Externaliserend gedrag: gedrag dat probleem voor omgeving vormt
Internaliserend gedrag: gedrag dat probleem voor persoon zelf vormt
Gedragsstoornissen bestaat uit:
- Gedrag dat voor omgeving als lastig wordt ervaren (vb. Agressie, gewelddadigheid,
stelen, brandstichting, vandalisme)
→ kan anderen veel persoonlijk leed en/ of financiële schade veroorzaken
→ kan ook veel last veroorzaken aan gezin
- Gedrag dat te maken heeft met overtreden van regels (ongehoorzaamheid, ruzie
maken, spijbelen, weglopen van huis)
→ kan veel last veroorzaken bij kind/ jongere zelf
Gedragsstoornissen kunnen persisteren tot in volwassenheid
→ meeste volwassenen met antisociale persoonlijkheidsstoornis hadden als kind/ jongere
gedragsstoornis
⇒ antisociaal gedrag bij wortel aanpakken: vereist kennis over gedragsstoornissen bij
kinderen/ jongeren
Biologische factoren
→ vroeger taboe om te betrekken bij ontstaan gedragsstoornissen
→ nu standaard om die erbij te betrekken
⇒ Aanleg (biologische factor) en omgeving werken samen bij ontstaan van gedragsstoornis
,Habitueel gedrag waarmee rechten van anderen/ voor leeftijd-geldende maatschappelijke
normen/ regels overtreed = essentiële kenmerk van ODD en CD
→ ODD: oppositional defiant disorder = oppositionele opstandige stoornis
→ CD: conduct disorder = normoverschrijdend-gedragsstoornis
⇒ beide komen frequent voor bij kinderen/ adolescenten
→ op jonge leeftijd manifesteren, verhoogde kans op voortduren tot in volwassenheid
Diagnostische kenmerken
Hoofdkenmerken van ODD/OOS
Hoofdkenmerken oppositional defiant disorder/ oppositionele-opstandige stoornis
→ verbaal/ fysiek verzet tegen gezag van volwassene
→ 4+ van volgende symptomen
- boze/ prikkelbare stemming
→ verlies van kalmte
→ lichtgeraakt/ snel geïrriteerd
→ boos en ontevreden
- ruziezoekend/ openlijk ongehoorzaam gedrag
→ ruzie met volwassenen
→ opstandig
→ ergert anderen
→ geeft anderen schuld van hun gedrag
- wraakzucht
→ hatelijk/ wraakzuchtig
Hoofdkenmerken van CD/ NG
Hoofdkenmerken van Conduct disorder/ normoverschrijdend-gedragsstoornis
→ gedrag waarmee fundamentele rechten van anderen worden overtreden
→ 3+ volgende criteria in afgelopen jaar
- Agressie jegens mensen/ dieren
→ pesten/ bedreigen/ intimideren van anderen
→ wapen gebruiken
→ mensen/ dieren mishandelen
→ heeft in directe confrontatie slachtoffer bestolen
→ heeft iemand gedwongen tot seksuele handelingen
⇒ sterk gericht op fysieke agressie
→ uit zich meer bij jongens
→ meisjes uiten meer andere vormen van agressie: verbale/ relationele agressie
vb. Relationele agressie: anderen buiten groep sluiten, bewust onjuiste roddels over ander
verspreiden, wraak nemen door partner af te pakken van ander
, - Vernieling eigendommen
→ opzettelijk brand stichten
→ opzettelijk eigendommen van anderen vernielen
- leugenachtigheid/ diefstal
→ inbreken
→ liegen
→ stelen
- Ernstige overtredingen van regels
→ niet op tijd thuiskomen
→ weglopen van huis
→ spijbelen
Gedragsstoornis veroorzaakt klinisch significante beperkingen in functioneren op sociaal
gebied en school
→ begin kindertijd: voor 10 j minstens 1 symptoom
→ begin adolescentie: voor 10 j geen symptomen
DSM-5 verder mogelijkheid om specificeren
- Beperkte prosociale emoties (niet geneigd tot helpen van anderen)
- Gebrek berouw/ schuldgevoel
- Gebrek empathie
- Onverschilligheid over prestaties
- vlak/ deficiënt gedrag
Verschillende ontwikkelingstrajecten
DSM-5 onderscheid tussen normoverschrijdend-gedragsstoornis voor/ na 10j begint
→ moffitt stelt dat maturity gap tussen vroege seksuele volwassenheid en late economische
zelfstandigheid verantwoordelijk is voor duidelijke toename antisociaal gedrag in
adolescentie
→ Moffitt onderscheid tussen:
- Klein aantal jonge kinderen met antisociaal gedrag dat hiermee doorgaat tot in
volwassenheid = life-course persistent/ early-onset groep/ early starters
→ kinderen met neuropsychologische problemen, adhd en lichte stoornissen in
motoriek
⇒ staan gedurende hun ontwikkeling bloot aan negatieve invloeden die antisociaal
gedrag bevorderen
=> uitmondt in antisociale persoonlijkheid op volwassen leeftijd
⇒ jongens vertonen meer gewelddadig gedrag; hierdoor vaker veroordeeld dan
jongens dat op latere leeftijd dat gedrag vertonen
, - Groter aantal adolescenten pas in adolescentie antisociaal gedrag vertonen =
adolescence-onset/ late-onset groep/ late starters
→ vertoont tijdelijk antisociaal gedrag dat min/ meer normatief is
→ 2 soorten ontwikkelingstrajecten
- Gedrag tijdelijk vertonen
→ algemeen goed in staat tot aangaan stabiele relaties
→ presteren meestal goed op school
→ later relatief kansrijk op arbeidsmarkt
- Problematische groep
→ hele ontwikkeling met problemen achter rug (vb. Oppositioneel gedrag)
→ veel minder goed in staat tot aangaan stabiele relaties
→ verworpen door leeftijdsgenoten
→ gaan om met antisociale leeftijdsgenoten
→ falen op school
→ later veel minder kans op arbeidsmarkt
Psychopathie: ongevoeligheid en emotieloosheid
Concept uit 1941 weer in zwang geraakt in psychiatrie
Psychopathie
→ bevat
- Gedragskenmerken van normoverschrijdend-gedragsstoornis (impulsiviteit en geringe
gedragscontrole)
- Affectieve / interpersoonlijke kenmerken
→ onoprechte vriendelijkheid
→ oppervlakkig affect
→ egocentriciteit
→ gebrek aan schuldgevoel en empathie
→ buiten zichzelf leggen van schuld
→ geringe angst
→ grote stressbestendigheid
→ niet in DSM-5 beschreven
⇒ mogelijk als specificatie op te nemen bij ‘normoverschrijdend-gedragsstoornis’
→ kenmerken
- Beperkte prosociale emoties (niet geneigd anderen te helpen)
- Gebrek berouw/ schuldgevoel
- ongevoeligheid/ gebrek aan empathie
- Onverschilligheid over prestaties
- vlak/ deficiënt affect
⇒ kinderen/ jongeren met deze kenmerken zijn minder gevoelig voor straf/ behandeling
=> moeite met herkennen van onlust, angst en verdriet bij anderen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mrgtstndrt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.