Inhoudsopgave
Module 1: journalistiek.................................................................................................................................. 3
1.1 Wat is journalistiek?.......................................................................................................................................3
1.1.1 Wat voor iets is journalistiek?................................................................................................................3
1.1.2 Via etymologie naar de geschiedenis van de journalistiek....................................................................3
1.2 De vroege ontwikkeling van de journalistiek: handel, religie, politiek, technologie......................................4
1.2.1 Nieuws en de prehistorie van de journalistiek.......................................................................................4
1.2.2 Nieuws en politieke bestuur...................................................................................................................4
1.2.3 Nieuws, handel en de voorlopers van de krant......................................................................................5
1.2.4 Technologie: boekdrukkunst en kranten................................................................................................6
1.3 Evolutie van de krant in de 19e eeuw.............................................................................................................7
1.3.1 Krant en politiek in de 19e E....................................................................................................................7
1.3.2 Technologie, snelheid en prijs................................................................................................................9
1.3.3 De krant als massamedium...................................................................................................................10
1.4 Journalistiek in de 20e eeuw.........................................................................................................................14
1.4.1 Concentratie en ontzuiling in de Belgische pers..................................................................................14
1.5 Geografische diversiteit: verschillende geschiedenissen, verschillende journalistieke modellen................18
Module 2: film............................................................................................................................................. 19
2.1 De geboorte en ontwikkeling vd film als cultuurproduct en culturele industrie..........................................19
2.1.1 De voorgeschiedenis vd film.................................................................................................................19
2.1.2 Verdere ontwikkeling v film tijdens het interbellum (1918-1939).......................................................20
2.1.3 De groeiende dominantie vd VS op de filmmarkt................................................................................21
2.2 Filmvertoning en -consumptie......................................................................................................................23
2.2.1 Vroege ontwikkeling van filmvertoningen en publiek..........................................................................23
2.2.2 Verdere ontwikkeling van de film in België tijdens het interbellum....................................................24
2.2.3 Van piek naar daling in bioscoopbezoek na WO2................................................................................24
2.2.4 Van 1958 tot vandaag: het Vlaamse bioscooplandschap verandert grondig......................................26
2.2.5 De ‘disciplinering’ van film....................................................................................................................27
Module 3: de geschiedenis van de omroep................................................................................................... 30
3.1 Het ontstaan van de (radio-)omroep...........................................................................................................30
3.1.1 De vroege ontwikkeling van de radio-omroep.....................................................................................30
3.2 Het commerciële omroepmodel...................................................................................................................31
3.2.1 Het commerciële omroepmodel..........................................................................................................31
3.2.2 De centrale rol van reclame..................................................................................................................32
3.3 Het ontstaan van de publieke omroep.........................................................................................................32
3.3.1 Publieke omroepen in Europa..............................................................................................................33
3.3.2 Publieke omroepmodel: overheidscontrole en financiering................................................................34
3.3.3 Omroep en verzuiling in België en Nederland......................................................................................34
3.4 De introductie van de televisie.....................................................................................................................37
3.4.1 De omroep in BE van WO2 tot de introductie van tv...........................................................................37
3.4.2 De introductie van tv............................................................................................................................37
3.4.3 De verbonden geschiedenis van radio en tv........................................................................................38
3.5 Publieke omroepfilosofie..............................................................................................................................38
3.5.1 John Reith en de BBC............................................................................................................................38
3.5.2 Informeren............................................................................................................................................38
3.5.3 Opvoeden.............................................................................................................................................39
3.5.4 Ontspannen (entertainen)....................................................................................................................39
1
, 3.5.5 Openbare omroep en nationale identiteit...........................................................................................40
Module 4: de geschiedenis van de propaganda............................................................................................42
4.1 Wat is propaganda.......................................................................................................................................43
4.2 De ontwikkeling van de propaganda in 20e E..............................................................................................44
4.2.1 Ontwikkeling massamaatschappij en massademocratie......................................................................44
4.2.2 De ontwikkeling van de massamedia...................................................................................................44
4.2.3 Totale oorlogen en Koude Oorlog........................................................................................................44
4.3 Professionalisering van de propaganda.......................................................................................................45
4.3.3 WO1 en de georganiseerde propaganda.............................................................................................46
4.3.4 Totalitarisme en de alomtegenwoordigheid van propaganda.............................................................47
4.3.5 Propaganda in het Bolsjewisme en de Sovjetunie...............................................................................47
4.3.6 Nazi-propaganda...................................................................................................................................48
4.4 Elementaire principes van oorlogspropaganda...........................................................................................48
4.4.4 Wij verdedigen een nobele zaak, geen particuliere belangen.............................................................49
4.4.5 De vijand begaat bewust wreedheden, wij onopzettelijke blunders...................................................50
4.4.6 De vijand gebruikt illegale wapens.......................................................................................................50
4.4.7 Wij lijden zeer weinig verliezen, de verliezen van de vijand zijn enorm..............................................50
4.4.8 Kunstenaars en intellectuelen steunen onze zaak...............................................................................50
4.4.9 Onze zaak is Heilig................................................................................................................................52
4.4.10 Wie aan onze propaganda twijfelt is een verrader............................................................................52
2
,Mediageschiedenis
Les 1: inleiding
Contingentie = betwisten van de noodzaak
Dingen zijn veranderd in het medialandschap sinds dat onze ouders jong waren:
- Nu meer diversiteit weergegeven
- Films op DVD ipv cassettes
- Gevoeliger publiek, minderheden zijn minder gestereotypeerd
- Muziek op meerdere en andere platformen beschikbaar
- Meer globalisering: producties over de hele wereld -> geen culturele hegemonie
Les 2
Module 1: journalistiek
Geschiedenis van de journalistiek
1.1 Wat is journalistiek?
Betekenis is relatief
Ontstaan van journalistiek afhankelijk van:
- Wat als journalistiek gezien wordt
- Nieuws en verspreiding heeft altijd bestaan
- Journalistiek is specifieker dan verspreiding v nieuws
1.1.1 Wat voor iets is journalistiek?
= de activiteit/ professie van schrijven voor een krant of magazine of uitzenden van nieuws
op radio of tv
Journalistiek als:
- Product
- Genre: manier v schrijven, presenteren
- Beroep/ discipline
o Geheel normen, procedures, standaarden (product) om journalistiek te
produceren
o Autonoom veld/ beroep (opleiding, statuut)
1.1.2 Via etymologie naar de geschiedenis van de journalistiek
Bestaande Belgische kranten: HLN, HBVL, GVA, de Tijd
Verdwenen Belgische kranten: Gentenaar, Vooruit
Buitenlandse kranten: The New York Times, Le Parisien, The post
Het/ the, ‘post’, le soir en de morgen, ‘gazet’
3
, 1.2 De vroege ontwikkeling van de journalistiek: handel, religie,
politiek, technologie
1618, Amsterdam: volgens sommige de eerste krant -> bakermat journalistiek
Voorwaarden om als krant te definiëren:
- Regelmatig en vast verschijningsritme: eerst wekelijks, daarna dagelijks
- Continuïteit en herkenbare identiteit
- Focus actualiteit
- Gericht op breed aantal thema’s
Geen plots ontstaan, maar eerder trage ontwikkeling vanuit verschillende voorlopers en
door verschillende bredere ontwikkelingen
1.2.1 Nieuws en de prehistorie van de journalistiek
Journalistiek is context afhankelijk
Nieuws heeft altijd bestaan en is omnipresent: elke samenleving heeft manieren om
nieuwheid en afwijkende dingen te monitoren en delen
Orale communicatie lange tijd zeer dominant (vooral voor grote massa):
o Belang roddels en geruchten
o Nieuws verspreid door marktkramers, kermismensen, kooplieden, zangers, …
o Analfabetisme
Geschreven nieuws: eerst gekoppeld aan bestuur van grote rijken
o Belangrijk voor ontwikkeling handel en kapitalisme -> nieuws als instrument
Eerste gedrukte kranten: begin 17e E
o Discussie over eerste titel en exacte datum
o 1605: Straatsburg
o 1618: Amsterdam courante
o 1620: Antwerpen
Journalistiek als relatief autonome sector/ discipline die nieuws produceert
1.2.2 Nieuws en politieke bestuur
Communicatie als beleidsinstrument
Nood aan communicatie binnen grondgebied dat vanuit centraal machtscentrum
wordt geregeerd
In grote rijken
Orale communicatie te onbetrouwbaar voor efficiënte communicatie
o Rome: correspondentiesysteem met bodes (transporteren brieven)
o China: handgeschreven nieuwsbrieven
Bedoeld voor ambtenaren in afgelegen gebieden
Soms opgehangen op publieke plaats of oraal gecommuniceerd aan
lokale bevolking
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reneependers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.