Samenvatting
Samenvatting strafprocesrecht
- Vak
- Strafprocesrecht
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Samenvatting van het vak strafprocesrecht, combinatie van info uit de slides aangevuld met het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
In winkelwagenVerkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
InleidingDefinitie en situering van strafprocesrecht
Strafrecht in de ruime zin omvat:
▪ Strafrecht in de enge zin of materieel strafrecht
▪ Beschrijft welke daden of onthoudingen een
misdrijf uitmaken
▪ Beschrijft welke straf de wet voorziet voor deze
feiten
▪ Beschrijft welke omstandigheden een invloed
kunnen hebben op de toepassing van deze
straffen en maatregelen
Vb. art. 461 beschrijft wat diefstal is. Straf = gevangenisstraf+geldboete. Omstandigheden:
verzwarend is geweld, braak.
▪ Strafprocesrecht/strafrechtspleging of formeel strafrecht
▪ Beschrijft de manier waarop de overheid het
strafrecht correct moet toepassen
▪ De theorie van het strafrecht wordt omgezet in
actie in het strafprocesrecht
Vb. wetboek strafvordering bepaalt op welke manier diefstal vastgesteld en gemeld kan
worden aan de overheid, hoe ze verder onderzocht kan worden, wie bevoegd is,…
Strafprocesrecht of strafvordering is het geheel van rechtsregels die gevolgd moeten worden
in verband met
▪ De vaststelling of een misdrijf werd gepleegd
▪ Door wie het werd gepleegd
▪ Op welke manier men de schuldige de door de wet
voorgeschreven straffen en maatregelen kan opleggen
▪ De werking en bevoegdheden van de instellingen en organen
die hiermee belast zijn
Strafprocesrecht verdeeld in 4 fasen
▪ Het onderzoek
▪ De vordering (dagvaarding)
▪ De berechting
▪ De strafuitvoering (valt volgens sommigen onder
penitentiair recht)
Doelstellingen van het strafprocesrecht zijn:
-) Strafprocesrecht moet efficiënt zijn (zoveel mogelijk schuldigen vatten) = maatschappij
heeft recht op bescherming, die de overheid zo efficiënt mogelijk moet organiseren
-) Strafprocesrecht moet willekeur vermijden = er mogen geen onschuldige mensen worden
vervolgd of gestraft. Waarborgen in strafprocesrecht tegen onrechtvaardig ingrijpen overheid
1
,Accusatoire en inquisitoire procedure
Accusatoir systeem is :
- Mondeling
- Openbaar
-Tegensprekelijk (interactie)
vb Griekse en Romeinse tijd => slachtoffer beschuldigde iemand in het publiek. Beschuldigde
kon zich verdedigen tegenover de volledige gemeenschap (rechter = scheidsrechter, kwam
niet actief tussen in geding)
Bescherming van het individu en aanklager en aangeklaagde staan op gelijke voet
Inquisitoir systeem is:
-) Schriftelijk
-) Geheim
-) Niet-tegensprekelijk
vb Spaanse inquisitie
Mensen werden door vage beschuldigingen opgepakt en gemarteld tot ze bekenden
Niet ten overstaan van de gemeenschap, maar door afgevaardigden van de maatschappij die
de vervolging en berechting van de beklaagden op zich nemen.
Ons strafprocesrecht is een gemengd systeem = Het onderzoek is inquisitoir maar de
berechting is accusatoir (verdachte krijgt tijdens onderzoek geen inzage in strafdossier, wel
voor de rechtbank)
Voornaamste bronnen van strafprocesrecht:
Belangrijkste bron is Wetboek van Strafvordering = Sv (verouderde wetgeving)
Ook zeer belangrijk is de Voorafgaande titel aan het Wetboek van Strafvordering = V.T.Sv
Grondwet, EVRM, internationale verdragen, rechtspraak, rechtsleer
Hoofdstuk 1 vorderingen die uit een misdrijf ontstaan
Wat is een strafvordering?
= Een vordering die het OM ( = het openbaar ministerie) kan instellen in de naam van de
maatschappij om de pleger van een misdrijf te sanctioneren dmv straf of maatregel.
Vaak ook schade toegebracht door misdrijf= in dat geval ook burgerlijke vordering(nl vraag
om schade te vergoeden), niet door OM, maar door benadeelde
Maar soms ook misdrijven zonder schade( vb verboden wapendracht)=> geeft enkel
aanleiding tot strafvordering
De strafvordering
1.1 De uitoefening van de strafvordering
1.1.1 Het openbaar ministerie
Artikel 28quater lid 2 Sv procureur des konings oefent de strafvordering uit zoals de wet die
bepaalt.
A. Wie is het openbaar ministerie?
Bij rechtbank van eerste aanleg is dat de procureur des Konings (PdK) + substituten (eerste
substituten, toegevoegde substituten en naargelang specialisatie fiscale, economische,… subst
Gerechtelijke stagiairs => kunnen na 6 maanden aangesteld worden om ambt OM
2
,Bij de arbeidsrechtbank is dat het arbeidsauditoraat bestaande uit arbeidsauditeur(s)
+ substituten, vorderingen voor strafrechtbanken in sociale zaken
Bij het hof van beroep, de procureur-generaal( PG), de advocaten-generaal + substituten PG
Hof van Cassatie: PG en zijn advocaten-generaal
Het Federale parket bestaat uit federale procureur en 18 federale magistraten
= Artikel 144ter paragraaf 1 Ger.W. : dwz treden op indien dossier
grensgebied arrondissement overschrijdt of bij gespecialiseerde complexe materies( vb
mensenhandel). Treden op als OM voor politierb, correct. Rb, hof van beroep, assisen
De strafvordering instellen= de zaak voor de rechter maken= bij de rechter aanhangig maken
OM vervolgt op basis van opportuniteitsbeginsel= dwz zij oordelen zelf of het zinvol is te
vervolgen( aanhangig maken) of om dat niet te doen( seponeren) (of buitengerechtelijke
afhandeling, minnelijke schikking, bemiddeling,…)
B. Kenmerken van het OM
1. Hiërarchisch opgebouwd
De hoogste parketmagistraat oefent gezag, leiding en toezicht uit over alle parketmagistraten
in zijn rechtsgebied.
De hiërarchisch meerdere kan elke ondergeschikte parketmagistraat verplichten om te
vorderen wat hij voorschrijft en dus conclusies in die zin neer te leggen
MAAR dit verhindert niet dat de magistraat ter zitting een ander standpunt kan innemen en
vrij kan vorderen wat naar zijn overtuiging terecht is
= de pen is slaaf maar het woord is vrij (si la plume est serve, la parole est libre)
2. Ondeelbaar
De parketmagistraten treden nooit op in eigen naam en zijn dus verwisselbaar (Mijn ambt
vordert), zelfs tijdens zaak. Treden op als orgaan van één functionele eenheid
Uitzondering: in het sociaal strafrecht zijn de magistraten van het arbeidsauditoraat niet
verwisselbaar met die van het gewone parket
3. Onafhankelijk t.a.v. rechtbank
De magistraten hebben het recht om voor de rechtbank alles te zeggen wat hun nodig lijkt
voor de uitoefening van de strafvordering en kunnen daarvoor niet gestraft worden. Ze treden
er op voor de Gemeenschap.
Minister van Justitie heeft wel een positief injunctierecht dwz kan OM bevel geven te
vorderen. GEEN negatief injunctierecht, dus kan vervolging ingezet door OM niet
verhinderen. Artikel 151 GW en artikel 364 Sv. Ook voor minister-president deelstaat.
1.1.2 Burgerlijke partij
Het slachtoffer van een misdrijf kan een klacht indienen waarbij hij vraagt dat de pleger van
een misdrijf vervolgd en eventueel gestraft zal worden.
Deze klacht signaleert enkel aan de overheid dat er een bepaald misdrijf is gepleegd. Het is
zeker geen verplichting te vervolgen. (niet hetzelfde als burgerlijke partijstelling voor
vergoeding)
3
, Wanneer de strafvordering al is ingesteld wordt de burgerlijke vordering toegevoegd aan de
strafvordering.
Wanneer de strafvordering nog niet is ingesteld kan het slachtoffer zich volgens artikel 70 Sv.
burgerlijke partij stellen bij de onderzoeksrechter en kan zo de strafvordering worden
ingesteld.
Dit is een belangrijk correctief op het monopolie van het OM, het slachtoffer kan zelf invloed
uitoefenen op de strafvordering, vb als zaak geseponeerd werd door OM
Niet mogelijk tov minderjarigen, personen die genieten van voorrecht van rechtsmacht…
Het slachtoffer kan ook rechtstreeks dagvaarden voor correctionele of politierb bij
overtredingen en wanbedrijven
Verschilt van de burgerlijke partijstelling waarbij het slachtoffer vergoeding vraagt voor de
opgelopen schade (onderzoeksrechter kan de zaak niet weigeren en de bewijslast ligt niet bij
het slachtoffer)
1.2 Tegen wie wordt de strafvordering uitgeoefend?
Een natuurlijk persoon of een rechtspersoon (dader, mededader of medeplichtige)
Tijdens het onderzoek noemen we die persoon de verdachte
Pas op : er bestaat een verschil met:
- In verdenking gesteld in gerechtelijk onderzoek: inverdenkinggestelde
- Zaak aanhangig gemaakt bij de rechtbank: beklaagde
- Zaak aanhangig gemaakt bij het hof van assisen: beschuldigde
Pas op: daarnaast kunnen we ook een burgerrechtelijk aansprakelijke partij= partij die niet
strafrechtelijk verantwoordelijk is maar die wel kan worden aangesproken om schade te
vergoeden Vb ouders die schade moeten betalen indien minderjarig kind een als misdrijf
omschreven feit heeft gepleegd
1.3 Wijze van uitoefening van de strafvordering
Er zijn verschillende manieren voor het OM om kennis te krijgen van misdrijf, daarna beslist
OM zelf wat er met de zaak moet gebeuren, op basis van opportuniteitsbeginsel:
Strafvordering instellen, seponeren (vb niet voldoende bewijs, eerste misdrijf verdachte),
minnelijke schikking, bemiddeling, voorafgaande erkenning van schuld
1.3.1 Van ambtswege
OM krijgt kennis van een misdrijf door eigen waarneming of door een pv
1.3.2 Door aangifte
Een persoon (niet het slachtoffer) meldt het misdrijf bij de politie of het parket
Vb. buur heeft iets gehoord en denkt dat er is ingebroken bij buren op vakantie
1.3.3 Door klacht
Het slachtoffer meldt het misdrijf=> hij wil het gebeurde melden aan de politie en verwacht
dat de persoon die hij aanduidt als verdachte vervolgd wordt en gesanctioneerd (geen
automatische burgerlijke partijstelling door klacht in te dienen)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentrechtspraktijkVives. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen