PERSOONLIJKHEIDSPSYCHOLOGIE LES NEGEN: PERSOONLIJKHEID EN
BEROEPSMATIG FUNCTIONEREN
INTRODUCTIE
voor 1990: persoonlijkheidstrekken hebben slechts zeer kleine effecten op attitudes en gedrag op het werk
vanaf 1990: toenemende evidentie voor de rol van ph door:
- meta-analyses: effecten van een veelheid aan trekken clusteren
- groeiende consensus omtrent het vfm als raamwerk om te kunnen trekken clusteren
- toenemende evidentie omtrent de stabiliteit van trekken, hun genetische oorsprong, en
neurobiologische basis
vanaf 2005: volledige veld van bedrijfspsychologie overtuigd van belang persoonlijkheid
- personality traits do matter at work
- persoonlijkheid werd in verband gebracht met vrijwel elk aspect van ob = “organizational behavior”(
persoonlijkheid is predictief voor jobprestaties, werkmotivatie, attitudes, jobtevredenheid,
leiderschap, stress, burnout, contraproductief werkgedrag (bv. pesten)
BRIGHT SIDE TRAITS OF PERSONALITY AT WORK
brightside persoonlijkheidstrekken = hoe persoonlijkheid zich toont in het dagelijkse leven, dagelijkse gedrag
→taxonomie: gemeten via big five taxonomie (neurotiscisme, openheid, conscentieusheid, aangenaamheid,
extraversie)
darkside persoonlijkheidstrekken = hoe men zich gedraagt wanneer men stress heeft, onder druk staat,
vermoeid is, ons evenwicht verliezen
→ taxonomie :gemeten via HDS trekken
→ taxonomie: gemeten via dark triad (narcisme, machiavellisme, psychopathie)
→ taxonomie:gemeten via VFM compounds
bright- en darkside trekken verwijzen niet naar fundamenteel kwalitatief verschillende eigenschappen van
mensen, er is maar één persoonlijkheid van mensen maar afhankelijk van de specifieke nuance waarin we
geïnteresseerd zijn gaan we spreken van brightside/darkside trekken → er is geen onderscheid tussen een
dark of bright persoonlijkheid, maar iedereen heeft de twee en laat ze in bepaalde situaties zien
, PERSOONLIJKHEID EN JOBPRESTATIES
hoe functioneren/presteren mensen op het werk
barrick, mount, & judge (2001)
- doel: samenvatting van al het voorbije onderzoek mbt de relatie tussen persoonlijkheid (brightside gemeten
via VFM) en jobprestaties (op verschillende manieren meten/over verschillende beroepsgroepen)
- methode: secundaire meta analyse als samenvatting van 15 meta analyses
- persoonlijkheid: vfm operationalisatie
- diverse jobprestatiecriteria: algemene job prestatie (overall job performance), supervisor ratings,
objectieve indicatoren, prestatie tijdens opleiding/training, en teamwork
- resultaten uitgesplitst naar diverse beroepsgroepen: verkoopsfuncties (sales), management functies,
bedienden (professionals), politie, en arbeiders (skilled or semi-skilled)
hoe is elke trek van de big five gerelateerd aan de verschillende jobprestatiecriteria: tabellen
extraversie →geen significante
effecten op overall
jobperformance, wel positieve
correlaties met specifieke criteria
(training performance,
teamwork) en specifieke
beroepsgroepen: managerial
performance (managerfuncties),
politieactiviteiten
emotionele stabiliteit →
significante predictor voor overall
job performance, training
performance, teamwork, politie
(moet in crisis stabiel zijn)
, aangenaamheid →enkel
positief significant voor
teamwork (geen must have
persoonlijkheidstrek dus)
conscentieusheid → universele
predictor voor jobprestaties:
predictor voor algemene,
specifieke criteria en zeer
belangrijk voor jobcontexten
openheid voor ervaringen →
enkel positief in
trainingscontexten (openstaan
voor nieuwe dingen aanleren)
