ALGEMENE HEELKUNDE
Chirurgische asepsie
Inleiding
Is mijn diagnose correct?
Grondig onderzoek
Correlatie beeldvorming aan onderzoek
Wetenschappelijke kennis
Zal mijn behandeling het gewenste resultaat opleveren?
Goede communicatie met eigenaar
Info over complicaties
Heb ik genoeg kennis? Kan ik dit alleen? Heb ik de benodigdheden?
goede pre-operatieve planning is belangrijk
Tijdens operaties
Ergonomisch, geordend, overzichtelijk werken
Zichtbaarheid nastreven
Stap voor stap afwerken
Hoe sneller je opereert, hoe beter (beperkte contaminatie)
Na operatie: nabehandeling verzorgen
Hygiene
Hygiene = handelingen en handelswijzen die ervoor zorgen dat mensen en
dieren gzond blijven door ziekteverwekkers uit buurt te houden
Bij chirurgische ingreep: hygiene + asepsie
Asepsie = nastregen toestand van kiemvrijheid
Antiseptica: doodt m-o op levend weefsel
Desinfectantia: doodt m-o op inert materiaal
Steriliteit = volledige afwezigheid van m-o
Asepsie nagestreefd bij chirurgische ingreep: waarom? SSI vermijden
= surgical site infection = ontwikkeling infectie op plaats waar
chirurgische ingreep is gebeurd
Lokalisatie: oppervlakkig (etter), diepere lagen
Elke infectie die thv operatiewonde ontwikkelt binnen 30 dagen
wordt beschouwd als SSI
Antiseptica
Alcohol
Denaturatie eiwitten
Werkt zeer snel
Water nodig om effectief antimicrobieel te zijn: 60-70%
Verdampt makkelijk dus bij maken verdunning is c nooit vast
<50% onvoldoende, >80% teveel
Tegen: bacterien, virus met enveloppe, schimmels
Niet tegen: virus zonder enveloppe, sporen
Meestal isopropanol gebruikt
, Effect versterken door te combineren met andere antisepticum (bv
chloorhexidine aan 0,5-2,5%)
Chloorhexidine
Zout: diacetaat/digluconaat
Lage c: lekkage cm bacteriostatisch (remming)
Hoge c: coagulatie celinhoud bactericied (doding)
Tegen: vnl bacterien, minder virussen en sporen
Niet tegen: schimmels
Te kopen als zeepoplossing (2-4%) of waterige oplossing (5%)
Neuro- en ototoxisch: nooit om oren uit te spoelen
Residuele werking: als je huidopp ontsmet met die oplossing zullen
moleculen binden aan huid en blijven daar
Verdunnen
Huid: 0,5% oplossing (want stevige barrière)
Mucosa: nooit meer dan 0,05% dus 1/100 (ook voor wonden)
Jodium/jodoforen
Joodtictuur
Jodium in alcohol
Zeer irriterend (nooit op open wonde)
Alleen op intacte huid (ook irriterend, vaak allergie)
Nadeel: sterk donkere verkleuring huid voor paar dagen
Jodium binden aan jodoforen (= stoffen die jodium binden en dan in
bepaalde lagere c gaan afgeven)
Meest gebruikte jodofoor = PVP / polyvinylprolidine
Oplossing van jodium met PVP = isobetadine
Te verkrijgen in waterige oplossing (geel) of zeep (rode bussen)
Verdunnen
Intacte huid: 0,2%
Wonden, ogen, …: 0;1%
Voordelen en nadelen
+: overal te gebruiken
-: geen residuele werking, snel geinactiveerd bij organisch materiaal
Principes handhygiene voor DGK handelingen
Handhygiene: wanneer?
Voor/na patient manipulatie
Voor aseptische manipulatie
Na contact bloed/lichaamsvocht
Tussen verzorging op 2 plaatsen lichaam
Na uittrekken handschoenen, na gebruik zakdoek, telefoon, …
Na toiletbezoek
Voor eten
1) Handen wassen met water en zeep: 40-60s
,2) Hygienische handontsmetting: 20-30s
Meestal ontsmetting gebruikt: waarom
Duurt minder lang
Minder beschadigend voor huid
MAAR: niet doen als je zichtbare contaminatie hebt
KHD: onvoldoende bij parvovirus, clostridium, crypto, …
Handschoenen
Waarom?
Jezelf en patient beschermen
Bij verbandwissel, controle katheter
Bij openen abces, orale manipulaties
Niet-steriele handschoenen
Wanneer
Als je jezelf en dier wilt beschermen
Als je te maken hebt met zoonose, bacterien, abcessen, …
Beschermen voor kiemen die op je handaen zijn
Enkel polsgedeelte vastnemen om aan te doen
Steriele handschoenen
Individueel verpakt en op speciale manier geplooid
Blote hand nooit buitenkant van handschoen vastnemen
Polsgedeelte binnenstebuiten
1ste handschoen omslagrand pakken – 2e handschoen nemen met
hand die al in handschoen zit IN omslagrand
Open methode: geen contact van blote hand met buitenzijde handschoen
Asepsie bij chirurgische ingrepen
Afzonderlijke preparatieruimte
Sedatie en inductie
Scheren
Eerste chirurgische scrub
Ingerichte operatiezaal
Klein maar proper
Dagelijkse desinfectie
Goede structuur en organisatie
Operatiezaal
Correcte ventilatie
UV-lampen (direct/indirect)
Minimale beweging/passage
Relatieve stilte
Insectenbestrijding: deuren toe, insecticide in korrelvorm, UV-lamp
Laminaire flows: ventilatiesysteem boven operatieveld zodat
gefilterde lucht boven operatieveld geblazen wordt en rest van
ruimte – ook om overdruk te creeeren
, Hoe minder mensen in zaal, hoe lager graad (niet veel praten)
maar: contaminatie uit omgeving maar klein element uit contaminatie
Rekening houden met mate contaminatie
Mate van bloeding
Diersoort (paard > koe, hond > kat)
Tijd die nodig is
Tot op bot: makkelijker kans op infectie
Implantaat inbrengen (vreemd voorwerp)
Omgeving
Benen vs weke delen (weke delen minder risico)
Kledij in operatiezaal
Sloffengebied
Chirurgische scrubs met korte mouwen
Beste: vestje in broek (bescherming huidschilfers)
Hoofddoek/haarkampje
Mondmasker
Aangepaste schoenen
Geen juwelen
Pre-operatieve handhygiene
Nagels
Juwelen uit
Bij zichtbare bevuiling: chirurgische scrub
Chloorhexidine zeep + (povidone-iodine zeep)
Bij geen zichtbare bevuiling: chirurgische rub
Hydro-alcoholische oplossing
Chirurgische scrub
Met borstel en antiseptische zeep
Scrub gevolgd door rub (2-3min, bij GHD 4-5min)
Van proper naar vuil (van vingers naar elleboog)
Chirurgische scrub 2-3 min chirurgische rub
Chirurgische scrub 4-5 min handschoenen
Chirurgische rub
1 min handen wassen met neutrale zeep
Spoelen
Niet-steriel drogen van handen en armen
1,5 min hydro-alcoholische oplossing aanbrengen
Aandoen chirurgische kiel en steriele handschoenen
Chirurgische kiel: impermeabel en comfortabel – 2 soorten
1) Wegwerp: plastic, cellulose (meest gebruikt)
2) Herbruikbaar: katoen, gore-tex (duur, makkelijk kapot)
,Steriele handschoenen essentieel: bij langdurige operatie zweethanden
– geraken geperforeerd (vnl in niet dominante hand)
Operatiekiels in rundveepraktijk
Verloskiels: rubbertjes aan mouwen
Nooit steriel te krijgen
Wegwerp plastic schorten
Voorbereiden chirurgish veld
Stap 1: verwijderen haren
Tondeuse/scheerapparaat/clipper (mesje n°40) – meest gebruikt
Scheermesje (-: beschadiging epidermis)
Ontharingsmiddel
Veet: handig bij bv tenen
Hoe moet je scheren
Huid opspannen
Scheermesje: met haarrichting meer
Clipper: tegen haarrichting in
Nooit forceren: bij bot worden direct vervangen)
Soms ontvetten met alcohol (niet KHD want koelen snel af en
alcohol neemt warmte af)
Stofzuigen
Gebeurt net voor scrub van operatieveld (voldoende ruim en bij
ledematen altijd rondom rond)
Stap 2: scrubben operatieveld (zeepoplossing) – zeep en alcohol
Zeepfase (antiseptisch) = scrubfase – wrijven met compressen
gedrenkt in die zeep (niet-steriele handschoen gebruiken)
Antiseptische zeep (chloorhexidine 2-4%)
Centraal naar perifeer – niet terug keren
Gaasje (moet wit zijn dus blijf herhalen)
Spoelen/afwrijven van vuile zeep (KHD: vochtige gaasjes – GHD:
afspoelen en soms afvetten)
Stap 3: ontsmetten operatieveld met alcoholische oplossing
70% isopropanol
Spuitflacon: vernevelen (30cm), herhalen
Gedrenkte gaasjes: 2-3 min
Alcohol + chloorhexidine
Afdekken chirurgisch veld
Wegwerp operatiedoeken
Verschillende formaten
Cellulose (-: darmen), plastiek (adhesief)
Bij darmoperatie: combinatie cellulose en steriele plastieke doek
Herbruikbare operatiedoeken: pima katone / gore-cortex
, Voor zeer steriele ingrepen: impregneren met jodium (kleeft aan huid)
Aandachtspunten bij aanbrengen operatiedoeken
Door chirurg / ingescrubte assistent
Niet verschuiven (doekklemmen)
Beperkt open operatieveld
Fixeren dicht tegen opening operatieveld
Rest patient ook afdekken
Bij ledematen
Tijdelijke fixatie aan statief
Steriel verband rond uiteinde
Correct werken tijdens chirurgie
Chirurg / assistent
Steriel beschouwd tot aan lenden
Voorkant gericht naar operatieveld
Niets aanraken dat niet steriel is
Geen ontkenningssyndroom
Wissel handschoen/kiel indien nodig
Ruimte tss operatie- & instrumententafel voorbehouden voor wie steriel is
Helpers
Materiaal correct aangeven
Nooit tss operatieveld en tafel
ALGEMENE HEELKUNDE
Hechtnaalden
Naaldvorm
Hoeveel % van cirkel nemen ze in
Meest gebruikt: 3/8e naalden, 1/2e naalden
Hoe meer naald gekromd is, hoe beter geschikt om in diepte
weefsels te hechten
Huid: 1/4de, 3/8e
Diepte: 1/2e
Rechte en skinaalden amper – alleen als je dwars doorheen
buikwand iets iwl steken bv lebmaag operatie bij rund
Naalddoorsnede
Rond of driehoekig?
Ronde naalden
Doorsnede: cirkel
Lijkt scherp, is het niet echt
Minst trauma aan weefsel
Snel bot
Snijdende naalden
