In dit document staan alle hoofdstukken samengevat die we in het AJ moesten kennen. Het kan dus zijn dat er ondertussen nieuwe hoofdstukken moeten gekend zijn. De hoofdstukken die in de samenvatting staan zijn opgesomd in de beschrijving.
H1: ONCOLOGIE
1.1 HERHALING ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
• Cyclisch proces van celdeling
• Einde: cel splitst zich in 2 identieke dochtercellen
• Mitose/kerndeling = chromosomenparen verdubbelen + gaan uit elkaar
G0-fase/rustfase
Meeste cellen in lichaam in G0-fase
Groei = proces van toename van grootte van levende weefsels
Gereguleerd: celgroepen groepen als ze ertoe aangezet zijn
Hormonen en cytokines reguleren (vb. groeihormoon)
2 mechanismen verantwoordelijk: groter worden & in aantal toenemen
Proliferatie = vermenigvuldigen van cellen door celdeling
Hypertrofie = toename van hoeveelheid weefsel
vaak teken van
Hyperplasie = abnormale groei door toename van aantal cellen pathologische toestand
Niet-pathologisch: toename borstklierweefsel op einde van zwangerschap
Neoplasie = cellen met afwijkend kernmateriaal vermenigvuldigen, niet als
respons op stimulus
• Groei gereguleerd
• Meestal geen groei in weefsels van volwassenen
• Op cellulair niveau: wel groei (levenslang) oude en kapotte cellen
vervangen
• Aantal nieuwe cellen = celverlies
Differentiatie = proces waarbij cel/weefsel overgaat van minder naar meer
gespecialiseerde vorm
Weinig: vb. hematopoietische stamcel in beenmerg (kan geen
zuurstoftransport)
Sterk: erythrocyt (RBC)
Hoe meer gedifferentieerd, des te specifieker de functies de cel kan
opnemen
Nooit volledige weg terug mogelijk: RBC nooit tot hematopoietische cel
, • In beenmerg en darmslijmvlies: celgroei en differentiatie zeer actief
Aanwezigheid van weinig gedifferentieerde stamcellen
Stamcellen behouden proliferatieve eigenschappen
• In zenuwen en hersenen: geen celvermeerdering
• Andere weefsels: onder bepaalde omstandigheden celgroei terug activeren
(bij weefselverlies)
Terug groeien gedeeltelijk gereseceerde lever
Door facultatieve stamcellen: uitsluitend manifesteren bij verhoogd
celverlies
Metaplasie = bepaald type weefsel bevindt zich waar het normaal niet
voorkomt
Vb. maagslijmvlies in slokdarm bij reflux
Vb. plaveiselepitheel in longen bij verstokte rokers
Vaak precancereuze toestand
Meestal omkeerbaar (bij wegvallen irriterende invloeden)
Dysplasie = zelfde als metaplasie maar met weinig gedifferentieerde cellen
Vaak precancereuze toestand
Meestal onomkeerbaar
Tumor = resultaat van ontregeling van celgroei en differentiatie
Reageren niet meer adequaat op groei regulerende mechanismen van
organisme
Groeien zonder stimulus
1.2 GOEDAARDIGE EN KWAADAARDIGE GEZWELLEN
• Kanker: denken aan tastbaar gezwel
• Niet alle kanker tastbaar: bloedkanker of leukemie
• Niet alle tastbare gezwellen zijn kanker
Inflammatiehaarden
Infectieuze lymfekliervergroting
• Gezwellen altijd duidelijk te onderscheiden als goedaardig of kwaadaardig
,Infiltratieve groei = tumorcellen groeien buiten het weefselcompartiment
waaruit ze zijn ontstaan
Kwaadaardig gezwel
Hoge groeisnelheid + goeie beweeglijkheid
Mogelijkheid tot uitgroeien/metastaseren
Expansieve groei = tumorcellen duwen omgevende weefsel opzij zonder het
aan te vallen
Goedaardig gezwel (goed gedifferentieerd: lipoma heeft uitzicht van
vetweefsel)
Leidt tot duidelijke fysieke afscheiding = pseudokapsel
Rand voelbaar
Makkelijker te verwijderen
1.3 ARCHITECTUUR VAN EEN GEZWEL
• Groeien niet als ongestructureerde massa cellen
• Gezwel bestaat uit tumorcellen + gastheercellen
• Tumorcellen geven groeifactoren af voor bloedvaten en bindweefsel
Aanmaak eigen bloedvaten en extracellulaire matrix
• Carcinoma: herkenbaar omdat cellen in aaneengesloten epitheliaal
verband liggen
1.3 CLASSIFICATIE VAN TUMOREN
1. KLASSIEKE TERMINOLOGIE
• Eigenschappen tumor geven idee van oorsprong, prognose en behandeling
• Eerste vraag: goed- of kwaadaardig?
Afleiden uit morfologie van celkernen + hoeveelheid mitosefiguren
• Tweede vraag: welk type tumor
Papilloma = cellen van epitheliale oorsprong + goedaardig
Carcinoma = cellen van epitheliale oorsprong + kwaadaardig
Adenoma = cellen van epitheliale klieroorsprong + goedaardig
Adenocarcinoma = cellen van epitheliale klieroorsprong +
, kwaadaardig
Sarcoma = cellen van steun- of tussenweefsel van weke delen
o Lipoma = uit vetcel + goedaardig
TIP
o Liposarcoma = uit vetcel + kwaardaardig
Gezwel: -OMA
o Fibroma/Fibrosarcoma
Goed: -OMA
Kwaad:
carcinoma/sarcoma
2. UITZONDERINGEN
• Melanoma = kwaadaardige tumor van een moedervlek of naevus
Vermoedt goedaardig, maar is kwaadaardig
• Mesothelioma = kwaadaardige tumor van longvlies
• Lymfoma = gezwel dat uit lymfocyten bestaat, meestal waadaardig
= Ziekte van Hodgkin
• Myeloma = groepen kwaadaardige woekeringen in bot van hematogene
oorsprong
= Ziekte van Kahler
• Myelodysplasie = dysplastische cellen in beenmerg die door
ongebreidelde groei andere celreeksen verdringen tekort aan RBC
(anemie)
3. WITTE BLOEDCEL KANKERS
• Bloed = tussenweefsel
• Leukemie = kanker bestaande uit witte bloedcellen
• Indeling: acuut en chronisch
• Indeling: myeloide of lymfoide afkomst
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper febedauwe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
