Gebarentaalwetenschap - een inleiding (hoofdstuk 6 t/m 9)
Gebarentaalwetenschap - een inleiding (hoofdstuk 6 t/m 10)
Alles voor dit studieboek (30)
Geschreven voor
Hogeschool Utrecht (HU)
Leraar Nederlandse Gebarentaal
GNGT
Alle documenten voor dit vak (5)
Verkoper
Volgen
CorineM
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
10. Fonetiek
10.1 Inleiding
• Tussen gesproken en gebarentalen is sprake van modaliteitsverschil
o Verschil in communicatiekanaal
o Woorden in gesproken talen worden met het spraakorgaan gemaakt en met oren
ontvangen
o Gebaren worden met het hele bovenlichaam gemaakt en met de ogen waargenomen
• Communicatieketen bestaat uit drie delen
o 1. Productie van signaal
o 2. Signaal zelf
o 3. Perceptie van signaal
• Fonetiek = fysieke eigenschappen van communicatieteken
• Fonologie = onderdelen van woorden en gebaren zoals ze binnen het systeem van een
bepaalde taal functioneren
• Fonologische vorm is één abstracte vorm. Fonetische vorm is variabel
• Fonetiek en fonologie kan niet los van elkaar bestudeerd worden
10.2 Productie
• Articulatie van gebaar wordt in gang gezet door:
o Aanspannen van spieren
o Gewrichten waar beweging plaatsvindt
o Delen van lichaam die bewegen
• Transitiebeweging = beweging die niet bij gebaar zelf hoort en variatie is → beweging naar
het beginpunt
• Articulatie rondom gezichtsuitdrukkingen
o Gesproken componenten = mondbeeld afgeleid van gesproken woorden
o Orale componenten = mondbeeld niet afgeleid van gesproken woorden
o Adem, bijvoorbeeld bolle wangen
• Belangrijke anatomische termen voor het beschrijven van delen van arm en hand zijn
o Proximaal = dichterbij
o Distaal = verder weg
▪ Makkelijker dan proximaal
• Weak drop = zwakke hand verdwijnt bij uitspraak
• Bouw van het lichaam legt beperkingen op wat mogelijk is voor een gebaar
o Kan te maken hebben met sterke of zwakker strekspieren in vinger
o Pezen in pols
• Gebaren kan met de linker- of rechterhand. Mensen hebben een voorkeurshand.
• Eenhandige gebaren worden met de voorkeushand gebaard: we spreken van de dominante
hand
o Voor begrip maakt het niet uit
• Gebaren kunnen ook met twee handen tegelijkertijd gebruikt worden
o Fysiek kunnen handen onafhankelijk van elkaar bewegen. De beperking zit in de
coördinatie van bewegingen in het motorisch systeem
o We kunnen wel twee handen tegelijk bewegen
▪ Synchroon
, ▪ Alternerend= zelfde beweging in tegenovergestelde richting, bijvoorbeeld
FIETSEN
10.3 Perceptie
• Blikrichting bij gebarentaalgebruikers ligt op een punt in de buurt van het gezicht
• In het centrum van het gezichtsveld kunnen meer details waargenomen worden dan in de
periferie daarvan
• Visuele perceptie is meer dan auditieve perceptie gespecialiseerd in verwerken van
verschillende soorten gelijktijdige informatie
10.4 Fonetische variatie
• Net als in gesproken taal is er variatie op de manier waarop gebaren gearticuleerd worden
• Variatie hangt voor een deel samen met sociale factoren
o Mannen vs. vrouwen
o Etnische groepen
o Individu
• Taalkundige factoren die tot variatie kunnen zorgen:
o Coarticulatie = invloed van gebaren voor of na een gebaar
o Deletie = tweehandige gebaren worden met één hand gemaakt
o Assimilatie = gebaar kan handvorm van voorafgaande gebaar overnemen
o Fonetische variatie in precieze buiging van vingers en strekking van vingers
10.5 Notatiesystemen voor gebarentalen
• Doven schrijven Nederlands als ze dat kunnen. De reden is dat er geen standaard
schriftsysteem is om gebaren en zinnen in gebarentaal op te schrijven
• Onderzoekers maken gebruik van notatiesystemen
• De meeste systemen zijn gebaseerd op de eerste fonologische analyse van gebaren van
Stokoe
o Handvorm
o Plaats van hand in ruimte/op lichaam
o Beweging vingers/hand
• Verschillende systemen in omloop met verschil in details in fonetiek
10.6 Taaltechnologie
• Taaltechnologie = sprekende, luisterende en vertalende computers
• Functie van dure, overbelaste tolk overnemen, tegen RSI
• Kil/onpersoonlijk, misverstanden met computer, meer last van ruis
• Virtueel gebarend poppetje
o Houterig
o Gemis aan fonetische kennis
o Mimiek niet menselijk genoeg
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CorineM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
