Samenvatting van het boek: Praktisch Staatsrecht. Het hele boek wordt in de samenvatting behandeld. De informatie uit het boek wordt aangevuld met aantekeningen uit de college's.
Staatsrecht
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: De Nederlandse staat en zijn bewoners............................................................................1
Hoofdstuk 2: Grondrechten in Nederland..............................................................................................4
Hoofdstuk 3: De organisatie van de Nederlandse staat en het Koninkrijk..............................................8
Hoofdstuk 4: Regering en parlement....................................................................................................10
Hoofdstuk 5: Wet- en regelgeving........................................................................................................16
Hoofdstuk 6: Bestuur en beleid............................................................................................................20
Hoofdstuk 7: Decentralisatie................................................................................................................22
Hoofdstuk 8: Rechtsbescherming en rechtspraak................................................................................26
Hoofdstuk 9: Volkenrecht en Europees gemeenschapsrecht...............................................................27
Hoofdstuk 1: De Nederlandse staat en zijn bewoners
1
,1.1 De Nederlandse staat
1.1.1 Kenmerken van de staat
De samenleving bestaat uit mensen die ieder hun individuele belangen nastreven, maar ook
collectieve belangen. De staat heeft daarom een paar kenmerken, namelijk:
- Grondgebied (territorium).
- Bescherming en handhaving hierbinnen.
- Algemene belang moet worden gediend.
- Gemeenschap: de mensen die tot de staat behoren (door afstamming of nationaliteit verandering)
en zich verbonden met elkaar voelen.
- Gezag: de staat heeft exclusief zeggenschap over het grondgebied.
- Geweldsmonopolie: alleen het hoogste gezag mag geweld gebruiken.
- voor mensen met nationaliteit en ook voor vreemdelingen.
- Is verdeeld over verschillende organen, die allemaal hun eigen bevoegdheid hebben gekregen.
(- Erkenning van een staat door andere staten)
Staat kan een land aanduiden, maar ook de overheid van een land. De staat wordt bij beide
beschouwd als zelfstandig en een ondeelbare eenheid (soeverein). De staat is daarbij ook een
rechtspersoon en heeft daarbij net als alle burgers ook rechten en plichten.
Publiekrecht (burgerlijk recht) wordt onderverdeeld in staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht.
Staatsrecht gaat over hoe de staat georganiseerd is.
1.1.2 Het Koninkrijk der Nederlanden
1945: Indonesië losgemaakt van Koninkrijk der Nederlanden.
1975: Suriname losgemaakt van Koninkrijk der Nederlanden.
1986: Aruba wilt bij Koninkrijk der Nederlanden.
- vanaf nu is Koninkrijk der Nederlanden een staatsrechtelijk samenwerkingsverband tussen:
Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba met zijn status aparte.
15-12-2008: nieuw akkoord over staatkundige verhoudingen.
10-10-2010: Nederlandse Antillen opgeheven.
- Curaçao, Sint Maarten en Aruba zelfstandige staten binnen Koninkrijk.
- Bonaire, Sint Eustatius en Saba overzeese gemeentes geworden.
Rijkswetten: wetten die van toepassing zijn in het gehele Koninkrijk.
1.2 Nederlanders en vreemdelingen
1.2.1 Nederlanderschap
Nederlanderschap: burgers met een Nederlandse nationaliteit. De rechtsgevolgen hiervan zijn:
- vrije toegang tot Nederland en mogen hier vrij verblijven = nergens in wet.
- exterritoriale werking: Nederlandse Strafrecht is van je op toepassing, ook al ben je op moment van
daad niet in Nederland.
- diplomatieke bescherming: Nederlandse vertegenwoordigers zullen ervoor zorgen dat je door de
buitenlandse staat goed behandeld wordt bij hechtenis in buitenland.
- wordt niet uitgeleverd aan andere staten.
- kiesrecht.
- toegang tot bepaalde openbare functies.
- kunnen aanspraak maken op voorzieningen en uitkeringen.
Vreemdelingen: hij die de Nederlandse nationaliteit niet bezit.
- hebben alleen recht op het laatste als ze rechtmatig in Nederland verblijven.
Staat bepaalt of je nationaliteit krijgt of verliest.
Manieren om het te krijgen:
2
,- doorgegeven door ouders (ook derde generatie)
- adoptie
- optie: bij gemeentehuis van woonplaats > vreemdeling legt optieverklaring af > burgemeester
bevestigt of niet.
- naturalisme: geen optie > bij Immigratie- en Naturalisatiedienst > naturalisatie toets > vreemdeling
moet laten zien dat hij is ingeburgerd in Nederland > naturalisatieceremonie met verklaring van
verbondenheid afleggen.
- afstandplicht: je moet uiterst je best doen om je eigen nationaliteit kwijt te raken, anders wordt
het verzoek tot naturalisatie in beginsel geweigerd.
Manieren om het te verliezen:
- onherroepelijk zijn veroordeeld voor een misdrijf waarbij de essentiële belangen van de staat zijn
geschaad.
- vreemde krijgsdienst verlenen aan gevechtshandelingen tegen de staat.
Identificatieplicht: je moet je op een manier kunnen identificeren, door middel van bijvoorbeeld een
rijbewijs of een vreemdelingendocument.
1.2.2 Vreemdelingen
Koppelingbeginsel: de rechten van een vreemdeling zijn gekoppeld aan zijn rechtmatige verblijf.
- zonder rechtmatig verblijf geen: aanspraak kunnen maken op voorzieningen en uitkeringen.
Visum: de Nederlandse ambassade verleent hiermee toestemming aan een vreemdeling om
gedurende korte tijd (3 maanden) in Nederland te verblijven.
Machtiging tot voorlopig verblijf: de Nederlandse ambassade verleent hiermee toestemming aan een
vreemdeling om een tijdje in Nederland te verblijven, voor bijvoorbeeld werk, studie, etc.
Verblijfsvergunning: de Nederlandse ambassade verleent hiermee toestemming aan een vreemdeling
om in Nederland te verblijven voor altijd onder beperking, dus voor het doel van verblijf.
- wordt verleend als:
- als Nederland hiertoe verplicht is door verdrag
- als met de aanwezigheid van de vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang gediend is
- als er klemmende redenen zijn van humanitaire aard
Verblijfsvergunning asiel: mensen die vluchten kunnen dit aanvragen bij Nederlandse
aanmeldcentrum. De stappen hiervan zijn:
- Rust- en voorbereidingstermijn (zes dagen)
- Asielprocedure:
- Algemene procedure (acht dagen): wordt aan asielzoeker duidelijk gemaakt of zijn verzoek kans
van slagen heeft.
- Verlengde procedure: als er meer tijd nodig is.
(Verdrag) vluchteling: asielzoeker heeft gegronde vrees vervolgd te worden in eigen land.
Uitgeprocedeerde vluchtelingen: vreemdelingen die illegaal verblijven in Nederland.
1.2.3 Bewegingsvrijheid van burgers
De overheid mag geen inbreuk maken op de mensenrecht (grondrechten), alleen als dit wettelijk
bepaald is. Dit is vastgesteld in Internationale verragen en de Grondwet.
1.3 Bronnen van staatsrecht
3
, Constitutie (staatsregeling): de rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastlegt. De bronnen hiervan zijn:
- Statuut voor Koninkrijk der Nederlanden
- regelt organisatie van Koninkrijk en onderlinge verhoudingen en samenwerking tussen Nederland
en de overzeese gemeentes.
- Grondwet
- regelt de inrichting en functioneren van de Nederlandse staat en de staatsorganen en de verdeling
van de staatsmacht.
- beschermt burgers tegen overheid.
- vult Statuut aan.
- Organieke wetten, reglementen
- de Grondwet bepaald dat iets (nader) geregeld moet worden in een wet van formele zin.
- Gewoonterecht
- ongeschreven regels (bijvoorbeeld vertrouwensregel).
- Verdragen en Europese maatregelen
- Jurisprudentie (rechtersrecht)
- met hun uitspraken over een bepaald geschil verduidelijken rechters de bestaande rechtsregels en
passen zij deze toe op het concrete geschil.
Hoofdstuk 2: Grondrechten in Nederland
2.1 Grondrechten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnbeddinkhaus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
