het Belang van Limburg
➢ De gazet van Antwerpen
➢ De metro
➢ Het Laatste Nieuws
➢ De streekkrant
➢ Le Soir
➢ De morgen
➢ De Tijd
- Verdwenen Belgische krantenartikelen
➢ De Vooruit
➢ De gazet van Mechelen
➢ Het Volk (Gent)
- Buitenlandse krantenartikelen
➢ The New York Times
➢ The Guardian
➢ Le Monde
➢ Der Spiegel
➢ Le Parisien
➢ Wall Street Journal
➢ Economics
➢ La gazetta dello sport
, Het groeperen van de kranten volgens termen die voorkomen in de titels
- Gazetta (Venetië, 1556) (gaza = klein muntstuk met een gaai (i.e. vogel) op) → gazette, gazet
➢ Link met de betaalmiddel wordt naar voren gebracht
- Coranto / courant (actuele berichten) (NL → rol Amsterdam als handelscentrum) → krant
- Dagblad, journal, (cf. ‘het journaal’)
- Nieuwsbrief (newsletter)
- Broadsheet (vel papier met nieuws, satire, …)
- Newspaper (term 1670)
- Zeitung / tijding (bericht, “berichten uit ….”)
- Corriere, post, mail, telegraaf, …
➢ Verwijzen naar bepaalde dragers
- Verschijningsmoment: Le Soir, Le Matin, De Morgen, …
- Il Mundo, Le Monde, …
➢ Door het lezen van die krant heb je een zicht op de wereld
- Rol krant: observer, guardian, …
- Politieke kleur krant: Le Peuple, Het Volk, Vooruit, Libération
‘Journalistiek’ pas echt doorgedrongen als term in 19e eeuw → term is nu pas 2 eeuwen oud
2. De vroege ontwikkeling van de journalistiek: Handel, religie,
politiek, technologie
Wat is een krant?
- De krant verschilt van andere (en oudere) gedrukte vormen van nieuws en debat (bv.
nieuwsballade, pamflet en vlugschrift)
- Vier voorwaarden
➢ Regelmatig en vast verschijningsritme (→ nieuws wanneer er nieuws binnenkomt
(postkoets), naar aanleiding van belangrijke gebeurtenis, …)
➔ Belangrijkste eerste voorwaarden om te spreken van een krant
➔ Wekelijks, later dagelijks
➔ Spreken we nu nog v.e. krant als het online staat? Of als het 24h nieuws plaatst?
➢ Continuïteit en herkenbare identiteit (titel, formaat, rubrieken, inhoud, …)
(→ bundeling van brieven, spontaan of onregelmatig publiceren van pamfletten als
reactie op gebeurtenis, …)
➢ Focus op actualiteit
➔ Vraag stellen → Wat is actualiteit?
➔ Is een hedendaagse reflectie nog actualiteit, of moet actualiteit gaan over wat er
gisteren of vandaag is gebeurt?
➢ Gericht op (relatief) breed aantal thema’s
➔ Niet enkel over de eco of over sport bijvoorbeeld
= Onmogelijk om te spreken van een ‘plotse ontstaan’ van een krant, maar eerder trage ontwikkeling
vanuit verschillende voorlopers, en door verschillende bredere ontwikkelingen (economisch,
cultureel, economisch, religieus, politiek …)
= Evolutie naar online nieuws met gedeeltelijk andere productie en consumptie → wat met deze
voorwaarden?
