Samenvatting
Samenvatting Neurofysiologie
- Vak
- Neurofysiologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
samenvatting neurofysiologie (onderdeel van fysiologie onderdeel)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Neurofysiologie:1. opbouw van het zenuwstelsel:
• Centraal zenuwstelsel:
è Axiaal vlak: verdeelt hersenen dorsaal (boven) en ventraal (onder) gedeelte
è Sagittaal vlak: verdeelt hersenen in linker en rechter deel -> lateraal = zijkant ; mediaal = midden
è Coronaal vlak: verdeelt hersenen in anterieur (voorste) en posterieur (achterste) deel
è Telencephalon = 2 gepaarde hemisferen à rusten op schedelbasis en tentorium cerebelli
ð Cerebrale cortex = buitenste begrenzing v elke hemisfeer à sulci = grote cortexopp à deel cortex tussen
twee sulci = gyrus
- 6 lagen + ontvangt sensoriële info à geanalyseerd à getransformeerd in motorische actie
- Rol in bewustzijn + verantwoordelijk voor mentale/cognitieve functies
ð Frontale kwab
- Gyrus precentralis = motorische cortex à hieruit banen naar motorische zenuwkernen in hersenstam
en motorische voorhoorncellen in ruggenmerg
- Premotorische cortex: plannen en programmeren v bewegingen
- Broca: uitdrukkingsvermogen via taal ; in dominante hemisfeer
- Prefrontale cortex: rol aspecten persoonlijkheid en gedrag + mentale activiteiten: initiatief nemen,
concentratie, inzicht, beoordeling, emoties
ð Temporale kwab:
- Auditieve cortex
- Wernicke: begripsvermogen; in dominante hemisfeer
- Reukcortex
- Geheugen: schakel gebieden v cerebrale cortex en structuren v limbisch sys
ð Pariëtale kwam:
- Gyrus postcentralis = (somato)sensorische cortex à ontvangt gevoelsbanen v hersenstam (gelaat) en
uit ruggenmerg (rest lichaam) à gevoel (pijn, tast, positie)
ð Occiptitale kwab = visuele cortex
ð Grijze stof = cellichamen v neuronen ó witte stof = axonen met myeline (wit)
- Banen delen binnen zelfde hemisfeer verbinden = associatiebanen
- Banen ene hemisfeer met andere = commissuurbanen (via corpus callosum)
- Opstijgende en afdalende banen van en naar hersenstem en ruggenmerg = projectiebanen
ð Diepe grijze basale kernen = basale ganglia
- Neostriatum (= nucleus caudatus + putamen) en globus pallidus à ingeschakeld in extrapyramidaal
systeem (rol controle motoriek) à letsels/dysfuncties: onwillekeurige bewegingen, moeilijk initiëren
bewegingen, wijzigingen in spiertonus
- Nucleus basalis v Meynert: moeilijk af te lijnen groep v gorte cellen à nr cerebrale cortex projecteren
à! rol in geheugen
ð Hippocampus (= opgerolde corticale zone uit 3 lagen) en amygdala
- Gelegen in temporale kwab + met elkaar verbonden + deel v lymbisch systeem (= geheel v struct met
elkaar verbonden + bep delen v cerebrale cortex, thalamus en hypothalamus betrokken)
- Limbisch syst: rol in controle v emoties en geheugen: amygdale knoopt emotionele betekenis aan
sensoriële input ; hypocampus, fornix en corpora mamillaria spelen integrale rol in geheugen en leren
è Diencephalon: tussen telencephalon en mesencephalon ; bevat thalamus, hypothalamus, hypofyse, epifyse en
3de ventrikel
ð Thalamus: ovale massa uit versch kernen à tussenstation voor versch sensoriële inputs (gevoel, zien,
gehoor) + ingeschakeld in motorische circuits (doorsturen impulsen uit cerebellum en striatum nr
motorische cortex)
ð Hypothalamus: viscerale activiteit via autonoom ZS (oa regulatie v lichaamsT), hormonale activiteiten v
hypofyse, dorst/hongergevoel, slaap-waak ritme
ð Thalamus en hypothalamus = ingeschakeld in limbisch systeem
, è Hersenstam = mesencephalon, pons en medulla oblongata
ð Reticulaire fomatie = centrale celgroep à bewustzijn (projecteert v thalamus nr hele cerebrale cortex) en
spiertonus (via afdalende banen naar ruggenmerg)
ð Kernen vd hersenzenuwen III tot XII
ð Centra vr regeling v ademhaling, hartslag en bloeddruk
- Ritmisch ademhalingscentrum in medulla oblongata à in/expiratoire neuronen: genereren
alternerende impusactiviteit à via vezels in tractus reticulospinalis vanuit dit centrum motorneuronen
v nn. phrenici en nn. Intercostalis geactiveerd
ð Kernen vd cellichamen v monoaminerge banen: substantia nigra (thv mesencephalon + dopamine) en
locus cerules (thv pons + noradrenaline)
ð Banen v cerebrale hemisferen nr hersenstam-ruggenmerg en omgekeerd
è Cerebellum: coördinatie v bewegingen en rol in evenwicht en regulatie v spiertonus
ð Twee hemisferen verbonden via vermis
ð Op doorsnede: cortex, witte stof en diepe kernen à cortex = 3 lagen + voornaamste en grootste cellen zijn
Purkinje cellen
è Ruggenmerg: omgeven dr wervelzuil + onderverdeling in cervicaal, thoracaal, lumbaal en sacraal ; 1-1,5cm dik
en 50cm lang + eindigt aan onderrand v wervellichaam L1
ð Grijze stof: vlindervormig aspect + gelegen rond centraal kanaal à ingedeeld in:
- Voorhoorn: motorische voorhoorncellen (perifere motorneuronen)
- Achterhoorn: interneuronen à sensorische info binnen
- Tussenhoorn: spinale preganglionaire sympatische neuronen
ð Witte stof: opstijgende en afdalende banen
- Gevoelsbanen v perifere zenuwen à nr thalamus à nr somatosensoriële cortex projecteren
- Banen v motorische cortex à projecteren op motorische voorhoorncellen
- Banen die instaan vr spiertonus
• Het perifeer zenuwstelsel:
è De hersenzenuwen: treden uit schedelholte dr kleine openingen in schedelbasis:
ð I = reukzenuw (n. Olfactorius) ; II = oogzenuw (n. opticus)
ð Verbonden met kernen in hersenstam:
- III, IV en VI: oogbewegingen en contractie v pupil
- V: gevoel gelaat en motoriek kauwspieren
- VII: motoriek gelaat en smaak
- VIII: gehoor en evenwicht
- IX en X: slikken, autonome functies zoals hartfrequentie
- XI: draaien hoofd en opheffen schouders
- XII: bewegen vd tong
è Spinale zenuwen: langs elke zijde v ruggenmerg 31 spinale zenuwen
ð Ontstaat door samenkomen v ventrale en dorsale spinale wortel (elke opgebouwd uit wortelfilamenten) à
dorsale wortel vertoont dorsaal ganglion à bevat cellichamen v perifere sensorische neuronen
ð Elke spinale zenuw: segmentaire innervatie v 1 gebied v 1 lichaamshelft à sensorisch = dermatoom (huid) ;
motorisch = myotoom (spieren)
ð Verlaten wervelzuil via foramina intervertebralis v wervelzuil à opsplitsen in perifere zenuwen
ð Axonen zowel gemyeliniseerd als niet-gemyeliniseerd
ð Bestaat uit zenuwvezels = fascikels = bundeling v axonen à versch axonen samengehouden dr
endoneurium ; bindweefsel errond = perineuriium ; versch zenuwvezels samengehouden dr epineurium
ð Motorische axonen van perifeer motorneuron (vertoont thv terminaal deel v axon een extensieve
arborisatie à contact met 100, 200 of meer spiervezels = motorische eenheid
ð Sensorische axonen v sensorische structuren in huid en dieper gelegen lichaamsdelen à nr ruggenmerg
of hersenstam + cellichaam in ganglia net buiten CZS
,2. cellen van het zenuwstelsel
• Neuronen: cellen gespecialiseerd in ontvangen en overbruggen v info + variabele afmetingen en vormen + bestaat
uit cellichaam (soma), lang uitsteeksel (axon, info nr andere neuronen overbrengen) en korte uitsteeksels
(dendrieten, info v andere neuronen ontvangen)
è Afh v # uitsteeksels ingedeeld in unipolaire (bv dorsale gangliacellen), bipolaire (1 axon en 1 dendriet, bv in
retina) en multipolaire neuronen (meeste dit)
è Sommige zoals Purkinjecellen: tot 60 000 uitsteeksels vertonen
è Het soma: opgebouwd uit
ð Celmembraan
ð Kern of nucleus (DNA) à bevat prominente nucleolus (aggregatie v RNA)
ð Cytosplasma:
- Endoplasmatisch reticulum
- Golgi apparaat: verpakken v aangemaakte eiwitten in membraan-gebonden vesikels voor axonaal
transport
- Mitochondria: centra voor oxidatieve fosforylatie
- Lysosomen: enzymen voor afbraak v intracellulair vreemd materiaal
- Vacuolen
- Granulen en soms pigmenten (bv melanine in substantia nigra)
- Cytoskelet: neurofilamenten (rol in behouxden v vorm) + microtubuli (rol in transport v moleculen)
è Het axon: axoplasma omgeven door celmembraan (axolemma)
ð Uit initieel segment = axonale heuvel (waar actiepotentiaal begint), lange cilinder en axonuiteinde
(boutons, maken synaptisch contact met ander neuron)
ð Dikkere axonen omgeven door myeline à regelmatige plaatsen onderbroken = knopen v Ranvier
ð Voor eiwitten grotendeels afh v soma, bevat microtubuli, neurofilamenten en mito
ð Microtubulen: ! rol in axonaal transport ; gevormd uit polymeer v tubuline eenheden + vertonen polariteit
(neg nr soma en pos nr axonuiteinde) à microtubuli hier als rails gebruikt
- Hebben geassocieerde eiwitten: microtubuli-associated proteins (MAPS) à binden op tubuline
eenheden à meestal tot stabilisatie vd microtubuli à stimulatie verdere polymerisatie
- MAP-tubuline bindin: gereguleerd dr fosforylatie vh MAP via MARK (microtubule-affinity-regulating-
kinase) à fosforylatie à losmaken v MAP à destabilisatie v microtubuli à MAP-1 gevonden in
axonen en dendrieten, MAP-2 in dendrieten en Tau in axonen
- Dysfunctie v Tau bij ziekte v Alzheimer
- Transport v cargo’s in moleculaire motoren die zich op microtubuli voortbewegen: dyenine en kinesine
à converteren chemische energie v ATP in mechanische beweging
ð Retrograaad transport: via dyneine à vervoer v gedegradeerde vesikelmembranen en opgenomen
exogene stoffen (zoals GF) (30cm/d) v + nr –
ð Anterograad transport: via kinesine à vervoer v (dr ER geproduceerde) EW en NT die in vesikels zijn
verpakt (1 microm/s) v – nr +
- Cargo’s in spec compartiment vervoerd, bvb Na-kanalen nr knopen v Ranvier en synaptische proteïnen
nr axonuiteinde
- Defectief axonaal transport: vroegtijdig fenomeen bij # neurodegeneratieve ziekten, verstoring op
versch manieren: dysfunctie v moleculaire motoren, dysfunctie v microtubuli, beschadiging v cargo’s
(bvb verminderde hechting), mitochondriale dysfunctie (generen ATP vr moleculaire motoren)
ð Mitochondriën: ATP via OXFOS à bijproduct = zuurstofradicalen à kunnen cellulaire componenten
zoals mito en hun DNA beschadigen
- Leeftijdsgebonden dysfunctie v mito: primaire defecten in axonaal transport versterken à verklaring
vr ontstaan v meeste neurodegeneratieve ziekten op oudere leeftijd
è De dendrieten: vertakkingen als boom vanuit soma
ð Taak = receptief veld v neuron vergroten à receptief veld zelf nog frequent verder vergroot door
aanwezigheid v dendritische uitsteekseltjes à komen overeen met plaatsen waar synaptische contacten
worden gemaakt
, • Glia van het CZS: 10x meer gliale cellen dan neuronen met steunfuncties + neuronen op verschillende manieren
assisteren à onderscheid versch types gliale cellen:
è De oligodendrocyten: vormen myelineschede in CZS
ð Myelinisatie = proces waar witte stof gevormd wordt à vaak gebruik als index vd rijping vd hersenen à
begint na geboorte + pas in late adolescentie (18j) voltooid
ð Vormt # uitlopers à als ze axon vinden zichzelf daar strak omheen wikkelen à ontstaan hoesje rondom
axon = myeline-schede à ! functie: isolatieband dat axon elektrisch isoleert + v belang vr snelle geleiding
vd actiepotentiaal
ð Myeline = 70% uit lipiden en # specifieke proteïnen zoals myelin basic protein
ð Myeline scheden op regelmatige plaatsen onderbroken = knopen v Ranvier
è De microglia = 20% v gliale celpopulatie + afkomstig v myelomonocytaire cellijn uit hemotopoëse in
beenmerg
ð Zelfde eig als macrofagen + komen via bloed in zenuwstelsel + vrij kleine cellen met vrij kleine kern + in
cytoplasma talrijke lysosomen en andere insluitsels
ð Geactiveerd bij pathologische processen à migreren en fagocyteren (opruimfunctie) => immuun
competente cellen + produceren signaalmoleculen (! Waaier v cytokines die lokale ontstekingsprocessen
beïnvloeden)
ð Herstelfunctie doordat ze neurotrofe factoren produceren à iedere beschadiging: ophoping microglia
è Ependymcellen: lijnen wanden v ventrikels en centraal kanaal af
è Astrocyten: meest frequent voorkomende cellen in CZS à verschillende functies
ð Cytoskelet heeft intermediair filament = samengesteld uit uniek proteïne = glial fibrillary acidic protein
(GFAP) à gebruikt om deze cellen histologisch te identificeren
ð Beschadiging v CZS: groeien en delen à vormen litteken = astrogliose
• Glia van het PZS:
è Schwann cellen: myeliniseren slechts 1 axonaal segment (ó oligodendrocyten)
à Myeline heeft andere samenstelling als die v oligodendrocyten v CZS
è Sattelietcellen: kleine cellen die neuronen in ganglia (sensorisch, autonoom) omringen à ondersteunende
functie
3. elektrische transmissie
• Activiteit zenuwstelsel: berust op elektrische en chemische signalen à ontstaan in: sensoren
(generatorpotentiaal), in zenuw- en spiervezels (actiepotentiaal), thv neuronale synaps (EPSP en IPSP), thv
neuromusculaire overgang (eindplaatpotentiaal EPP)
• Transmissie tussen neuronen:
è Actiepotentiaal toe aan axonuiteinde v neuron à vrijstelling neurotransmitters à lokale gegradeerde
potentiaal in dendriet v ontvangende neuron
ð Gegradeerde potentiaal = kleiner als verder spreidt weg vd stimulus = elektrotonische conductie
ð Actiepotentialen in axonale heuvel vd neuron ontstaan en over axon worden vervoerd behouden amplitude
• Introductie tot elektriciteit:
è Ladingen: kan positief of negatief zijn à zelfde: stoten af ó tegengestelde: trekken aan
è Voltage vs gravitational energy à voltage = equivalent v stijging in gravitatie-energie = scheiding v lading
è Weerstand: stroming makkelijker of moeilijk maken
• Membraanpotentiaal:
è Levende cellen in rust: elektrische spanning of potentiaalverschil meten over celmembraan à dr verschil in
ionen-concentratie over beide zijden => K+ vooral binnen en Na+ vooral buiten cel
è Celmembraan v binnen nr buiten = semipermeabel à relatief goed permeabel vr K+ à K+ passief nr buiten
diffunderen dr hoge concentratiegradiënten ó Na+ in cel dr passief transport mr geen passieve terugdiffusie
ð Beweging v ionen: diffusie à ionenkanalen: membraan permeabel maken voor dit ion à via diffusie
volgens concentratiegradiënt bewegen tot concentraties gelijk zijn
ð Beweging v ionen: elektrisch veld à over wand = potentiaal à aanzetten stroom: positieve ionen
aangetrokken tot negatieve zijde en idem omgekeerde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ainoavanroy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen