Aardrijkskunde samenvatting systeem aarde: H4 Verder kijken dan de costa's
4 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Aardrijkskunde
Niveau
VWO / Gymnasium
Boek
De Geo - Aarde Systeem aarde Studieboek vwo
Dit is mijn samenvatting van hoofdstuk 4 van het boekje: Systeem aarde. Dit is een korte samenvatting en bevat de belangrijkste punten. De samenvatting is met dezelfde tekens als in het boek gemaakt, dus je kunt makkelijk terugvinden in welk stuk de informatie staat.
De inhoud is als volgende:
H4...
Aardrijkskunde samenvatting systeem aarde: H2 Afbraak en vorming van landschappen
Alles voor dit studieboek (79)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Aardrijkskunde
5
Alle documenten voor dit vak (2402)
Verkoper
Volgen
mayke789
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
H4 Verder kijken dan de costa’s
4.1 Aardbevingen en vulkanen
Ligging en topografie
► Middellandse Zeegebied in veel opzichten uniek.
● Het is de grootste binnenmeer op aarde: twee toegangen (Straat van Gibraltar en
Suezkanaal) en verschillende bekkens (zoals Adriatische Zee en Egeïsche zee).
● Er is een gevarieerd landschap:
- veel reliëf
- veel boomgaarden op hellingen
- steile kusten
- weinig uitgestrekte stranden
- veel eilanden en baaien
- aardbevingen en vulkanisme
Op de grenzen van platen
► Grens van twee continentale platen: Afrikaanse en Euraziatische plaat. Door beweging
van deze platen zijn in grensgebied veel kleine platen met eigen bewegingsrichting ontstaan
→ complexe geologie. Door botsing → gebergten. Door subductie → vulkanen.
Ontstaan van de alpiene bergen
► 180 miljoen jaar geleden: bij uiteenvallen Pangea ontstond Tethyszee tussen Afrika en
Europa. Bij mid-oceanische rug in de Tethyszee vormde lava nieuwe oceaanbodem (basalt)
→ zee steeds breder. Op zeebodem: sedimentatie klei en kalk en langs randen zand. Druk
op sedimenten → verhard tot gesteenten.
● 120 miljoen jaar geleden, vanaf Krijt, beweegt Afrika weer naar noorden → Tethyszee
kleiner + door druk ontstaan kleine platen. Er zijn subductiezones bij Alpen en zuiden
Middellandse Zee. Ontstaan Alpen in Tertiair: botsing kleine Apulische plaat tegen
landmassa bij Duitsland.
● Ontstaan Pyreneeën en Karpaten in dezelfde tijd (botsing Iberische plaat tegen
Euraziatische plaat). Alpen, Pyreneeën en Karpaten vormen alpiene plooiingsgebied.
Tektoniek in de Egeïsche Zee
► De Afrikaanse plaat beweegt naar noorden en duikt onder de Egeïsche plaat die naar
zuiden beweegt → eilandenboog. Subductiezone schuift steeds meer naar zuiden →
Egeïsche plaat rekt uit, wordt dunner en zee dieper → ontstaan diepzeebekken. Zo is ook
Tyrrheense zee ontstaan.
Vulkanen
► Explosieve stratovulkanen Middellandse Zeegebied bij subductiezones, bijvoorbeeld:
● Santorini + eilanden in de buurt: ontstaan bij convergente breuklijn tussen twee
oceanische platen → eilandenboog met vulkanen en caldeira.
● Etna: ontstaan bij subductie van de Afrikaanse plaat. Karakter vulkaan verandert: wordt
minder explosief.
, ● Vesuvius: altijd zeer heftige uitbarstingen bijv. 79 na Chr. uitbarsting met meer dan 10.000
doden, laatste uitbarsting 1944. Gevaar is groot want in de nabijheid ligt de grote stad
Napels.
Aardbevingen
► Veel zware aardbevingen bij actieve plaatgrenzen in Italië, Griekenland en Turkije.
● Arabische plaat noordwaarts → Anatolische plaat westwaarts → Turkije beweegt daardoor
5 à 6 cm per jaar naar westen. Twee breuklijnen: noordelijke breuklijn langs kust Zwarte Zee
(Anatolische breuklijn) en zuidelijke breuklijn verdwijnt bij Sicilië in zee.
● Door beweging Apulische plaat: veel aardbevingen in Italië.
Problemen bij natuurrampen
► Voorkomen van natuurrampen niet altijd mogelijk: vulkaanuitbarstingen zijn moeilijk te
voorspellen. Er kunnen tekenen zijn, maar onzekerheid is groot.
● Bij uitbarsting Vesuvius in korte tijd 600.000 mensen evacueren → bijna onmogelijke
opgave.
● Aardbevingen zijn ook moeilijk te voorspellen. Het is zeker dat zich in sommige gebieden
binnen afzienbare tijd nieuwe aardbevingen zullen voordoen: maar wanneer precies?
Maatregelen
► Hazard management = maatregelen om risico’s van natuurrampen te beheersen en
voorspellen, door:
● onderzoekstechnieken en modellen: met meer inzicht in platentektoniek kan men
risicokaarten en evacuatieplannen maken.
● waarschuwingssystemen: tijdige waarschuwing van bevolking voor aardbevingen en
vulkaanuitbarstingen.
● rampenplannen: draaiboeken voor hulpverlening en evacuatie.
● bouwtechnische maatregelen: zoals rubberfunderingen om trillingen op te vangen.
4.2 Klimaat, plantengroei en landbouw
Klimaat
► In grote gebieden heerst Cs-klimaat (Middellandse Zeeklimaat met warme, droge zomers
en neerslagrijke winters). Cf-klimaat in Noord-Spanje. BS-klimaat in Zuidoost-Spanje.
BW-klimaat in landen ten zuiden van de Middellandse Zee. EH-klimaat in hoge bergen.
Afwisseling van zomer en winter
► Verklaring klimaten kan met de grote druk- en windsystemen. In zomer bevinden
hogedrukgebieden zich noordelijker dan in winter. Dat komt door opschuiving ITCZ naar
noorden.
● In juli ligt er door opwarming een lagedrukgebied boven de Sahara. Omdat de zee
langzamer opwarmt, ligt op breedte Middellandse Zeegebied met uitlopers over Marokko,
Spanje en Italië hogedrukgebied = Azoren-Hoog → weinig neerslag. Aanlandige wind bij
Noord-Afrika is toch vrij droog door warm landoppervlak → wolken lossen op.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mayke789. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
