Geslaagd aan de hand van dit document in eerste zit! Bevat de slides, info uit het boek en eigen notities van de lessen. Dit vak werd gegeven door Bertel De Groote in .
Privaatrecht
Personen- en gezinsrecht
Hoofdstuk 1: de mens
Afdeling 1: bestaan van de fysieke persoon
a. Het bestaan
Fysiek persoon -> heeft rechtspersoonlijkheid -> drager rechten en verplichtingen
Hebben rechtspersoonlijkheid:
- Levend geboren
- Levensvatbaar
Beschermen embryo -> embryowet (embryo kunnen gebruiken voor onderzoek)
b. Abortus
Beschermingsmaatregelen voor de ongeboren vrucht
Verschillende invalshoeken:
- Spontaan of uitgelokt?
- Doel?
- Is persoon medisch geschoold of niet?
- Toestemming van vrouw of niet?
Voor 3 april 1990: doding vd vrucht = strafbaar
Kantelmoment voor vrijwillige abortus = strafbaarheid weg onder voorwaarden:
- Op verzoek en toestemming vd vrouw
- In medisch verantwoorde omstandigheden
- Gedurende de eerste 84 dagen vd zwangerschap
- of in noodsituatie
Niet vrijwillige abortus -> wet 348 SW
c. Geboorte
Aangifte geboorte binnen 15 dagen na geboorte
! indien 15e dag zaterdag, zondag of feestdag -> termijn verlengd tot volgende werkdag
d. Dood
= afwezigheid hersenactiviteit
Gevolg: einde rechtspersoonlijkheid
Automatische autopsie: kind onder 18M, onverwachts en medisch onverklaarbare dood
3 juridische problemen:
1) De juiste vaststelling van het overlijden
Indien orgaantransplantatie -> tijd dood belangrijk, vaststelling door 3 geneesheren
Klinische dood: kunstmatig functies in stand houden bij lijk voor organen
, 2) Recht om rustig te sterven
Verschillend inzichten:
- Beperkte mate van zelfbeschikking
- De onaantastbaarheid van het menselijk leven
Ingrepen in het stervensproces:
Iedereen heeft recht op een ongestoorde dood ‘onaantastbaarheid van het sterfbed’
Medisch handelen met als oogmerk het doden
= Euthanasie: opzettelijke levensbeëindiging door een ander, op verzoek betrokkene
Geldt voor terminale patiënten & voor patiënten met uitzichtloze situatie van
ondraaglijk lijden (psychisch of fysisch)
1. Principiële strafbaarheid: wel strafbaar wegens doodstraf
2. Toegelaten euthanasie = geen misdaad indien onder bepaalde voorwaarden:
o Door een arts
o Vrijwillig, overwogen en herhaald verzoek in schriftelijke vorm
o Terminale of uitzichtloze toestand
o Naleving voorwaarden en procedures
! Meerderjarig: uitzichtloos & kan zowel fysisch als psychisch
Minderjarig: uitzichtloos & enkel fysisch
Arts dient aangifte te doen bij commissie voor nodige controle
Geen mensenrecht
Geen verplichting tot medewerking van de arts
Medisch handelen zonder oogmerk tot doding
1. Pijnbestrijdingsmiddelen: indien dit tot dood lijdt, geen euthanasie
2. Kunstmatig in leven houden:
o Klinische dood -> transplantatie (dood medisch gezien ingetreden)
o Comapatiënt (dood niet ingetreden) -> geen antwoord in ons rechtstelsel, enkel
dat de behandeling mag gestopt worden indien nutteloos
3. Iedereen kan medische handeling weigeren. Indien minderjarig: ouder beslist,
jeugdrechter goedkeuring
3) Rechtstatuut van het lijk
Lijk is res sacra = geen verhandelbaar goed & respecteren
1. Lijkbeschouwing: onderzoek op aanvraag van familie
2. Afstand: lichaam afstaan aan wetenschap, zelf toestemming geven
3. Orgaantransplantatie: positief stelsel = moet verzet tekenen indien je dit niet wilt,
anders sowieso. Niet bij ongekende doodsoorzaak & anonimiteit moet gewaarborgd
blijven.
4) Bij overlijden: aangifteplicht door de ABS
Afdeling 2: biotechnologie en het recht
Medische vooruitgang
(Her)gebruik van organen en substanties van menselijke oorsprong
, Toegenomen zeggenschap over eigen lichaam
Wetgeving over piercings en tatoeage ontstond (& abortus/euthanasie)
Afdeling 3: persoonlijkheidsrechten
= alle rechten die rechtsreeks met de rechtspersoonlijkheid verbonden zijn, zijn geen
patrimoniale rechten bv. Naam, geslacht & privacy
= de bescherming van een aan een persoon eigen
levenssfeer of de ruimte aan elk individu toegekend
waar hij, niet gestoord door derden, kan instaan
voor zijn zelfontplooiing
Ontwikkeling grondrecht 5 niveaus van bescherming:
1) Afgeschermd leven
2) Omgang met anderen
3) Zelfbeschikking
4) Informationele privacy
5) Geautomatiseerde besluitvorming
Verwerking persoonsgegevens (GDPR)
1) Erkenning van de informationele zelfbeschikking
principieel verwerkingsverbod: niemand mag persoonsgegevens verwerken van een
andere persoon, zonder de toestemming + Uitzonderingen: met toestemming, in
uitvoering van overeenkomst, naleving van een wettelijke bepaling…
2) Proportionaliteit van de verwerking
3) Bijzonder beschermde gegevens
4) Rechten datasubject
5) Aanmeldingsplicht
a. Zelfdeterminering
= rechtssubject bepaalt zelf zijn geestelijke ontwikkeling en lichamelijkheid
Geestesontplooiing: GW voorziet in basisvrijheden bv. Vrije meningsuiting, godsdienstvrijheid…
b. Lichamelijkheid
1. Rechtssubject wordt niet beschouwd als eigenaar van lichaam (probleem)
2. Medische contracten (2 problemen): overeenkomst waardoor geneesheer de fysieke
integriteit mag aantasten met oog op een medische behandeling
- Geldig, gelet op het doel dat met de ingreep wordt nagestreefd
- Niemand kan gedwongen worden tot medische behandeling. Weigeren door
ouders -> toestemming jeugdrechter
3. Sportcontracten:
o Vrijwillige deelname -> strafbaarheid blijft (niet omdat je in een ring staat dat je
mag vechten)
o Binnen sportgrenzen -> geen misdrijf
4. Organen en substanties
o Substanties die vlot regenereren, maar weinig relatie met menselijk lichaam (bv.
Haar & nagels): mogen verkocht worden
o Substanties die vlot regenereren, maar met persoonlijkheid van de mens
verbonden (huid, bloed): niet in de economische orde worden gebracht
, o Organen: alleen voor therapeutische doeleinden, nooit winstoogmerk
! van een minderjarige: geen organen weggenomen worden
c. Menselijk geslacht
Ieder mens heeft ofwel een mannelijk of vrouwelijk geslacht
Te zien door morfologische kenmerken (chromosomen, primaire kenmerken,..)
Het is wijzigbaar -> transgenders
Bepaalde mensen in middenzone (interseksualiteit):
- Hermafroditisme: behoort tot beide geslachten
- Pseudohermafroditisme: contradictie tussen genetische en morfologische kenmerken
- Transseksuelen: contradictie tussen genetische en psychologische kenmerken
- Genderdysforie: onbehagen zijn met het geslacht die transgenders ervaren
Geslachtsregistratiewet:
Onherroepelijkheid is niet aanvaard
Geen medische voorwaarden verbonden
Informatie
Noch man noch vrouw (X) door wet nog niet aanvaard
Hoofdstuk 2: de mens en zijn identificatie
Afdeling 1: identificatie en registratie van burgers
Inwoners moeten geregistreerd worden = identiteit vast leggen om zich van andere te
onderscheiden -> openbare dienst legt gegevens bindend vast
- openbare akte door openbare ambtenaar vast gelegd
- verplichting
- gegevens enkel door akte bewezen worden
- onveranderlijk enkel correcties door rechter
DABS: databank van Akten van de Burgerlijke stand: databank waar de elektronische en gehand
tekende akten door de burgerlijke stand bijgehouden worden (ambtenaar BS = burgemeester)
A. Informatie
Naast registratiefunctie, ook informatiesysteem: waargenomen door de bevolkingsdienst
waar dossiers bijgehouden worden met info over persoon -> rijksregister met een
rijksregisternummer
De gegevens gelden tot het bewijs van tegendeel -> voortdurend synchroniseren
Primaire identificatie -> familienaam, voornaam en woonplaats
B. Authenticatie
= is de persoon wel echt de persoon die hij zegt dat hij is -> identiteitskaart (PKI-
technologie: elektronische handtekening)
Afdeling 2: Naam
Civielrechtelijke betekenis: middel om individuen te onderscheiden in de maatschappij
Publiekrechtelijke betekenis: ieder individu kan door zijn naam geïdentificeerd worden
A. Familienaam
Vroeger: patrilineaire naamsoverdracht, achternaam van vader
Vanaf 2014: keuzevrijheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meganvoorspoels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
