Basisboek criminologie:
H1 Inleiding:
Criminologie is de wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken benadert. Daarbij
wordt gebruik gemaakt van kennis uit verschillende disciplines, zoals psychiatrie, geneeskunde,
sociologie, psychologie, rechtswetenschappen, antropologie en politicologie. Verder kijk je bij
criminologie waar je bent en wat de omstandigheden en normen en waarden er zijn. Cohen
definieert het domein van de criminologie heel beknopt in drie vragen: Waarom worden wetten
gemaakt; Waarom worden ze overtreden en wat doen we daaraan of zouden we daaraan moeten
doen? Crimineel gedrag is afhankelijk van de tijd en plaats. Vroeger was overspel bijvoorbeeld
strafbaar, terwijl dat nu niet meer is. Criminaliteit kan worden gezien als een sociaal construct, dat
wil zeggen dat criminaliteit is 'wat we zo noemen’ waarover in onze samenleving afspraken zijn
gemaakt. Veel wetenschappers definiëren criminaliteit simpelweg als gedrag dat strafbaar is gesteld
in een formele wet. Plato ziet de behoefte aan rijkdom als reden voor criminaliteit. De Engelse
humanist Thomas More kwam met de kritische vraag of straffen van de overheid wel; te
rechtvaardigen was als de overheid het crimineel gedrag veroorzaakt. Dit zei hij omdat er slechte
sociale omstandigheden waren er en de straffen erg hoog lagen. Dit zorgt ervoor dat mensen ergere
dingen kunnen doen omdat het toch niet veel erger bestraft wordt. Montesquieu beweerde dat
straffen in verhouding moeten zijn tot de gepleegde misdaden. Rousseau zag eigendom als de
oorzaak van rivaliteit en de tegenstelling tussen rijkdom en armoede. Hij was van mening dat een
gezag niet wettig kan zijn als deze niet door degene die eraan onderworpen worden, wordt
ingesteld. Beccaria had een aantal uitgangspunten met betrekking tot een rechtvaardig en effectief
strafrechtelijk systeem:
1. Het individu moet zo min mogelijk worden gehinderd door het recht
2. De rechten van de aangeklaagde moeten in elk stadium van het proces beschermd worden
door de wet
3. De ernst van een misdrijf wordt bepaald door de schade die de ander is aangedaan
4. De wetgevende macht moet misdaden definiëren en van tevoren bepalen welke straf op
welk misdrijf wordt gesteld.
5. Straffen moeten in de juiste verhouding staan tot het gepleegde misdrijf (het
proportionaliteitsbeginsel).
6. Straffen zijn onrechtvaardig als ze zwaarder zijn dan noodzakelijk om afschrikking te
bewerkstelligen.
7. Excessieve straffen zijn inefficiënt, omdat ze niet alleen falen in hun afschrikwekkende
werking, maar zelfs leiden tot toename van misdaad.
8. Straffen moeten snel en voorspelbaar worden uitgevoerd, zodat het verband tussen het
gepleegde feit en de opgelegde straf duidelijk en onontkoombaar is.
9. Het opleggen van straf aan een veroordeelde moet vrij zijn van corruptie en vooroordeel.
Als verklaring van criminaliteit bouwde Lombroso voort op het gedachtegoed van de frenologie. De
leer dat de vorm en afmeting van de schedel een graadmeter en voorspeller van menselijk gedrag
zouden zijn. Volgens Lombroso zou een mens die uiterlijke primitieve kenmerken had eerder
crimineel gedrag vertonen omdat die persoon een terugval in de evolutie zou hebben. Hiervoor
kreeg Lombroso veel kritiek. Lacassagne en Manouvrier ontkenden de theorie van de geboren
crimineel en duidden als oorzaak het sociale milieu waarin iemand opgroeit. Quetelet toonde aan
dat onderwijs, armoede en klimaat van invloed zijn op het niveau van criminaliteit. Hij constateerde
, een toename van economische criminaliteit in de winter en van geweldsmisdrijven in de zomer. Ook
toonde hij grote verschillen in criminele gedragingen tussen mannen en vrouwen aan.
H2 Aard en omvang van criminaliteit:
Niet alleen voor de criminologische theorievorming, ook voor de ontwikkeling van beleid op het
gebied van politie, justitie en criminaliteitspreventie is een goed inzicht in de omvang en de aard van
de gepleegde criminaliteit en in de kenmerken van de plegers van delicten en de slachtoffers een
eerste voorwaarde. Alle cijfers van criminaliteit vinden is moeilijk omdat het een verschijnsel is dat
moeilijk af te bakenen is. Om inzicht te krijgen in de aard en omvang van criminaliteit in Nederland
kan men voor informatie terecht bij verschillende bronnen. Zo worden al sinds het midden van de
19e eeuw gerechtelijke statistieken bijgehouden waarin onder meer de gegevens staan over het
aantal mensen dat is veroordeeld wegens het plegen van een misdrijf. Deze gerechtelijke
statistieken vormden lange tijd de belangrijkste, zo niet de enige bron waaruit criminologische
onderzoekers en beleidsmakers hun informatie konden putten. Pas een eeuw later begon het CBS
met het bijhouden van statistieken van bij de politie bekend geworden misdrijven. Hoewel de politie
met veel informatie komt is het alsnog niet adequaat beeld van de totale omvang van criminaliteit.
Er zijn veel misdrijven die niet opgespoord worden of waar geen aangifte voor wordt gedaan. Dit is
het dark figure. Dit kan je gedeeltelijk inperken door middel van slachtofferenquêtes. De keuze
tussen politie en gerechtelijke statistieken is lastig. De rechtbank bepaald immers of iemand
daadwerkelijk schuldig is aan een misdrijf. De politie stuurt echter niet elk gemeld geval aan de
rechter voorlegt. Volgens critici moet criminaliteit als resultaat van maatschappelijke
etiketteringsproces worden gezien. Als je een bepaald gedrag opeens crimineel maakt, zullen de
criminaliteitscijfers stijgen. Misdrijven kunnen op meerdere manieren bij de politie bekend worden.
De meest gebruikelijke manier is dat iemand aangifte doet. Politie kan ook misdrijven constateren
maar zijn wel afhankelijk van slachtoffers om aangifte te doen. CBS laat zien dat van ongeveer een
derde van veelvoorkomende delicten waar men slachtoffer van werd, aangifte wordt gedaan.
Redenen om geen aangifte te doen is schaamte, familiale banden en imago schade. De tweede
manier is misdrijven die de politie in de regel zelf constateert, zoals rijden onder invloed, heling en
drugshandel. Dit zijn vooral delicten zonder direct aanwijsbaar slachtoffer. De laatste manier is,
onderrapportage. Als ze iets niet registreren of een proces-verbaal niet in het systeem zetten omdat
het veel papierwerk is, zijn de politiecijfers lager dan normaal. Mensen die in steden wonen hebben
de meeste kans om slachtoffer te worden van criminaliteit. Als je de ontwikkeling van criminaliteit
wilt onderzoeken moet je een paar dingen in gedachte houden, bevolking groeit in de loop van tijd
en crimineel gedrag veranderd bij wet. De meeste criminologen doen bij onderzoek naar
criminaliteit een gericht onderzoek naar één soort van criminaliteit. Onderzoek naar daderschap
gebeurt doorgaans door middel van de methode zelfrapportage. Daarbij wordt aan de
geënquêteerden gevraagd of ze zich weleens schuldig hebben gemaakt aan crimineel gedrag, of de
politie daarvan op de hoogte is en of er een proces-verbaal van opgemaakt is. Dit is een goede
manier om inzicht te krijgen in de slachtofferloze delicten die bij de politie slecht zijn weergegeven.
H3 Spanningstheorieën, strain en sub(cultuur):
De Franse socioloog Emile Durkheim stelde dat armoede en ongelijkheid normale en onvermijdelijke
verschijnselen zijn in elke maatschappij en niet noodzakelijk tot criminaliteit hoeven te leiden.
Daarvoor dient volgens Durkheim aan nog een voorwaarde te zijn voldaan, namelijk de afwezigheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tijmendegroot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,70. Je zit daarna nergens aan vast.