Paragraaf 1
Materieel: voorwaarden strafrechtelijke aansprakelijkheid: het in beginsel in aanmerking
komen voor een strafrechtelijke sanctie’, om het fundament voor bestraffing door de
overheid.
Formeel: proces
Penitentiaire/ sanctierecht: consequenties van de aansprakelijkheid
Strafwet moet nauwkeurig beschrijven:
● Bestanddelen moeten zijn vervuld en er is een instelling of attitude vereist (opzet
of schuld).
● Bijzondere omstandigheden kunnen wederrechtelijkheid of schuld doen
wegvallen aldus aansprakelijkheid uitsluiten.
● Meervoudige aansprakelijkheid voor een feit moet worden voorkomen. (ne bis in
idem)
Beslissingsschema: Art. 350 SV vragen en art. 348 Sv vervolgingsrecht OM.
Dynamiek: internationale misdrijven (terrorisme), maar ook snellere en ingewikkeldere
samenleving (hierdoor misschien ook kwetsbaarder) - denk bijv. Aan privacy.
Dit boek behandelt niet de mate van aansprakelijkheid, maar de vraag of en in welke vorm
iemand aansprakelijk gesteld kan worden. De mate van aansprakelijkheid wordt beïnvloed
door strafdoeleinden zoals vergelding en preventie, hier is rechtelijke vrijheid.
Paragraaf 3.1 - Matrieel strafrecht en andere rechtsgebieden
3.1.1 Belang van de strafprocessuele context
Verband tussen bestraffing en de doeleinden (preventie, vergelding, reparatie).
Opportuniteitsbeginsel en straftoemetingsvrijheid zijn van corrigerende rol. Dit deelt
vertrouwen toe aan de rechter en het OM en laat anderzijds blijken dat er een afwezigheid is
van een uitgebreid stelsel van strafverhogings- of verminderingsgronden.
In tegenstelling tot andere rechtsgebieden wordt er meer waarde gehecht aan de
processuele context: er wordt onderzocht of er daadwerkelijk kan worden gesanctioneerd.
Opsporing en vervolging kunnen zeer belastend zijn voor de betrokkene, waarbij de
overheid machtsmiddelen kan gebruiken; strafrechtelijke aansprakelijkheid is ultimum
remedium. -> art. 1 lid 1 Sr legaliteitsbeginsel; hieruit vloeit de wens naar scherpe
delictsomschrijvingen.
,3.1.2 Primaat van de materieelrechtelijke invalshoek
Inhoudelijke overwegingen hangen samen met strafwaardigheid; processuele doeleinden
mogen niet aan materieelrechtelijke normen ten grondslag worden gelegd.
Voorbeeld scheiding: drugs in beslagname, hierna mag geen opsporing plaatsvinden
(processueel onpraktisch, maar materieel juist). Materieel gezien is er geen sprake meer
van betrokkenheid bij drugsinvoer nadat dit is ingenomen. Daadstrafrecht
Een bestanddeel wijzigen omdat dit structureel moeilijkheden oplevert is niet bezwaarlijk
zolang de materiele norm niet wordt gewijzigd. Wanneer de materiele norm echter wordt
verruimd t.b.v. effectieve toepassing, dan wordt de zaak problematischer.
Inhoudelijke eis procesrecht: de voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid en de
delictsomschrijvingen moeten praktisch en effectief toepasbaar zijn.
3.1.3 Materieel strafrecht in rechterlijke beslissingen
● Sterke betrokkenheid van processuele context stipt het belang van rechtspraak
aan (met risico op echtsonzekerheid en een gevaar van beslissingen)
Materieel = stereotypen van soorten gedrag
Formeel = specifieke casus met alle bijzonderheden staat centraal -> concrete rechterlijke
beslissing
Rozemond (De methode van het materiele strafrecht): materiele strafrecht bevat begrippen
die niet nader in de wet zijn uitgewerkt.
Zinvol om onderscheid te maken tussen standaardarresten en variatie-arresten. Criteria
worden geformuleerd in standaardarresten en vervolgens verhelderd in variatie-arresten:
1. Positieve variatiearresten = een zaak wordt met behulp van het criterium onder
het wetsbegrip gebracht.
2. Negatieve variatiearresten = bovenstaande is niet van toepassing.
Het leidinggeven aan de toepassing van het materiele strafrecht door de HR is gebrekkig.
Leerstukken komen soms gebrekkig aan bod in arresten, echter heeft dit te maken met het
feit dat deze al van belang zijn tijdens de opsporing en vervolging van een verdachte.
Hoofdstuk II
HII paragraaf 2, 3, 4.3 5.1 t/m5.1.3 en 6
, Paragraaf 2 Het strafbare feit
2.1 Wettelijke strafbepalingen en verbindendheid
Art. 107 lid 1 GW: codificatiebeginsel (= strafrecht wordt in algemene wetboeken geregeld
en in bijzondere wetten bijv. WVW of Opiumwet)
Men gaat ervan uit dat alleen de centrale overheid de bevoegdheid heeft om
strafbaarstellingen in het leven te roepen die een misdrijf opleveren = onjuist. Door
bovengenoemde delegatie in een wifz kunnen AMVB of verordeningen ook
strafbaarstellingen bevatten. (art. 150 Provinciewet en 154 Gemeentewet bevoegdheid tot
straf bij schending verordening. Bij gemeente denk aan Algemene Plaatselijke
Verordening (APV). → vergaande behoeftheid denk aan verbod (bedelen,
samenscholing, plakken), ordeningsdelicten (hondenpoep, huisvuil) en
noodbevoegdheden, demonstratieregels).
Strafrechter kan slechts aansprakelijk stellen o.b.v. strafwetgeving die daadwerkelijk van
kracht was ten tijde van het plegen van het feit; Strafbepaling kan verbindende kracht
missen wanneer deze strijdig is met een grondrecht. Actueel is strijdigheid tussen nationale
en internationale bepalingen (EVRM).
Bij lagere wetgeving staat de verbindendheid wel eens ter discussie met de stelling
dat buiten de (delegatie)bevoegdheid is getreden of hogere wetgeving het onderwerp
uitputtend heeft geregeld. Gemeentelijke bepaling regelt bijvoorbeeld ander doel dan de
hogere regeling.
2.2 Definitie van het strafbare feit
Strafbepaling (art. 1 lid 1 Sr): delictsomschrijving op een sanctienorm.
→ Delictomschrijving beschrijft welk gedrag onder welke subjectieve (opzet,
schuld of niet bepaald) en objectieve omstandigheden (wederrechtelijkheid,
causaliteit en specifieke bijzonderheden van de strafbaarstelling) tot
strafrechtelijke aansprakelijkheid kan leiden. = bestanddelen. Kan ook een
kwalificatie bevatten (diefstal, doodslag en moord etc.)
Voorwaarden strafrechtelijke aansprakelijkheid:
1. Bestanddelen
2. Vervolgingsrecht
3. Vervulling van de elementen schuld en wederrechtelijkheid
Aansprakelijkheidsvoorwaarden op bestanddeelniveau of ander niveau zijn belangrijk voor
het proces (vormgeving tenlastelegging) en voor wat er moet worden bewezen
(bestanddelen) en wat (behoudens aanwijzingen voor het tegendeel) mag worden
verondersteld (schuld en wederrechtelijkheid). Ook de einduitspraak die de rechter bij het
ontbreken van een aansprakelijkheidsvoorwaarde moet geven (vrijspraak of ontslag van alle
rechtsvervolging) hangt ervan af.
OM heeft bewijslast voor bestanddelen.
2.3 Bijzondere delicten en rechtsgoederen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jorders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.