Demografische ontwikkelingen: we worden ouder en vergrijzing, 1/3 chronische
aandoening door vroege opsporing, betere behandelmogelijkheden en kwaliteit zorg is
toegenomen -> co-morbiditeit,
Maatschappelijke ontwikkelingen: emancipatie, empowerment, participatie
Economische ontwikkelingen: hoge kosten in zorg: vroegdiagnostiek, molecar markers,
nieuwe behandeltechnieken, domotica en robotica. Van belevenis economie naar
betekeniseconomie -> zelfrealisatie.
Politieke ontwikkelingen: nadruk op eigen regie en verantwoordelijkheid terug bij
mensen, participatiesamenleving
Biomedisch model -> sociaal ecologisch model
Mensen weer eigenaar van gezondheid. Van Zorg en Ziekte naar Gedrag en Gezondheid en verder
naar Mens en Maatschappij.
Positieve Gezondheid Hubert LMZKMD
Lichaamsfuncties
Mentaal welbevinden
Zingeving
Kwaliteit van leven
Meedoen
Dagelijks functioneren
Eigen regie is belangrijk in positieve gezondheid. Het kent een tweetal mogelijkheden:
1. niet ziektegericht maar kijken naar vermogens
2. wetenschappelijk onderzoek niet alleen naar vermindering ziekte maar ook naar uitkomsten
als kwaliteit van leven, dagelijks functioneren, deelnemen aan maatschappij en omgeving.
Complementaire geneeswijze: geneeswijzen die aanvullend zijn op de reguliere geneeskunde.
Alternatieve geneeswijzen: geneeswijzen die vervangend zijn voor de regulier-westerse
geneeskunde.
Indeling en ordening van de gezondheidszorg
1. Echelons: nulde (CB, GGD), eerste (huisarts, fysio), tweede (ziekenhuis) en derde lijn (hoog
specialistische zorg), 1,5 lijn: toegankelijkheid 1e lijn met de specifieke kennis van 2e lijn.
2. Plaats: intramuraal, extramuraal (poliklinisch), semimuraal (dag opname) en transmuraal
3. Behoefte: geboortezorg, gezond blijven, beter worden, leven met ziekte, einde van leven,
, 4. Doelgroep: demografische kenmerken, bevolkingsgroepen, mensen met een beperking
5. Sectoren: care, cure, preventie, maatschappelijke en geestelijke gezondheidszorg
Chronic Care Model:
Model voor de organisatie van zorg rondom chronisch zieken. Het is ontwikkeld om het
zorgsysteem te transformeren naar een systeem dat proactief, persoonsgericht en
geïntegreerd is.
Maakt gebruik van de Complete Feedback Loop
EHealth-tools kunnen het CCM versterken -> denk om voldoende vaardigheden (health
literacy), zorgverlener dient houding tav eHealth aan te passen, eHealth toepassingen
moeten nog getest worden op oa effectiviteit, gebruiksvriendelijkheid, veiligheid en
privacy.
Intervention Mapping
1. Needs Asssessment
2. Specify objective objects
3. Methods and strategies
4. Program
5. Implementation
6. Evaluation plan.
Thema 2
Factoren waaraan we merken dat we ziek zijn: symptoomperceptie
Lichamelijke verschijnselen: objectief vast te stellen
Ongemakken, symptomen: subjectief, ervaring
Ziekte: oordeel van arts over persoonlijk ongemak
Het aandachtsmodel (Pennebakker)
Onderlinge strijd van aandacht op verschillende prikkels en cues
Hetzelfde signaal wordt in de ene context wel opgemerkt en in de andere niet
Het cognitief-perceptuele model (Cioffi)
Concentreert zich op de interpretatie van lichamelijke signalen en de invloed daarvan op
iemands houding tov een symptoom.
Aandacht en symptoomperceptie
Primaire attentionele systeem PAS: werkt onder bewustzijnsniveau: opgeslagen representaties
Secundaire attentionele systeem SAS: executieve controle: de aandacht kan worden gemanipuleerd
door bewuste gedachten en cognitieve processen
, Ziekte perceptiemodel (Leventhal)
Ziektecognities worden gedefinieerd als
‘eigen gezonde verstandsovertuigingen’.
Mentale representaties (gedachte en
emotie) zijn het raamwerk. Domeinen van
ziekteperceptie:
Beoordelingsuitstel -> ziekte-uitstel -> handelingsuitstel
o Beoordelingsuitstel: appraisal delay: tijd die verstrijk totdat de symptomen als een
teken van ziekte gezien worden
o Ziekte-uitstel: illness delay: tijd die verstrijkt tussen het erkennen dat iemand ziek is
en medische hulp in te roepen
o Handelingsuitstel: behavioral delay: tijd die verstrijkt tussen de beslissing medische
hulp te zoeken en deze daadwerkelijk te verkrijgen.
Patient Delay Model (Andersen): medische vertraging: medical delay: de tijd die verstrijkt
vanaf het moment dat de afspraak met de arts is gemaakt en het ontvangen van de juiste
zorg -> fase 3 en 4 heten ook wel utilization delay: de verstreken tijd tussen het besluit hulp
te zoeken en het daadwerkelijk ontvangen van correcte zorg.
Leeftijd: ouderen gaan sneller naar de huisarts dan jongeren
Sekse: vrouwen gaan eerder naar de huisarts dan mannen: vrouwen maken beter gebruik van sociale
ondersteuning netwerken en leken verwijssysteem waardoor ze eerder hulp inroepen. Ook hebben
ze vaker vragen mbt menstruatie, zwangerschap. Mannen mogen zwakte in maatschappij niet laten
zien -> gendersocialisatie. Vrouwen leven langer en op hoge leeftijd meer gezondheidsproblemen.
Mannen proberen vaker riskant gedrag te laten zien en gaan pas laat in de loop van hun ziekte hulp
zoeken.
Gezondheidspsychologische verklaringsmodellen van hulpvraaggedrag
Health Belief Model
Actie bij waargenomen vatbaarheid en waargenomen ernst. Hangt af van de kennis van
de persoon over de symptomen, oorzaken en de ernst alsook de
behandelmogelijkheden. Waargenomen voordelen en waargenomen barrières.
Modificerende factoren: persoonlijke kenmerken, sociale omstandigheden.
Persoonlijkheidsprofiel
Monitoring vs blunting.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dirkjeso. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.