H1: BEGINSELEN UIT DE ONCOLOGIE
HERHALING ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
- Celcyclus eukaryote cellen = cyclisch proces van cedeling
- Einde celcyclus à cel splitst à 2 identieke dochtercellen
- Mitose = kerndeling
o onderdeel van de celcyclus
o chromosomenparen verdubbelen en gaan paarsgewijs uit elkaar
- Einde celcyclus 2 mogelijkheden
o Nieuwe deling
o Rustfase (G0 fase)
- Groei en differentiatie zijn belangrijke eigenschappen van een organisme
Groei
- Proces van toename van grootte
- Bv opgroeiend kind
- Goei is gereguleerd
- Verantwoordleijke hormonen en cytokines
o Bv groeihormoon
o Bv goei borstklierweefsel door oestrogenen
- 2 veranwtoordelijke mechanismen
o 1. Cellen die groten worden
§ Bv toename van hoeveelheid spierweefsel na trainting
= hypertrofie
§ Ook vetcellen kunnen in volume toenemen
o 2. Cellen die in aantal toenemen
= poliferatie
- Abnormale groei in een weefsel
= hyperplasie
- Niet pathologische en pathologiesche hyperplasie
o Niet pathologische; toename van bortsklierweefsel op het einde van de zwangerschap
- Hypertrofie en hyperplasie vaak teken van pathologische toestand
o Bv. Hypertrofie van de hartspier
o Bv; Hyperplasie van het neusslijmvlies
- Neoplasie
o = proces waarbij cellen met afwijkend krnmateriaal zich vermenigvuldigen, maar niet als
pespon op een stimulus
o Ligt aan de basis van goedaardige en kwaadaardige tumoren
- Op cellulair niveau gaat groei levenslang door
o Oude, kapotte cellen worden vervangen door nieuwe
o Nieuw aangemaakte cellen staat in evenwicht met celverlies
Differentiatie
- = proces waarbij een cel of weefsel overgaat van een minder naar een meer gespecialiseerde vorm
1
,Pathologie 2 Mijke Joos 2021-2022
- Uitleg
o “ Een hematopoietische stamcel in het beenmerg is een voorbeeld van een weinig
gedifferentieerde cel. Ze kan in principe aanleiding geven tot de vorming van elk type van
bloedcel, maar een hematopoiëtische stamcel zal zelf niet in staat zijn om bijvoorbeeld
zuurstof doorheen het bloed te vervoeren. Een erythrocyt, die in oorsprong afkomstig is uit
een hematopoietische stamcel, kan dit wel. Een erythrocyt of rode bloedcel is een sterk
gedifferentieerde cel. Des te meer gedifferentieerd een cel is, des te specifieker de functies
ze kan opnemen. Er is echter meestal geen volledige weg terug mogelijk. Zo zal een rode
bloedcel nooit meer een hematopoëtische stamcel kunnen worden. “
- In sommige weefsel: celgroei en differentiatie zeer actief
- Metaplasie
= fenomeen waarbij een bepaald type weefsel op een plaats gezien wordt waar het
normaal niet voorkomtn
o Bv maagslijmvlies is de slokdarm bij reflux
o Vaak een precancereuze toestand
o Bij wegvallen irriterende invloeden à terug naar normale toestand
- Dysplasie
o Andere precancereuze toestand
o Cellen zijn slecht weinig gedifferentieerd (verschillend van metaplasie)
o Meestal onomkeerbaar
- Bij tumoren à ontregeling van celgroei en differentiatie
- Gezwellen zijn autonoom ovp groei
o Reageren niet op meer adequaat op groeiregulerende mechanismen vh organisme
GOEDAARDIGE EN KWAADAARDIGE GEZWELLEN
- Niet alle kankers zijn een tastbaar gezwel
o Bv. Bloedkanker (= leukemie)
- Niet alle tastbare gezwellen zijn kanker
- Gezwellen zijn te onderscheiden in goedaardig en kwaadaardig
o Typische verschillen
- Kwaadaardige gezwellen = kanker
- Typisch kenmerk kwaadaardige gezwellen
o Infiltratieve groei
= tumorcellen groeien buiten het weefselcompartiment waaruit ze zijn ontstaan
§ Ze worden hierin geholpenn door hun hoge groeisnelheid en goede
beweeglijkheid
§ Geeft tumorcellen de mogelijkheid tot uitzaaien of metastaseren
- Goedaarige tumoren
o Groeien eerder expansief
o Duwen weefsel opzij zonder het aan te vallen
o Zorgt voor duidelijke fysieke afscheiding tussen goedaardige tumor en het omgevende
weefsel (=pseudokapsel)
o Structuur is daardoor veel beter afgelijd of begrensd
o ‘je kan de rand voelen’
o Vrijwel altijd goed gedifferentieerd
§ Bv lipoma (vetbolletje) heeft uitzicht en functionele eigenschappen van
vetweefsel
2
,Pathologie 2 Mijke Joos 2021-2022
- Kwaadaardig gezwel
o Tumor is moeilijk te voelen
o Lijkt alsof het gezwel met klauwtjes vasthangt aan omringend waafsel
ARCHITECTUUR VAN EEN GEZWEL
- Gezwellen groeien meestal als gestructureerd massa cellen
- Bestaan uit tumorcellen en gastheercellen
- Tumorcellen geven groeifactoren af voor bloedvaten en bindweefsel
o Zorgt gelijkdelijkaan voor de aanmaak van zijn eigen bloedvaten en extra cellulaire matrix
- Architecurale kenmerken zijn belangrijk voor de herkenbaarheid van een tumor
CLASSIFICATIE VAN TUMOREN
KLASSIEKE TERMINOLOGIE
- Classifiecatie = !
- Eigenschappen tumor à geeft indruk van de oorsproken prognose en mogelijke behandeling
- 1e vraag is ‘goedaardig of kwaadaardig?
o Af te leiden uit morfologie vd celkern + hoeveelheid mitosefiguren
- 2e vraag is ‘welk type tumor?
goedaardig kwaadaardig
epitheliale oorsprong papilloma carcinoma
epitheliale klieroorsprong adenoma adenocarcinoma
afkomsting van steun- of sarcoma à lipoma/liposarcoma
tussenweefsel vd weke delen à fibroma/fibrosarcoma
UITZONDERINGEN
- Vaak voorkomende kwaadaardige tumor die een misleidende naam hebben:
o melanoma
§ Ontstaat uit de cellen van een moedervlek of naevus
o Mesothelioma
§ Kwaadaardige tumor van het longvlies
o Lymfoma
§ Gezwel dat uit ymfocyten ontstaat
§ Gedraagt zich meestal kwaadaardig
o Myeloma
§ Aantal groepen kwaadaardige woekeringen in het bot
§ Van hematogene oorsprong
3
, Pathologie 2 Mijke Joos 2021-2022
“WITTE BLOEDCEL KANKERS”
- Leukemie
- “witte bloedcellen in het bloed”à kanker bestaande uit witte bloedcellen
- Indeling volgens chronisch en acuut
- Indeling volgens de myeloide of lymfoide afkomst van cellen
- Soorten:
o Acute myeloide leukemie
o Chronische myeloide leukemie
o Acute lymfatische leukemie
o Chronische lymfatische leukemie
KLINISCHE VERSCHIJNSELEN
Tumoren kunnen zich op veel ≠ manieren zich voordoen
- Lokale of systemische symptomen
- Metastasen1 van kwaadaardige tumoren kunnen ook dergelijke symptomen veroorzaken
- Lokale effecten van kwaadaardige tumoren:
o Obstructie van een hol orgaan
§ Bv. Colontumor: obstructie dikke darm
§ Bv. Slokdarmtumor: obstructie à gevoel verhinderde doorgang (dysfagie)
o Ulceratie2 en bloeding
§ Door zuurstoftekort + gebrek wondgenezing opp. Tumor à ontstaan ulceraties
§ Colontumor kan bloedverlies in stoelgang veroorzaken
§ 1e teken blaastumer: hematurie3
o Pijn
§ Ingroei en beschadiging organen
§ Zeurend van karakter
§ Bv nachtelijke botpijn zonder voorafgaand trauma (teken!)
- Systematische effecten van kwaadaardige tumoren
o Spontane en onverwachte vermagering
§ Het belangrijkste en meest voorkomende syst. effect van tumorgroei)
§ Door lokale effect van de tumor op de spijsvertering
§ Door hoge energienood die tumorgroei meebrengt
o Aantal zogenaamde paraneoplastische syndromen
§ Ontstaan dor stoffen die tumor produceert
- Symptomen goedaardige tumoren
o Beperkt tot esthetische bezwaren of compressie van omgevend weefsel
o Soms functionele provlemen
§ Bv. Goedaardig fibroma van de baarmoeder kan aanleiding geven tot uitgesproken
overvloedige menstruatie
1
Uitzaaiing
2
Zweer/zweervorming
3
Bloed in urine
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MijkeJoos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.