100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
College-aantekeningen Nieuwste Tijd I €4,59   In winkelwagen

College aantekeningen

College-aantekeningen Nieuwste Tijd I

2 beoordelingen
 46 keer bekeken  7 keer verkocht
  • Vak
  • Instelling
  • Boek

Overzichtelijk weergegeven en uitgewerkte aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Nieuwste Tijd I zoals gegeven aan de Radboud Universiteit.

Voorbeeld 3 van de 24  pagina's

  • 13 maart 2023
  • 24
  • 2022/2023
  • College aantekeningen
  • Jan kok, floris meens, harm kaal, jan-hein furnée
  • Alle colleges

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: noah1kremer • 7 maanden geleden

review-writer-avatar

Door: mollemaeva • 1 jaar geleden

avatar-seller
01-02-2023: kunst, filosofie & wereldbeeld in de 19e eeuw
Ontstaan Romantiek
 Als reactie op veranderingen in de leefwereld:
o Rationalisme van de Verlichting & ontwikkeling van wetenschap
o Industrialisatie; men wilde terug naar de natuur
o Politieke omwentelingen: Franse Revolutie & Napoleontische oorlogen waren
periode van chaos & terreur; men wilde terug naar tradities & (vermeende)
harmonie
 Vorm van escapisme; men wilde ontsnappen aan de huidige wereld, dat uitte zich in
de politiek, kunst, literatuur, muziek; is een tijdloos gevoel, maar in de Romantiek
werd dit sterker

Basisthema’s
 Het ervaren van een breuk tussen heden & verleden  niet wenselijk, men wil
vasthouden aan dit verleden, ervaren dit als authentieker
 Emotie belangrijk; individualiteit, persoonlijke gevoelswereld, subjectivisme
 Belang van mysterie & fantasie, het geheimzinnige, andere werelden
 Houvast vinden in religie, men wil hier een soort natuurlijke geborgenheid vinden
 ‘Heelwording’ van de wereld; huidige wereld is gefragmentariseerd, moet weer één
overzichtelijk geheel worden
 Nadruk op het unieke i.p.v. het generieke

Preromantiek
 ‘Sturm und Drang’: Duitse beweging die persoonlijke driften en impulsen wilde
omarmen en op zoek gaan naar emotie (bijv. Goethe, Schiller)
 Jean-Jacques Rousseau:
o Idealiseert de ‘nobele wilde’; men moet zijn primitieve, natuurlijke
levensstijl nastreven
o Dit begint al met opvoeding & onderwijs; laat kinderen leren in de natuur en
met hun handen werken
o Zocht de natuur en de eenzaamheid op en schreef over zijn overpeinzingen
 Edmund Burke:
o Dacht na over sublieme ervaringen; het sublieme was overweldigend en
beroerde je mens-zijn, was iets anders dan slechts schoonheid

Romantiek & imperialisme
 Opkomst modern imperialisme: men wilde juist beschaving brengen aan de
primitieve ‘nobele wilden’  politiek & militair gezag vestigen
 Hier zat ook een culturele dimensie aan: het ontwikkelen en uitdragen van ideeën
waarmee praktijken werden uitgelegd, gelegitimeerd en vanzelfsprekend gemaakt
 Dit gebeurde o.a. d.m.v. beelden:
o Legden nadruk op de ontwikkeling & voorsprong van Europeanen
o Legden nadruk op stilstand & primitiviteit van andere volken
o Legden nadruk op het anders-zijn (bijv. in biologische & culturele kenmerken)
 Dit gebeurde ook in de ontwikkeling van kennis & wetenschap
o Bijv. het maken van kaarten;  militair overwicht, was dus in dienst van
imperialisme
o Opkomst etnografie (volkenkunde); was ook in dienst van imperialisme, kon
ook alleen maar plaatsvinden daar waar Europees gezag was in koloniën;
! hier werkt Verlichting door in Romantiek: je ziet de behoefte om de wereld in
kaart te brengen en te classificeren

,  Paradox: er is wel veel interesse voor andere werelden, maar de kunst, literatuur, etc.
die hier betrekking op hebben legitimeren het imperialisme, dat de ‘nobele wilde’ juist
wil onderwerpen i.p.v. zijn levensstijl nastreven
 Mensen uit het oosten worden neergezet als passief, primitief, zinnelijk, irrationeel en
gewelddadig
 Afrika (als eenvormige entiteit) wordt vaak neergezet als enerzijds primitief &
gewelddadig, anderzijds als spiritueel en inspirerend

Nationalisme
Komt als eerste op in de Duitse gebieden:
 Duitsers worden verslagen door Napoleon in slag bij Jena  gaan op zoek naar
verklaring, naar de Duitse identiteit; men komt tot de conclusie dat het ligt aan een
lage weerbaarheid; schrijver & intellectueel Friedrich Ludwig Jahn komt met
meerdere oplossingen:
o Duitsers moeten meer aan sport & gymnastiek gaan doen
o Cultuur: Duitsers hadden volgens hem een hoge, intellectuele cultuur (Goethe,
Schiller) en een rijk verleden met krachtige, stoere helden; men moest dit
meer gaan waarderen
o Bildung: nieuwe vorm van humanisme; persoonlijke culturele ontwikkeling,
het verwerven van veel algemene kennis en een kritische, kosmopolitische
houding
 Ook anti-Franse gevoelens kwamen hier zeer sterk naar voren; Duitsers waren alles
wat Fransen niet waren (sterk, stoer, mannelijk, etc.)
 Dit alles moest de Duitse nationale eenheid (Gemeinschaft) versterken

Erfenissen
 Totalitaire ideologieën hebben veel overgenomen van romantische ideeën (bijv. over
vaderlandse gevoelens, radicalisme, ideeën over ‘zuiverheid’ en ‘puurheid’)
 Jongerenculturen; kenmerken zich door escapisme; zoeken naar het authentieke, het
eigene
 Neonationalisme


02-02-2023: wetenschap in de 19e eeuw
Opkomst van wetenschappen
 Moderne staten bevorderen wetenschap & wetenschapsinstituten
 Industriële Revolutie stimuleert wetenschappelijke ontwikkelingen
 Franse Revolutie maakte nieuwe denkwijzen ‘denkbaar’; men ervoer een breuk met
het verleden en ging anders naar de werkelijkheid kijken
 bevordering fundamentele ontdekkingen

Algemene kenmerken
 Op zoek naar elementen & elementaire deeltjes (de kern) van bep. fenomenen en ook
naar de verbanden hiertussen
 Op zoek naar wetmatigheden in de natuur & maatschappij
 Determinisme: mens is onderworpen aan deze wetmatigheden, kan er niet aan
ontsnappen
 Geloof in lineaire weg naar een betere toekomst

Natuurwetenschappen
Scheikunde
 1789: Lavoisier wil het menselijk leven analyseren a.d.h.v. verschillende chemische
processen
 1803: Dalton stelt dat materie bestaat uit kleine deeltjes (atomen) en doet hier
onderzoek naar

,  1828: Woehler maakt d.m.v. inorganische, kunstmatige processen stoffen die in het
menselijk lichaam voorkomen; tot dan toe werd gedacht dat dit niet kon
 1869: Mendelev creëert het periodieke systeem; laat hierin ook enkele open plekken
van elementen waarvan hij dacht dat ze nog ontdekt zouden worden, gebeurt ook;
wetenschap heeft dus een voorspellende kracht

Biologie
 1838: Schleiden & Schwann beweren dat alle levende materie uit cellen bestaat,
mensen dus ook; de mens volgt dus de natuurwetten
 1854: Pasteur stelt dat ziektes verwekt worden door bacteriën, die altijd overal
aanwezig zijn; bedenkt ook ‘pasteurisatie’, het verhitten van voedsel om bacteriën
te vernietigen

Natuurkunde
 1786-1800: uitvinding van stroom en de batterij
 1820: Oersted & Faraday werken het verband tussen elektriciteit & magnetisme uit;
 1824-1840: verschillende wetenschappers experimenteren met stoommachines en
ontdekken verbanden tussen energie en warmte (de wetenschap van de
thermodynamica); stellen dat energie alleen omgezet kan worden in een andere vorm,
niet vernietigd of gecreëerd
 1865: Maxwell stelt dat elektriciteit, magnetisme en licht allemaal uitingen zijn van
energie

Sociale wetenschappen
Sociale wetenschappen eigenden zich deze manier van denken toe; ook in de samenleving
zijn er wetmatige processen die we moeten analyseren  emancipatie van sociale
wetenschappen

 Economie
o Smith publiceerde The Wealth of Nations, formuleerde hierin de wet van
vraag en aanbod
o Malthus stelde dat bevolking exponentieel groeide en de economie lineair 
probleem; op een gegeven moment kan de bevolking niet meer verder groeien
 crisissituatie (‘Malthusiaanse catastrofe’) zoals oorlog of hongersnood om
daarna weer van voor af aan te beginnen; vond dat armen geen kinderen
moesten krijgen om dit verder tegen te gaan
 Statistiek
o Quetelet probeerde het gedrag van mensen vast te leggen in statistische
patronen & wetmatigheden
o Gaat dus niet uit van vrije wil; leven van mensen is te voorspellen
 Geschiedenis
o Von Ranke streeft naar objectieve kennis over het verleden
o Feiten als elementaire bouwstenen en vervolgens verbanden zoeken
o Historici mogen hun eigen standplaatsgebondenheid niet op de geschiedenis
projecteren
 Rechtsgeleerdheid
o Von Savigny doet onderzoek naar het ontstaan van het recht, gaat op zoek
naar de oorsprong om het beter te begrijpen
 Theologie
o Strauss onderzoekt de Bijbel als historische bron; wil weten hoe deze tot
stand is gekomen  ontdekt tegenstellingen en incoherenties
o Publiceert Das Leben Jesu, gaat op zoek naar historische figuur Jezus  komt
tot de conclusie dat hij wel bestaan heeft, maar sterk is gemythologiseerd en
geen wonderen heeft verricht  christelijke wereld in shock
 Taalwetenschappen

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper socialhermitcrab. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€4,59  7x  verkocht
  • (2)
  Kopen