De definitie van gezondheid is: ‘gezondheid is het vermogen zich aan te passen en eigen regie te
voeren, in het licht van sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven.’ Hierbij staat de
mens en niet de ziekte centraal. Het gaat hierbij niet om de gebreken of stoornissen, maar om wat
je wel kunt. Bij deze definitie horen zes onderdelen, namelijk;
• Lichaamsfuncties
• Mentaal welbevinden
• Zingeving
• Kwaliteit van leven
• Meedoen
• Dagelijks functioneren
1.2 Psychische klachten
Bij psychische klachten gaat het voornamelijk over problemen in het psychisch functioneren van
mensen. Met problematisch wordt bedoeld dat het functioneren van mensen erdoor belemmerd
wordt of dat hun gedrag henzelf of hun naasten in moeilijkheden brengt. Voorbeelden hiervan zijn
depressieve gevoelens, onredelijke en hinderlijke angsten of paniek, heftige woede, verslaving en
zelfverwonding. Een belangrijk onderdeel van psychische aandoeningen is dat ze invloed hebben
op onderdelen van het leven. Iemand zijn functioneren op school of werk kan sterk worden
beïnvloed, maar ook iemand zijn zelfzorg of zelfredzaamheid. Ook lichamelijke klachten kunnen
hierbij horen. Bij psychische klachten hebben de naasten er ook last van. Vaak zijn zij heftig
betrokken bij de persoon in kwestie. Hierdoor is het voor een hulpverlener belangrijk om ook oog
te hebben voor de mensen in de directe omgeving van een cliënt.
1.4 Het biopsychosociaal model
Volgens dit model moeten gezondheidsproblemen worden benaderd vanuit drie invalshoeken;
• Het biologische; gaat over erfelijke factoren, zoals de rol van stress.
• Het psychische; gaat over iemand zijn persoonlijkheidskenmerken, zoals overtuigingen.
• Het sociale; gaat over levensomstandigheden, zoals relaties, gezin en werk.
Als denkmodel helpt dit model om een probleem of hulpvraag van verschillende kanten te
benaderen, om verklaringen te zoeken voor het ontstaan ervan en mogelijkheden voor de
behandeling te vinden.
1.5 De sociaalpsychiatrische benadering
Deze benadering onderscheidt zich van de klinische, medisch georiënteerde psychiatrie doordat
ze vreemde gedragingen van mensen niet opvat als symptomen van een ziekte, maar als reactie
van wat zij in hun leven hebben meegemaakt en ervaren. Ook richt deze benadering zich op de
sociale en maatschappelijke factoren bij psychische aandoeningen. Mensen die leven in armoede
kunnen meer psychische klachten ervaren dan iemand die rijk is.
Korte samenvatting
Er is gesproken over de definitie van psychische klachten en op welke manieren wij daarnaar
kunnen kijken. De huidige benadering van gezondheidsproblemen biedt mogelijkheden om in
de begeleiding van mensen met psychische klachten niet alleen te kijken naar hun problemen en
stoornissen, maar ook naar sociale omstandigheden. Deze spelen een niet te onderschatten rol in
het ontstaan en in stand houden van psychische aandoeningen. Ook culturele factoren spelen
hierbij een rol kijkend naar de manier waarom mensen iets beleven of uiten. Hierbij is het
belangrijk dat een hulpverlener aansluit bij de best mogelijke hulp.
, 2.2 Herstel
Herstel is een voortdurend proces. Mensen die herstellen van een psychische aandoening zien
hun herstelproces nooit als voltooid. Bij herstel gaat het om een persoonlijk proces. Het
ondersteunen van herstelprocessen vraagt dan ook om veel geduld en begrip vanuit de
hulpverlener.
2.3 Herstel verloopt min of meer in fasen
Hoewel herstelprocessen onvoorspelbaar verlopen kunnen zij zich wel in bepaalde fasen
voordoen:
• Overweldigd zijn door de aandoening; hierbij lijkt de aandoening iemand zijn leven compleet
te bepalen. Gevoelens van angst, wanhoop of depressie nemen iemand zo in beslag dat
iemand zijn dagelijks functioneren geblokkeerd kan worden. In deze fase kan je nog niet
spreken van ‘herstel’.
• Worstelen met de aandoening; hierin komen vragen naar voren als ‘wat is mij overkomen?’ en
‘hoe kon dit gebeuren?’ In deze fase kunnen schaamte en angst voor herhaling overweldigend
zijn. Voorzichtig probeert iemand zijn leven weer op te pakken.
• Leven met de aandoening; het vertrouwen groeit langzaam weer terug. De persoon met de
aandoening leert dat een keer je dag niet hebben niet direct betekent dat de aandoening
terug is. Hij keert terug in vroegere rollen en relaties. De verbinding met zichzelf en met
anderen is hersteld.
• Leven voorbij de aandoening; de aandoening raakt steeds meer op de achtergrond.
De fasen gaan geleidelijk in elkaar over en soms kan een herstellende ook een fase terug gaan. Vaak
maken mensen de fasen verschillende keren door, maar leren ze hier wel van. Zo leren ze steun te
zoeken bij een naasten of een hulpverlener.
2.4 Vier aspecten van herstel
In de literatuur worden vier aspecten van herstel onderscheiden.
• Herstel van gezondheid of medisch herstel. Hierbij gaat het over een verbetering van de
symptomen van een aandoening. Een depressieve stemming klaart op, hallucinaties
verdwijnen of verminderen.
• Functieherstel. Dit gaat over het alledaags functioneren. Je zorgt weer goed voor jezelf, je
doet je boodschappen en houdt het huis schoon. In psychologische termen gaat het hierbij
over het herstel van executieve functies, die in de hersenen gelokaliseerd zijn in de prefrontale
cortex. De executieve functies zijn betrokken bij het aansturen van ons gedrag door processen
als motivatie, planning en uitvoering.
• Maatschappelijk herstel. Gaat over het participeren in de maatschappij en het vervullen van de
daarbij horende rollen als familielid, vriendin, werknemer en student.
• Persoonlijk herstel. Dit is het belangrijkste aspect van herstel. Het gaat over het hervinden van je
eigen identiteit. Je bent uit de patiënten rol gekomen en je hebt zin en betekenis in je bestaan
gevonden.
Hulpverleners die het herstel van cliënten willen ondersteunen hebben houvast aan deze vier
aspecten of de zes dimensies van gezondheid. Op al deze gebieden kan worden nagegaan wat de
wensen en mogelijkheden van de hulpvrager zijn en welke kwetsbaarheden of belemmeringen
daarbij komen kijken.
2.5 Herstelfactoren
De vijf clusters van elementen van herstelprocessen staat hieronder uitgelegd.
• Verbinding: verbondenheid met belangrijke anderen, zoals familieleden, lotgenoten,
vrienden en mensen in de samenleving.
• Hoop en optimisme: geloof in het herstel, motivatie om te veranderen, dromen en doelen
hebben en positieve verwachtingen.
• Identiteit: ontwikkelen van een positief zelfbeeld, een stigma overwinnen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kirstendeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.