Samenvatting
Samenvatting Centrale Besturen
Samenvatting powerpoints en lesinhoud.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 79 pagina's
Voorbeeld 4 van de 79 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
CENTRALE BESTURENDEEL 1: HET STAATSRECHTELIJK -FINANCIEEL KADER
1.1. BEVOEGDHEIDSVERDELING IN BELGIË
1.1.1. ALGEMENE PRINCIPES
Complexe federale staat (‘sui generis’: uniek)
+ met herkenbare kenmerken
- Centrifugaal: de deelstaten groeien uit elkaar ( ~ falling apart federalism)
ipv. centripetaal: aparte staten die gaan samenwerken
- Bipolaire karakter
= 2 grote polen, Wallonië en Vlaanderen, die telkens tov elkaar staan bij discussies
minder sterk in Spanje (17 deelstaten) of Duitsland
meer deelstaten > stabielere federale staten: vaak andere opponent bij communautaire discussies
- 2 soorten deelstaten: Gemeenschappen & Gewesten (doorkruisen elkaar)
→ ipv gewone regionale deelstaten
Gemeenschappen: persoonlijke bevoegdheden
Gewesten: territoriale aangelegenheden
- Stelselmatige hervormingen
= 6 staatshervormingen, hervorming 1970 met gem & gew heeft grootste impact gehad
- Nevenschikking
= Fed OH is overkoepelend en regeert over heel BE territorium,
maar de beslissingen die deze OH neemt staan niet boven beslissingen van deelstaten
→ wet heeft gelijke kracht als decreet
dus: Federale staat en geen confederale staat
- confederale staat = statenbond van verschillende landen die soeverein zijn
- samenwerking via verdragen rond aantal erg concrete beleidsthema’s (bv. leger, internationaal beleid,..)
1.1.1.1. BEVOEGDHEDEN DEELSTATEN
‣ Exclusieve bevoegdheden, MAAR uitzonderingen hierop:
= bevoegdheden die aan ene niveau zijn toebedeeld kan ander niveau niet uitoefenen (in praktijk complexer)
1. Gedeelde exclusieve bevoegdheden (vb. Werk, Gezondheid, Energie)
= verschillende OH actief op eenzelfde beleidsdomein maar dan exclusief bevoegd voor specifiek deel van domein
- materies verder opgedeeld in diverse aspecten, elke OH exclusief bevoegd voor zo’n aspect
- onderwijs: leerplicht (federaal) en minimumvereisten voor aflevering diploma (gemeenschappen)
- Arbeidsmarkt: werkloosheidsuitkeringen (federaal), arbeidsbemiddeling (gewesten).
- Gezondheidszorg (ziekenhuizen vs. psychiatrische instellingen: deelstaten)
1
, 2. Parallelle bevoegdheden
= verschillende OH ieder binnen grondgebied + met eigen middelen en instellingen,
cumulatief naast elkaar in zelfde bevoegdheidsdomein
‐ wetenschappelijk OZ als dat gaat over bevoegdheden die bij dat bestuursniveau liggen
‐ WOZ veiligheid: federaal, WOZ landbouw: deelstaten
3. Impliciete bevoegdheden (vb. beroep tegen GAS-boete bij rechtbanken)
= bevoegdheden die niet bij bepaalde OH liggen maar die OH wel nodig heeft om haar andere bevoegdheden uit te
oefenen
- o.b.v. gezond verstand + als het slechts marginale impact heeft
- is erg complex!
- Beroep tegen gemeentelijke administratieve sanctie voor politierechter
→ GAS-boete: gemeentelijk, rechtspraak: federale materie
RvS kan vragen te verduidelijken dat dit om een impliciete bevoegdheid gaat
‣ Toegewezen bevoegdheden
= Door of krachtens Grondwet (bv. BWHI, …) toegewezen
- in principe hebben deelstaten enkel toegewezen bevoegdheden, in theorie niet, in praktijk wel
- BWHI: Bijzondere Wet ter Hervorming van de Instellingen
‣ Wetgevende bevoegdheid
= decreet-ordonnantie met kracht van wet
- de deelstaten hebben WB: kunnen decreten uitvaardigen (VL) of ordonnanties (BHG)
- ‘met kracht van wet’: niet ondergeschikt aan federale wetten, enkel aan GW (~ nevenschikking)
‣ Verticaliteitsbeginsel
= zowel normering (wetgeving, decreetgeving) als uitvoering door de regering of administraties is georganiseerd op
hetzelfde niveau (anders zou federale OH wet kunnen stemmen dat VL OH moet uitvoeren
‣ Constitutieve autonomie
= inrichting en werking eigen instellingen zelf te regelen door deelstaten
→ VL parlement zou perfect kunnen beslissen om van 124 leden naar 60 te gaan
overzicht van verdeling bevoegdheden:
2
,1.1.1.2. BEVOEGDHEDEN FEDERALE OVERHEID
- In principe alle zaken van algemeen belang, niet toebedeeld aan de deelstaten
→ O.a. Justitie, Defensie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken, Volksgezondheid, Sociale Zekerheid…
→ dus ‘Residuaire bevoegdheden’ MAAR art. 35 Grondwet zegt andersom
= RBH komen toe aan deelstaten, maar artikel gaat pas in als er in bijzondere wet wordt vastgelegd wat de
toegewezen bevoegdheden van de federale OH zijn
▪ nog niet gebeurd, artikel 35 dus nog niet ingegaan: residuaire BH nog op federaal niveau
▪ bij volgende staatshervorming kan dit op tafel worden gelegd om aan te passen
- Bevoegdheidsverdeling wijzigen: bevoegdheid federaal parlement (K én S)
via aanpassing BW:
▪ 2/3 meerderheid in Kamer & Senaat (hier nog wel belangrijke rol)
▪ 1/2 meerderheid bij elke taalgroep (Franstalige minderheid zou bv. aanpassing kunnen blokkeren)
via aanpassing GW:
▪ bijkomende bijeenroeping van ‘constituante’
= als parlement beslist om GW artikel te veranderen wordt zij van rechtswege ontbonden,
nieuwe verkiezingen: nieuw parlement kan dan via onderstaande voorwaarden het artikel wijzigen
▪ 2/3 meerderheid in Kamer & Senaat (hier nog wel belangrijke rol)
▪ 1/2 meerderheid bij elke taalgroep (Franstalige minderheid zou bv. aanpassing kunnen blokkeren)
‣ artikel ‘Kamer keurt lijst met veertigtal grondwetsartikelen goed’
- typisch iets dat op het einde van de legislatuur, voor de verkiezingen, wordt gedaan
- parlement gaat dan ontbonden worden dus niet bij start legislatuur doen
- oa. stemrecht vanaf 16 jaar EU, gecoöpteerde senatoren kunnen worden afgeschaft (niet de Senaat zelf),..
- art 195 GW: bepaalt hoe de grondwet gewijzigd kan worden
→ door dit te openen kan je de hele procedure van de bijeenroeping van de constituanten veranderen
! is juridisch redelijk gecontesteerd
1.1.1.3. VLINDERAKKOORD (2011)
= Zesde Staatshervorming olv Elio Di Rupo
- Verdere overdracht bevoegdheden naar G&G
Kinderbijslag (symbolisch: deel sociale zekerheid waar men tot dan wou afblijven)
Ouderenzorg + delen gezondheidszorg
Tewerkstelling (niet: arbeidsrecht, loonbeleid, uitkeringen): doelgroepenbeleid, activering,…
- € 17 mia extra middelen naar gewesten en gemeenschappen
! zwaartepunt financiering ligt nu bij G&G
! financiering van G&G erg complex, een overzicht:
Gemeenschappen:
= Dotaties vnl. o.b.v. behoeftecriterium (demografische parameters): solidariteit
▪ DG: bv. #studenten die in je stad studeren
▪ mogen geen eigen belastingen heffen: voorkomen subnationaliteit in Brussel
→ hier zijn 2 gemeenschappen actief, hoe dan aanpakken?
3
, Gewesten:
▪ fiscale autonomie: recht om belastingen te heffen (oa. wegenbelasting, successierechten, registratierechten)
→ uitgebreid naar opcentiemen op de PB
▪ Dotaties o.b.v. verdienstecriterium (aandeel PB) = Responsabilisering
→ hoe meer je opbrengt qua belastingen, hoe meer PB je terugkrijgt
▪ Tijdelijke compensatiemaatregel voor Wal. & Brussel (10 j.) voor overgang naar nieuw systeem
‣ Responsabilisering
- Jean-Luc Crucke, minister van Begroting van Waalse Gewest, had doorlichting laten doen naar toestand Waalse
begroting: rapport was erg slecht
- poging tot responsabilisering (doel herziening Financieringswet) lijkt dus gefaald
- hervorming FW voor meer centen Franstaligen is de sleutel tot grote staatshervorming die NVA wil
1.1.2. TOEKOMST
vlak na 6de SHV bevraging parlementsleden over tevredenheid nieuwe verdeling bevoegdheden
- laatste tijd terug meer kritiek op staatsstructuur BE: Corona en 8 ministers Volksgezondheid?
- Leefmilieu, Energie, Omgeving ook erg verdeeld, liever terug centraal standpunt?
- NVA wil na 2024 verdere staatshervorming met PS: ‘ordentelijk scheidingsakkoord’
→ PS zou dan 4 ‘volwaardige’ gewesten willen: gemeenschappen samenvoegen
! gevoelig voor NVA want dan verliezen ze grip op Brussel, bepaalt Brussel dan zelf
- VL Parlement heeft bv al werkgroep opgericht voor nieuwe staatshervorming voor te bereiden
- Federaal Regeerakkoord (2020-2024) zegt hier ook iets over
grondige hervorming voorbereiden en hierover breed democratisch debat houden
meer homogene en efficiënte bevoegdheidsverdeling
5 grondwetsartikelen voor herziening:
oa artikelen over regeringsvorming & artikel 195!
- in april burgerbevraging vanaf 16 jaar
1.2.FINANCIEEL KADER
‘de financiële middelen voor de Vlaamse en Federale OH’
1.2.1. FEDERALE BEGROTING
Belangrijke ontvanger van belastinggeld
- Fiscale ontvangsten (PB, accijnzen, BTW): 129,4 miljard
- Niet-fiscale ontvangsten: 6,7 miljard
= 136,1 miljard
en dan ‘fiscale herverdeler’
- Deelstaten
- Sociale Zekerheid
- EU
+ rentelasten en schuldaflossing: beperkte eigen beleidsruimte
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Emeli. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen