Samenvatting
Samenvatting Publiekrecht UA
- Vak
- Publiekrecht
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van de slides en eigen notities van de lessen gedoceerd door Patricia Popelier. (15/20)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021Hoofdstuk 1: Constitutionele geschiedenis van België
Inleiding
• 1830: België opgericht als representatieve eenheidsstaat
• België = nu federale consensusdemocratie
o Consensusdemocratie (gevolg breuklijn taalgroepen)
§ Taalkwestie
§ Staatshervormingen
o Centrifugaal en bipolair
§ Centrifugaal: macht naar deelstaten
§ Bipolair: conflict tussen 2 grote groepen
à instabiliteit
De Belgische onafhankelijkheid
• 1830: zuiden scheurde zich los van Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
• Directe aanleiding: De Stomme van Portici
• Verzet tegen politiek Willem I (vooral vanuit elite)
o à revolutie
§ 1) Onrust bij lagere bevolkingsklasse (hongersnood en werkloosheid)
§ 2) Koortsig politieke klimaat (na succesvolle juli-revolutie in Frankrijk)
§ 3) Willem I trad aanvankelijk weinig op tegen oproer
• 4 oktober 1830: Voorlopig Bewind kondigt Belgische onafhankelijkheid af
o Voorlopig Bewind
§ = leiders van Belgische Omwenteling
§ Nam enkele grondwettelijke besluiten
§ Richtte Grondwetscommissie op om Grondwet te maken
• Grondwet moest bekrachtigd worden door verkozen
Constituante, het Nationaal Congres
o Verkozen door slechts 0,0075% van Belgen
• Nationaal Congres
o 2 opdrachten
§ 1) Belgische Grondwet uitvaardigen
• Ging vlot
o Dankzij Grondwetscommissie + eensgezindheid na
bewind Willem I
• Liberale grondwet na onderdrukking door Willem I
o Fundamentele rechten en vrijheden
• België als parlementaire constitutionele monarchie
o Parlement als vertegenwoordiger van de Natie
§ Vertrouwen
o Regering
§ Wantrouwen
• Onder streng politiek en rechterlijk
toezicht
§ 2) Staatshoofd kiezen
• 21 juli 1831: Koning Leopold I
Moyra Everaerd 1
,PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
Evolutie van de grondwet
• 2 fundamentele wijzigingen
o 1) Democratisering
§ Uitbreiding kiesrecht
• Cijnskiesrecht
o à meervoudig algemeen stemrecht voor mannen
(1893)
§ à enkelvoudig algemeen stemrecht voor
mannen (1919-1921)
• à ook voor vrouwen (1948)
• Verdrag van Maastricht (1998)
o Burgers van EU en in België verblijvende niet-
Europeanen ook stemrecht
§ Alle inwoners: gemeenteraden
§ Europeanen: Europees Parlement
§ Naar consensusdemocratie
• Van representatieve democratie
o Gebaseerd op meerderheidsregel
• Naar consensusdemocratie
o Gebaseerd op overleg en compromis tussen 2
belangrijkste taalgroepen
§ Erkenning van sociaaleconomische grondrechten
• Extra (b.v. recht op onderwijs) grondrechten toegevoegd
bovenop reeds bestaande (b.v. recht op vrijemeningsuiting)
liberale vrijheden
o 2) Federalisering
§ Van gedecentraliseerde eenheidsstaat naar federale staat
§ Zie H9
Grondgebied
• Provincies en gemeenten
• 4 taalgebieden
o Nederlands, Frans, Duits en tweetalig
o ! faciliteitengemeenten
• Gemeenschappen en gewesten
o Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap
Bevolking
• Vlamingen
o Meerderheid in België
o Minderheid in Brussel
à op federale niveau: bescherming Franstalige minderheidsgroep
à op Brussels niveau: bescherming Nederlandstalige minderheidsgroep
• Duitstalige Gemeenschap
o Relatief grote autonomie
o Beperkt demografische en politiek gewicht
§ à veel minder inspraak op federaal niveau
Moyra Everaerd 2
,PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
Hoofdstuk 2: Formele bronnen voor de regeling van publieke instellingen
Inleiding
• Rechtsbronnen
o Grondwet
o Internationaal en Europees recht
o Bijzondere meerderheidswetten
o Bijzondere meerderheidsdecreten
o Gewone wetten en decreten
o Rechtspraak
o Grondwettelijke gewoonten
o Algemene rechtsbeginselen
Verschillende rechtsbronnen
• De Belgische Grondwet
o Herzieningsprocedure
§ Fase 1:
• Pre-constituante maakt lijst met artikelen die voor herziening
in aanmerking komen
§ Fase 2:
• Publicatie van deze lijst heeft verkiezingen tot gevolg
§ Fase 3:
• Constituante mag grondwet herzien (binnen de grenzen van de
lijst) met 2/3 quorum en 2/3 meerderheid
o Doelstellingen van rigide herzieningsprocedure
Doel Procedure/ Hoe? Werkelijkheid/ Praktijk
Uitzonderlijke 1) Tussentijdse Herzieningslijst wordt steeds op einde van
wijziging/ verkiezing legislatuur gemaakt
Stabiele 2) 2/3 meerderheid - Ontbinding parlement = geen
grondwet afschrikkend effect meer
- DUS: elk parlement fungeert als
constituante
Inspraak Tussentijdse Verkiezingen draaien zelden om
bevolking verkiezing grondwetswijziging
- Want aan einde van legislatuur
(campagne over beleid)
- Behalve bijvoorbeeld soms rond
nieuwe staatshervorming die eraan
zit te komen
Nieuw parlement ≠ verplicht aangeduide
grondwetsartikels te herzien (of toch niet
zoals bedoeld)
Beperkte Punctuele Diepgaande hervormingen, b.v.
wijzigingen herzieningsverklaring - Van eenheidsstaat naar federale
staat
- Grote impact van aansluiting bij EU
Brede 1) Tussentijdse 1) Nieuw parlement ≠ verplicht aangeduide
consensus verkiezing: grondwetsartikels te herzien
constituante beperkt 2) Neveneffect: verlies beginselkarakter
door lijst
2) 2/3 meerderheid
Moyra Everaerd 3
, PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
o Problemen van rigiditeit grondwet
§ 1) Staatshervormingen
• Hervormingsprocedure van 1831 is niet voorzien voor
regelmatige grondwetswijzigingen
o B.v. niet altijd alle artikels die nodig zijn voor wijziging
opgenomen in herzieningslijst
§ 2012: tijdelijke overgangsbepaling toegevoegd
• Laat toe dat sommige zaken gewijzigd
mogen worden die niet op lijst staan
à gevaar voor legitimiteit van hervorming
• “Grondwet afsluiten”
o Weinig artikels op lijst zetten zodat er bij volgende
legislatuur weinig wijzigingen mogelijk zijn
§ à dit deden ze omdat:
• NVA wilde veel staatshervormingen, rest
niet à NVA werd steeds groter dus wss
volgende legislatuur veel zetels voor
NVA DUS op voorhand weinig wetten op
de lijst gezet om NVA ‘s plannen tot
grondwetswijzigingen in te perken voor
volgende legislatuur
§ 2) Aansluiting bij internationale verdragen
• Vereist vaak wijziging in grondwet
o Wijziging weegt vaak te licht om verkiezingen te
organiseren
§ 3) Federale structuur
• Grondwet was tot voor kort nog niet aangepast aan
federalisme
o à wel sinds Senaat werd omgevormd tot
deelstatenkamer
§ Voorheen hadden deelstaten geen formele
inspraak
§ MAAR toch best frequente grondwetswijzigingen tegenover andere
landen
o Enkele bijkomende regels
§ Geen grondwetsherziening b.v. in oorlogstijd
§ Coördinatie grondwet
• Artikel 198 Grondwet
• Grondwet mag gecoördineerd worden zonder formele
grondwetswijziging
o B.v. nummering artikels aanpassen, oude terminologie
aanpassen…
o Enkel 2/3-meerderheid nodig in parlement
• Internationaal en Europees recht
o Belgische Grondwet weinig oog voor internationaal recht
§ < 1831
o Artikel 34
Moyra Everaerd 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moyraeveraerd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen