Goede beknopte samenvatting van geschiedenis over het examenkatern voor VWO.
Heb de verbanden goed aangegeven, en veel aandacht besteed aan de lastige onderdelen die voor verwarring zorgen. Bijvoorbeeld voor alle vorsten die er in Nederland zijn geweest (stadhouders enzo)
Deelcontext 1: Steden en Burgers in de lage landen 1050-1700
Begin:
-Bevolkingsgroei – Verbeteringen landbouw: meer voedsel, maar minder werkgelegenheid.
Gevolg: Mensen gaan wonen in steden, en hier ontstaan ambachtelijke beroepen.
-Steden vanaf nu een economische functie, en houden jaarmarkten. Er ontstaan lokale
specialisaties. > Er ontstaan hierdoor: handelsnetwerken en stedelijke gebieden.
Steden:
-Er ontstaan de eerste steden, iedereen kwam naar stad, voor werk en de economische
voordelen. De macht van de steden nam steeds erger toe, en de macht van de heer nam af.
> De steden werden steeds onafhankelijker, en stedelijke burgers (poorters) kregen meer
macht.
In de lage landen:
-Atrecht werd een economisch belangrijke stad: Atrecht lag in Vlaanderen, waar veel
landbouw en lakens werden gemaakt – Ook kwam er een bisschop in Atrecht: dit zorgde
voor veel werkgelegenheid.
-De functie van Atrecht werd overgenomen door steden zoals Brugge en Antwerpen, omdat
deze betere bereikbaar waren met de boot. Ook had Antwerpen een betere bereikbaarheid
met het ‘’achterland’’.
-Het Hanze netwerk: breidde zich uit van Duitsland naar ook Engeland en de Lage landen.
Toch bleef Nederland een mindere economische grootmacht als steden in Vlaanderen.
>Wel kwam er een monetaire economie: door de grote handelsgebieden was dit nodig.
Er kwamen ook de eerste biljetten door muntenhandelaren.
Guldensporenslag:
-Patriciërs wilden steeds meer macht, en gingen meer bepalen over bijvoorbeeld de regels
en belastingen die de arbeiders, en gilden lieden moesten betalen.
>gevolg: Er kwamen stakingen, en er kwam een grote slag tussen de arbeiders, en
ambachtslieden en de patriciërs en het Franse leger. De ambachtslieden, en arbeiders
wonnen deze slag.
Nederlandse gewesten:
-De haven van Amsterdam bloeide op door de graanhandel met het Oostzeegebied.
(Moedernegotie).
>Brugge werd een stad met een ‘’Wissel- en geldhandel’’.
-Brugge was de belangrijkste haven, maar Antwerpen nam deze rol al snel over. Hier
kwamen echter opstanden over godsdienst, en centralisatie tegen de Spanjaarden. De haven
van Antwerpen werd geblokkeerd, en Amsterdam kon de positie van belangrijke havenstad
overnemen. Hiermee begon de Gouden eeuw. Ook de VOC werd opgericht, waarmee de
wereldwijde handel verder werd uitgebreid.
, Bonum Commune:
-De adel, en burgerij namen taken over die voorheen door de geestelijkheid werden
uitgevoerd. Zoals sociale zorg, en onderwijs.
>Gevolgen: De kerk werd minder belangrijk, en de steden werden minder afhankelijk.
>Er kwam nu vaker kritiek op de kerk: zoals de moderne devotie, begijnen, bedeloorden.
->Later kwam er ook de Reformatie: Het uiteenvallen van de christelijke kerk.
Er waren hier verschillende stromingen: zoals het Lutheranisme, en het Calvinisme.
Centralisatie:
Vorsten streefden naar meer macht, en probeerde de macht van de adel en burgers in te
perken door centralisatiepolitiek: Hierdoor kwam er een grote druk op de privéleges van
steden, en was er grote onrust.
->Brugge: Brugge kwam in opstand tegen de vorsten, waardoor veel handelaren de stad
verlieten.
Antwerpen nam de economische rol over: want Antwerpen kwam niet zo erg in opstand, en
werd een stapelmarkt.
Bestuur:
Karel V: Karel V was een Habsburgse vorst:
- Politiek-bestuurlijk: Karel V benoemde Brussel tot stad met het centrale bestuur voor
alle Nederlandse gewesten.
- Economisch: Karel V verhoogde de belastingen en er kwamen ambtenaren om dit te
innen.
- Religieus: Het was verboden om nog langer protestants te zijn, iedereen moest
katholiek zijn.
Er was veel opstand over de religie. Er kwamen hierdoor steeds strengere regels voor
kettervervolgingen. Er kwam ook een inquisitie.
Filips V: Was de zoon van Karel V:
Zette de centralisatie politiek voort.
- Er kwam een smeekbrief van edelen waarin ze vroegen de strenge regels en
vervolgingen af te schaffen.
De landvoogdes van Parma beloofde dat ze de vervolgingen minder streng uit zal
voeren.
1566: De beeldenstorm.
De hertog van Alva kwam naar Nederland om zaken op orde te stellen, en werd de
nieuwe landvoogd.
De nieuwe hertog was enorm streng, en onder leiding van Willem van Oranje brak
er gewapend verzet uit tegen Spanje.
De Noordelijke gewesten kwamen in opstand, en waren niet meer over te nemen
door Filips V. Willem van Oranje stuurde in 1581 het Plakkaat van Verlatinghe.
Filips V werd afgezet.
Nederland werd nu een republiek: er werd namelijk geen vorst gevonden.
-VOC werd opgericht, en de republiek werd een handelsgrootmacht met een
wereldwijd handelsnetwerk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mutantmike. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
