Ethiek examenvragen
Basis van vorig jaar nog kennen grote lijnen
Bv. Antropocentrisme VS Zoocentrisme etc.
Duurzaamheid
1. De eerste echte definitie van “duurzame ontwikkeling” dateert uit 1987. Leg uit
waarom deze insteek zeer antropocentrisch was.
› In ‘Our Common Future’ door de Brundtland-commissie
› DUURZAME ONTWIKKELING DEF = ontwikkeling die ervoor zorgt dat wij goed kunnen leven, onze huidige
behoeften kunnen voldoen, zonder de volgende generatie in de problemen te brengen om hun behoeften te
vervullen
› Volgens de 3 peilers w. er rekening gehouden met volgende aspecten om duurzame ontwikkeling te bereiken, te
onderhouden, te verbeteren via technologische ontw. & andere sociale organisatie;
Economische (productiesysteem waarbij we ontwikkeling krijgen die economisch haalbaar is, geen zin
om zaken naar voor de schuiven waar niemand brood mee verdient)
Sociale (maatschappelijk/sociaal aanvaard, dingen naar voorschuiven waar mensen mee akkoord zijn)
Ecologisch draagbaar (geen zaken naar voorschuiven die het milieu binnen x aantal jaren kapot maakt)
› Er wordt enkel rekening gehouden met de invloed/impact op het milieu & aarde omdat de gevolgen een
probleem (zouden kunnen) vormen voor de mens & bijgevolg het vervullen van onze belangen kan
dwarsbomen.
Het milieu & de aarde “redden”/beschermen uit eigenbelang eco. nuttiger & rendabeler
is ONZE woonplaats + voor de mensen van de toekomst
Mensgerichte ethiek = Antropocentrisme enkel MENS relevant/centraal er wordt enkel vanuit de
mens gedacht & geredeneerd & alles staat in functie vd mens, bv. aarde = intrumenten om ons van
“duurzame” ontwikkeling te voorzien (vb. gebruik van grondstoffen, ruimte…)
2. Intra-generationele & inter-generationele solidariteit & rechtvaardigheid is
belangrijk in duurzame ontwikkeling, maar ook bij de sterke interpretatie van
duurzaamheid kan dit als essentieel beschouwd worden.
Intra-generationele & inter-generationele solidariteit & rechtvaardigheid
› SOLIDARITEIT = delen in wat je hebt
› RECHTVAARDIGHEID = zorgen dat iederen krijgt wat hij/zij nodig acht = behoeften
› Tussen generaties & in/binnen de generatie
a) Leg uit hoe het een rol speelt bij duurzame ontwikkeling.
Duurzame ontwikkeling acht men nodig binnen de Brundtland comissie om de industriele activiteit (output) 5
tot 10 keer op te drijven. Er wordt gestreefd naar meer & “ANDERE” productie met het zelfde aantal
afval/uitstoot of zelfs een vermindering in uitstoot. Er vind dus een ontkoppeling/ decopling plaats tussen de
stijging van de productie (output) & de daarmee gepaard gaande milieuvervuilende uitstoot, afval, ...
Door deze eco-efficiëntie kan er aan de behoeften van de huidige bevolking voldaan worden (intra-
generationele solidariteit & rechtvaardigheid) & zullen zij minder/geen impact hebben op de toekomstige
generaties (inter-generationele solidariteit & rechtvaardigheid) doordat ze niet over de limieten van de aarde
gaan.
b) Leg uit hoe het te koppelen is met sterke duurzaamheid.
1
, STERKE DUURZAAMHEID = sterke interpretatie v/h concept duurzaamheid. waarbij er niet vanuit het
antropocentrisch denken (mens staat niet in het milieu maar is deel v/h geheel) w. gedacht maar vanuit een
ecocentrische visie.
De Intra-generationele & inter-generationele solidariteit & rechtvaardigheid bevindt zich binnen deze
interpretatie op vlak van welzijn & niet van welvaart. We moeten ervoor zorgen dat de aarde het goed stelt
omdat er anders onomkeerbare schade kan zijn. Het is aan ons de huidige mens om ervoor te zorgen dat de
aarde het goed stelt om zelf gelukkig te zijn (inter- generationele solidariteit & rechtvaardigheid) & niet-
omkaarbare schader te voorkomen voor de toekomstige generaties (intra-generation solidariteit &
rechtvaardigheid). Er vinden fundamentele & gerdagsmatige wijzigen plaats om voor welvaart voor de mens te
zorgen.
3. Soms wordt gesteld dat “vanuit ecocentrisch perspectief duurzame ontwikkeling
te soft is”. Leg uit wat hiermee bedoeld wordt.
Binnen de duurzame ontwikkeling streeft men naar eco-efficiëntie (= efficiënte productie (output) met minder
milieudruk (input, milieuvervuilinge etc.)) er zijn limieten opgelegd, er moet onder een bep. baseline
geraakt/gebleven worden Iemand die vanuit ecocentrisch perspectief redeneerd & dus heel het
MILIEU/ECOSYSTEEM relevant vind & de mens niet als maat ter dingen ziet, gaat duurzame ontwikkeling te soft
vinden. Er zouden nog meer maatregelen getroffen dienen te worden om het milieu te beschermen. De duurzame
ontwikkeling/volhoudbare economie = niet volhoudbaar (genoeg). Deze zal het ecosysteem, planeet, klimaat …
nadelig blijven beinvloeden.
4. Leg het verband uit tussen het stakeholdermodel van Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen en de Triple Bottom Line.
MVO’s moeten de drie peilers van duurzame ontwikkeling handhaven binnen hun bedrijf, we noemen dit ook de
‘triple bottom line’ die gebaseerd is op de 3 P’s (profit, people, planet) of de 3 M’s (markt, mens, milieu). Enkel
wanneer ze alle 3 gerealiseerd w. kan men duurzaam zijn. Er moet dus verantwoordelijkheid komen voor mensen,
planeet & markt & bijgevolg een verantwoordelijkheid op economisch, ecologisch & sociaal aspect.
Dit is een overgang van ‘shareholder’- denken (aandeelhouder) naar ‘stakeholder’-denken (belanghebbende). Ze
gaan dus eerder denken aan hun morele verantwoordelijkheid in plaats van puur te kijken naar de winst.
5. Is het de “zwakke” of “sterke” interpretatie van duurzaamheid die je kan
verbinden met “duurzame ontwikkeling” zoals door Brundtland gedefinieerd? Leg
uit.
› STERKE DUURZAAMHEID; sterke interpretatie v/h concept duurzaamheid niet vanuit antropocentrisch
denken (mens staat niet in het milieu maar is deel v/h geheel) soort van ecocentrische visie waarbij mens,
milieu, dieren, planten, ecosysteem quasi dezelfde waarde hebben.
› ZWAKKE DUURZAAMHEID = zwakke interpretatie van duurzaamheid waarbij je pragmatisch voorstelt om als
maatschappij bep. zaken anders te gaan doen, eficiënter aan te pakken, maar het blijft vanuit een
antropocentrisch denken (zoals Brundlandt). Want de mens is de maat der dingen. De wereld/ het milieu staan
in functie v/d mens. We mogen milieu niet belasten want heeft negatief effect op nakomelingen
› Dus welke nu verbinden met met “duurzame ontwikkeling” zoals door Brundtland gedefinieerd?
Zwakke duurzaamheid
Zijn beiden opgesteld vanuit antropocentristische visie, richten zich op meer productie, maar dan “beter”
effincientie
Zijn beiden technocentrisch & pragmatisch de technologie is de oplossing voor duurzame ontw. & richt
zich vooral op korte termijn
6. In welke interpretatie van duurzaamheid is de “paradox van Jevons” een relevant
gegeven? Leg dit uit aan de hand van een voorbeeld van een dergelijke situatie.
Als je binnen zwakke interpretatie van duurzaamheid blijft, heb je risico dat “paradox van Jevons” optreedt
2
, › Jevons geeft voorbeelden van situaties die kunnen ontstaan waarbij de technologische vooruitgang
efficiëntieverbeteringen teweegbrengen productie (output) stijgt + minder gebruik van grondstoffen per
product
› Kan zorgen voor een stijgend verbruik van inputs in totaal ! paradox
VOORBEELD;
Steeds efficiënter in produceren van batterijen de batterijen w. steeds kleiner
(minder grondstoffen per eenheid)
Efficiënter = goedkoper (minder arbeid) = meer vraag = rebound effect
meer pro = meer gebruik inputs/grondstoffen
OF
Steeds groter wordende GSM’s meer grondstoffen/inputs nodig voor productie
Feedback-loop die ervoor zorgt dat we in totaal meer gebruiken
7. “Matiging in het Noorden, ontwikkeling in het Zuiden”. Leg uit waarom dat een
samenvatting is voor het streven naar duurzaamheid en niet van het streven
naar duurzame ontwikkeling.
› DOEL VAN DUURZAME ONTWIKKELING = meer welvaart
middel om dat te bereiken is groei. Iedereen mag groeien/ welvarend w. & het milieu & sociale voordelen
moeten voor iedereen ter beschikking zijn.
Hierbij wilt men de welvaart van het Zuiden gelijkstellen aan de welvaart van het Westen, zonder dat de
welvaart in het Westen moet dalen. Dit zal echter zorgen voor een enorme uitstoot van vervuiling, om dit te
kunnen bereiken.
› DOEL VAN DUURZAAMHEID = welzijn
Het noorden zal hierdoor moeten matigen om het zuiden een kans te geven om zich te kunnen ontwikkelen
op een niveau dat zorgt voor economisch, psychisch & materieel welzijn
Duurzaamheid wil het welzijn van het Zuiden gelijkstellen aan het welzijn van het Westen, door te zorgen
dat het Westen een beetje matigt. Op die manier kan het Zuiden ontwikkelen & gelijk komen te staan met
het Westen.
3