SAMENVATTING ANESTHESIE EN PIJN
ANESTHESIE
ALGEMENE INTRODUCTIE
Algemene anesthesie = medicamenteus geïnduceerde omkeerbare onderdrukking van het CZS
waardoor veranderingen in gedrag en/of perceptie op schadelijke stimuli
BASISCOMPONENTEN VAN ALGEMENE ANESTHESIE
Anesthesie zorgt voor…:
- Bewusteloosheid/sedatie --> amnesie
- Pijnstilling = analgesie
- Spierverslapping
- Protectie tegen autonome reflexen
o Vagale reactie, bradycardie OCR, salivatie, stress respons
- Peroperatieve stabilisatie
o Hemodynamisch
o Respiratoir (oxygenatie, ventilatie)
o Vochtbeleid
o Stolling (peroperatief moet stolling optimaal zijn
o Glycemiecontrole
o Zuur-base
Heel soms premedicatie (anxiolyse, pijn bestrijding en voorkomen complicaties)
--> enkel bij zware ingrepen want pt moet zichzelf en probleem kunnen identificeren
--> sedativum, axiolyticum, parasympatolyticum, chronische medicatie, PONV profylaxe, anti-
thrombotische profylaxe, anti-aspiratie, anti-allergie
VAN SEDATIE TOT SLAAP
Tabel: samenvoegsel van Wilson scale, Alertness
scale, Observer’ Assesments
4 stadia van Guedel
- Stadium I: anamnese/analgesie (start
optreden bewustzijnsverlies)
- Stadium II: excitatie
o Toename in hersenactiviteit -->
beweging, hoesten, onregelmatige
ademhaling, ogen in alle richtingen
- Stadium III: chirurgisch stadium
--> Ademhaling is regelmatig,
hemodynamisch, pupillen in myose
- Stadium IIII: toxisch stadium
1
, o Respiratoire arrest en cardiovasculaire collaps met pupildilatatie
INDUCTIE VAN SLAAP
- Intraveneuze inductie en onderhoud
- Intraveneuze inductie en inhalatie onderhoud
- Inhalatie inductie en onderhoud
- Inhalatie inductie en intraveneus onderhoud
- Inhalatie inductie en onderhoud met een ander volatiel
INHALATIE ANESTHESIE
Zeer frequent toegepast als onderhoud, bij kinderen als inductie
Bv. lachgas, sevoflurane, desflurane
Voor inductie via inhalatie: sevoflurane
- Stapsgewijs opdrijven geïnhaleerde concentratie
- Starten met 8% en dan dalen thv bepaalde slaapdiepte
- Single breath techniek (pt moet uit ademen en dan in ballon met mengsel 1 tot 3 keer diep
inademen)
Maligne hyperthermie: absolute contra-indicatie
Vervolgens: venen aanprikken en luchtwegdevice of pt gewoon onder masker houden
Toch niet zo populair
- Pollutie, terratogeen
- Duur door noodzakelijke scavenging van gassen
- Geagiteerd ontwaken
- PONV
- Risico op maligne hyperthermie
- Hemodynamisch en CZS weerslag
- Er is EMLA (bv. lidocaïne creme)
INTRAVENEUZE ANESTHESIE
1. Barbituraten bv. thiopenthal
2. Non-barbituraten bv. propofol, ketamine, etomidate
3. Sedativa bv. midazolam, diazepam nooit een iso-elektrisch EEG
Voordelen: Inductie en onderhoud van anesthesie/ sedatie, alle gradaties sedatie, snellere inductie
dan volatiele, anti-epileptisch
PROBLEEM: AWARENESS
Auditieve of sensoriële ervaring tijdens operatie
2
,Hoe opmerken? Bewegen, tachycardie, BD stijging, zweten, pupildilatatie, BIS monitoring
Oorzaken: technisch/menselijke fout, te snel stoppen onderhoud, slechte inschatting
anesthesiediepte, door medische redenen ondieper, omschakeling van inductie naar onderhoud
ANALGESIE
= pijnstilling
Heelkunde is altijd pijnlijk maar type heelkunde speelt mee en is anders bij elke pt
Peroperatief: fentanyl analogen en remifentanil
Postoperatief: morfine, piritramide,tramadol, NSAID, paracetamol
Nevenwerkingen: sedatie, ademhalingsdepressie, gewenning, obstipatie, misselijkheid/braken,
urineretentie
SPIERVERSLAPPERS
Bezetting Ach-receptoren thv motorische eindplaat van skeletspieren en ademhalingsspieren
Waarom?
- Spierrelaxatie voor comfort chirurg
- Intubatie mogelijk maken
- Verzekeren veilige en vrije luchtweg
- Rapid sequence induction
o Bij niet-nuchter, zwanger, trauma pt om aspiratie te voorkomen
o We doen preoxygenatie + hypnotica en spierrelaxantia (rocuronium/succinyl) -->
intubatie
- Kunstmatige ventilatie op INZO
ANTAGONISATIE
- Afwachten op de farmacokinetiek
- Antidotum
--> relaps is altijd mogelijk als antidoot is uitgewerkt
o Analgetica: naloxone
o Benzodiazepines: flumazenil
o Spierverslappers: neostigmine, sugammadex
3
, FARMACOLOGIE VAN DE INTRAVENEUZE ANESTHETICA
Enkel IV anesthetica kunnen iso-elektrisch EEG geven
Eigenschappen hypnotica: zuur, grote niet-geïoniseerde fractie, hoge oplosbaarheid/proteïnebinding
WERKINGSMECHANISME
Waar? CZS: limbisch systeem, cortex, ruggenmerg
Hoe?
- Vetoplosbaarheid is belangrijk
- Proteine site theorie
o proteïnen met lipofiele eigenschappen die compromis vormen tussen
vetoplosbaarheid en specifieke bindingsites
o inhibitoire kanalen waar anesthetica op kan werken
- GABA (transmembranair Cl-transport: hyperpolarisatie)
- Via GABAa receptor --> voor GABA, barbituraten, propofol, etomidate,
volatielen
- Benzo’s versterken binding met GABA Dissociatie GABA van
- DUS stimulatie GABAa-receptor receptor verhinderen
--> onderdrukking hersenactiviteit
- Ook nog glycine: volatielen versterken glycine, barbituraten en propofol ook
meer meer op GABA
o excitatoire kanalen
- NMDA: gestimuleerd door glutamaat en aspartaat --> vrije migratie Na, K en
Ca met depolarisatie
- Anesthesie door inhibitie bv. ketamine
DE FARMACA
IV anesthetica zijn hypnotica en sedativa
IV inductieagentia zijn zuur
--> Hoe hoger de pKa boven 7.4, des te meer in niet-geïoniseerde vorm aanwezig
Snelheid effect: snelheid injectie, dosis, cardiac output, proteïnbinding en vetoplosbaarheid
BARBITURATEN
Thiopental
EIGENSCHAPPEN
- Zeer vetoplosbaar, hoge eiwitbinding (80%), 60% niet-geïoniseerd
- Bewustzijnsverlies:30-60sec
- Eliminatie halfleven 6-15h, werkingsduur 5-10 min (door redistributie)
- Metabolisatie via lever: actieve metabolieten
4