Samenvatting
Samenvatting Materieel Strafrecht (009532)
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Alle lessen gegoten in een mooie samenvatting, veel succes!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
MATERIEEL STRAFRECHTEsmée Demuynck
2020-2021 2BA Criminologie
,Inhoudsopgave
1. De strafwet...........................................................................................................................................................................................................................2
1.1. Algemene beginelen ................................................................................................................................................................................................2
1.1.1. Het legaliteitsbeginsel ..................................................................................................................................................................................2
1.1.2. Karakter van de strafwet..............................................................................................................................................................................3
1.1.3. Interpretatie van de strafwet .......................................................................................................................................................................3
1.2. De strafwet en het EVRM .........................................................................................................................................................................................4
1.3. Toepasselijkheid van de strafwet .............................................................................................................................................................................4
1.3.1. Toepasselijkheid in tijd.................................................................................................................................................................................4
1.3.2. Toepasselijkheid naar plaats ........................................................................................................................................................................5
1.3.3. Toepasselijkheid naar personen...................................................................................................................................................................6
2. Het misdrijf...........................................................................................................................................................................................................................6
2.1. Algemene beginselen ...............................................................................................................................................................................................6
2.2. Materieel bestanddeel .............................................................................................................................................................................................8
2.3. Moreel bestanddeel .................................................................................................................................................................................................8
2.3.1. opzettelijke misdrijven .................................................................................................................................................................................9
2.3.2. Onachtzaamheid ........................................................................................................................................................................................ 10
2.4. Wettelijke indeling van misdrijven ......................................................................................................................................................................... 10
2.4.1. Straf in abstracto ....................................................................................................................................................................................... 11
2.4.2. Straf in concreto ........................................................................................................................................................................................ 11
2.5. Andere classificaties van misdrijven ....................................................................................................................................................................... 12
2.5.1. Volgens intrinsieke aard van het misdrijf ................................................................................................................................................... 12
2.5.2. Volgens materiële uitvoeringswijze ........................................................................................................................................................... 13
2.6. Verzwarende omstandigheden .............................................................................................................................................................................. 14
2.7. Strafbare poging .................................................................................................................................................................................................... 15
2.8. Rechtvaardigingsgronden....................................................................................................................................................................................... 18
2.8.1. Verschil rechtvaardigingsgrond en… .......................................................................................................................................................... 18
2.8.2. Wettelijk voorschrift en bevel overheid ..................................................................................................................................................... 19
2.8.3. Wettige verdediging .................................................................................................................................................................................. 20
2.8.4. Noodtoestand ............................................................................................................................................................................................ 21
3. De dader............................................................................................................................................................................................................................. 22
3.1. Natuurlijke personen en rechtspersonen ............................................................................................................................................................... 22
3.2. De strafbare deelneming........................................................................................................................................................................................ 23
3.2.1. Voorwaarden hoofdmisdrijf en deelnemingsgedraging ............................................................................................................................. 24
3.2.2. Bestraffing deelneming .............................................................................................................................................................................. 25
3.3. Gronden van schulduitsluiting................................................................................................................................................................................ 26
3.3.1. Dwang........................................................................................................................................................................................................ 26
3.3.2. Dwaling ...................................................................................................................................................................................................... 27
3.4. Gronden van niet-toerekeningsvatbaarheid .......................................................................................................................................................... 27
3.4.1. Geestestoornis ........................................................................................................................................................................................... 28
3.4.2. Minderjarigen ............................................................................................................................................................................................ 29
3.5. Strafuitsluitende verschoningsgronden .................................................................................................................................................................. 30
4. Straffen en andere gevolgen van het misdrijf ............................................................................................................................................................................. 32
4.1. Algemene beginselen ........................................................................................................................................................................................................ 32
4.2. Indeling straffen ..................................................................................................................................................................................................... 34
4.3. De 12 straffen ........................................................................................................................................................................................................ 35
4.3.1. Vrijheidsberovende straffen: opsluiting & gevangenisstraf ........................................................................................................................ 35
4.3.2. Elektronisch toezicht .................................................................................................................................................................................. 35
4.3.3. Werkstraf ................................................................................................................................................................................................... 36
4.3.4. Autonome probatiestraf ............................................................................................................................................................................ 37
4.3.5. Geldboete .................................................................................................................................................................................................. 38
- Teruggave en schadevergoeding die burgerlijke gevolgen zijn van het misdrijf ..................................................................................................... 39
4.3.6. Verbeurdverklaring .................................................................................................................................................................................... 39
4.3.7. Terbeschikkingstelling ................................................................................................................................................................................ 42
4.3.8. Afzetting en ontzetting .............................................................................................................................................................................. 43
4.3.9. Beroepsverbod .......................................................................................................................................................................................... 43
4.3.10. Verval sturen, stadionverbod en woonverbod ........................................................................................................................................... 44
4.3.11. Bekendmaking van vonnissen en arresten ................................................................................................................................................. 44
4.3.12. Specifieke straffen voor rechtspersonen.................................................................................................................................................... 45
4.4. Burgerlijke gevolgen van het misdrijf ..................................................................................................................................................................... 45
5. De straftoemeting .............................................................................................................................................................................................................. 46
5.1. 4 sraftoemetingsfactoren op de straf ..................................................................................................................................................................... 46
5.1.1. Strafverminderende verschoningsgrond .................................................................................................................................................... 47
5.1.2. Verzachtende omstandigheden ................................................................................................................................................................. 47
5.1.3. Herhaling ................................................................................................................................................................................................... 51
5.1.4. Samenloop ................................................................................................................................................................................................. 51
5.2. Modaliteiten van straffen ...................................................................................................................................................................................... 53
5.2.1. Probatiewet ............................................................................................................................................................................................... 53
5.3. Uitvoering straffen ................................................................................................................................................................................................. 55
5.4. Genade .................................................................................................................................................................................................................. 56
5.5. Verjaring van de straf ............................................................................................................................................................................................. 56
5.6. Verval van de straf ................................................................................................................................................................................................. 58
1
,Inleiding
Strafrecht: wetsbepalingen die bepalen welke gedragingen strafbaar zijn en hoe strafbaar gemaakt
Strafrecht is publiek legaal en sanctierecht
In dit vak wordt de technische benadering van het strafsysteem aangehaald: de regels voor
bestraffing
→strafrecht/materieel strafrecht: vooral de inhoud die telt: wat? Hoe? Wanneer? Waar?
→ strafwetboek en afzonderlijke strafwetten
→strafprocesrecht/formeel strafrecht/strafvordering: vooral de vorm: opsporen, vaststellen,
vervolgen, berechten,… → wetboek strafvordering
Positief strafrecht
1. De strafwet
1.1. Algemene beginelen
1.1.1. Het legaliteitsbeginsel
= het nullum crimen, nulla poena sine lege-beginsel → niemand kan gestraft worden zonder wet
Één van de grondbeginselen
- Artikel 7 EVRM & 15 IVBPR
- Artikel 12 & 14 gw
- Artikel 2 sw
➔ Strafbare gedragingen, de straf daarop en volgens welke procedureregels alleen door of
krachtens de wet
Wetten als bron van het strafrecht:
Belangrijkste bron: federale wetten, decreten van gewest of gemeenschap of ordonnanties van
Brussels gewest
Onrechtstreekse bron die handelingen strafbaar stellen: EU richtlijnen en verordeningen kunnen
lidstaten verplichtingen opleggen voor strafbaarstellingen, straffen en procedures, deze kunnen ook
verwerkt zitten in EVRM/EHRM/… die de lidstaten ondertekend hebben → moeten omgezet worden
‘Krachtens een wet’: de strafwetgevende bevoegdheid door een wet doorgeschoven naar
uitvoerende macht of lokale overheid (=delegatie) zoals KB/MB/provinciale
reglementen/politieverordeningen/…
Legaliteitsbeginsel vereist niet dat alle bepalingen die gedragingen strafbaar stellen en er straffen op
stellen door de wetgevende macht zelf zouden worden uitgevaardigd
➔ Zij moeten wel genomen worden krachtens de wet
Het legaliteitsbeginsel heeft belang voor veiligheid van de burger, kunnen lezen wat wel en niet mag:
- Wetgever
Lex certa-beginsel: wet moet duidelijk, nauwkeurig en voorspelbaar zijn
Controle door RvS tijdens totstandkoming en na invoering door strafrechter en GwH
- Rechter
2
, Moet zich aan inhoud van wet houden: trias politica
Wat met interpretatieproblemen? Zie later
Controle door HvC
- Rechtsonderhorigen
Rechtszekerheid: gedrag afstemmen dmv strafrecht als beleidsinstrument en kennis van
gevolgen bij niet-naleving
Rechtsbeschermingsbeginsel tegen rechtelijke willekeur
Werking in tijd: pas strafbaar vanaf dat de wet er staat, geen terugwerkende kracht, zie later
1.1.2. Karakter van de strafwet
Straffen zijn van openbare orde, gevolg:
- Kan niet wijzigen door private overeenkomsten
- Niemand kan door overeenkomst zijn strafrechtelijke verantwoordelijkheid kwijtraken
- Je kan niet toestemmen om een misdrijf te ondergaan
- Vervolging is onafhankelijk van de houding van de betrokkene
Aangiften van particulieren aan het OM verplichten de PK niet om vervolgingen in te stellen
↔ OM het recht heeft om misdrijven van ambstwege te vervolgen, zonder dat iemand aangifte
moet doen (uitzonderingen: laster & eerroof)
1.1.3. Interpretatie van de strafwet
Rechter moet de algemene regel, het respecteren van het legaliteitsbeginsel respecteren en
toepassen op concrete casus
Want: niet alles is vrije interpretatie, er is wel zekere eenvormigheid daaromtrend → letterlijk
interpreteren
Strafwet interpreteren = de werkelijke betekenis van de strafwet vaststellen in relatie tot de feiten
De rechter mag wegens het legaliteitsbeginsel de inhoud van de wet niet veranderen, aangenomen
dat de teksten duidelijk zijn
Als de strafwet duidelijk is:
- Letterlijke interpretatie: normale betekenis, geen ironie of dubbelzinnigheid
- Autonomie van het strafrecht: strafrechter is niet gebonden door invulling van begrippen uit
andere rechtstakken, beslist zelf wat de normale betekenis is
Als de strafwet niet duidelijk is: niet-letterlijke interpretatie toelaten
- Teleologische interpretatie
Invulling adhv bedoeling van wetgever: ratio legis
Voorwaarde: er is zekerheid over bedoeling van wetgever en dit binnen termen van de wet
• Variant: extensieve of evolutieve interpretative mag ook
• Analoge interpretatie mag nooit in het strafrecht
= los van de wet, hoe laakbaar ook iets is, als het niet in de wet als strafbaar is
omschreven dan kan je het niet bestraffen
Interpretatietechnieken voorzichtig gebruiken wegens menselijke vrijheid
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmée6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen