NEUROLOGIE HC 7: AUTONOOM ZENUWSTELSEL,
MOTORISCH LEREN EN NEUROPLASTICITEIT
Kennisklip 1
Na het bekijken ervan kan je:
- anatomisch onderscheid maken tussen het vegetatieve en het somatische zenuwstelsel
- functie beredeneren van orthosympatisch als parasympatisch systeem op de organen
16. VEGETATIEF ZENUWSTELSEL
= autonoom zenuwstelsel (AZS) of onwillekeurig zenuwstelsel: systeem wordt aangestuurd
buiten de wil om. Hypothalamus en hersenstam zullen aangeven wat er moet gebeuren of
bijgestuurd worden bij het lichaam, afhankelijk of het lichaam actief is of net eerder passief
Centrale zenuwstelsel zijn de hersen en het ruggenmerg. Alles wat daar buiten ligt behoort tot
het perifere zenuwstelsel.
Efferent gedeelte (weg voeren) van het perifere zenuwstelsel
o informatie weg voeren van het centrale zenuwstelsel
opsplitsing van sympathisch en parasympathisch zenuwstelsel
o Ene sstaat in voor activiteit ander staat in voor relaxactie en spijsvertering
Onbewuste en onwillekeurige regeling van lichaamsfuncties
o Circulatie-, spijsvertering-, urineweg-, ademhalingsstelsel en huid
o Handhaving homeostase (= in evenwicht houden)
Temperatuur, glucose en hoeveelheid suikers, … moet allemaal geregeld
worden in ons bloed
o Overleven op korte of lange termijn (het in leven houden van het menselijk
organisme)
1
,ANATOMISCHE VERSCHILLENEN TUSSEN HET SOMATISCH EN AUTONOME
ZENUWSTELSEL
Anatomisch kunnen we een onderscheid maken tussen het somatische zenuwstelsel (het
animale zenuwstelsel), alles wat onder invloed staat van de wil en het autonome zenuwstelsel.
Bij het autonome zenuwstelsel kunnen we nog eens onderscheid maken tussen het
sympathische en het parasympatische systeem.
Als we dan gaan kijken naar de linker zijde van de afbeelding dan zie je daar het motorische
systeem, zoals het onder invloed van onze wil functioneert. Hier gaat hem bijvoorbeeld over
handspieren die je wil aansturen. De afbeelding toont hoe die neuronen lopen. Neuronen
vertrekken vanuit de primaire motorische schors. Je ziet op de afbeelding de rode neuronen
getekend, met daar hun celkernen ter hoogte van de primaire motorische schors. Deze is gelegen
voor de sulcus centralis, die gaan dan schakelen en kruisen ter hoogte van de
hersenstam/ruggenmerg. Daar gaan ze van de linkerzijde naar de rechter spieren verlopen. Alles
wat ter hoogte van die hersen zit tot het ruggenmerg of de hersenstam worden ook wel eens
bovenste motorische neuronen genoemd. Alles vanaf die ventrale hoor (in zwart) worden ook
wel lagere motorische neuronen genoemd. Zo gaat die motorische prikkel in de richting van de
skeletspieren. De skeletspieren die kunnen handspieren, armspieren of beenspieren zijn. Alles
wat je bewust kan sturen.
2
, Aan de rechterkant zie je een afbeelding waarbij het globaal autonome zenuwstelsel wordt
aangegeven. Bij het autonome zenuwstelsel zitten de kernen van waar het signaal gaat
vertrekken, ter hoogte van de hypothalamus en hersenstam. Daar vertrekken de signalen die
gaan zeggen wat er in ons lichaam moet gebeuren, wat er moet aangestuurd worden en op welke
manier. De signalen vertrekken daar ter hoogte van de hypothalamus (gelegen in het
oerbrein/diencephalon). Ook daar zien we een schakeling. We zien ter hoogte van de ganglia
( die hoopjes cellen/grijze stof) waar het signaal gaat schakelen vooraleer het verder naar de
effectoren gaat verlopen. Dan zie je weer een rood en zwart neuron, waarbij het rode het
preganglionaire (voor het ganglion) neuron wordt genoemd. Het zwarte wordt het
postganglionaire (vanaf het ganglion) neuron genoemd. Bij de effectoren zien we het gladde
spierweefsel staan. Alles wat in het spijverteringsstelsel en bloedvaten zitten, zijn gladde
spieren. Deze zijn een klein beetje anders georganiseerd dan het dwarse spierweefsel van de
skeletspieren. Het gladspierweefsel bevind zich in de organen. Bijvoorbeeld de maag en darmen.
Ook klieren horen hier bij, bijvoorbeeld het hart. Als je hartslag sneller of trager moet gaan,
wordt dit ook allemaal geregeld met dit systeem.
Kort samengevat
Somatische zenuwstelsel: skeletspieren, direct door lagere motorische neuronen
aangestuurd
Autonome zenuwstelsel:
o Autonome ganglia: schakelstation van en (motorische) neuronen.
o Effectoren: hartspier, gladde spieren, klieren en vetcellen
Dit is een overzichtstekening tussen het orthosympatisch en het parasympatische
zenuwstelsel. Je kan je hier het onderscheid zien hoe het gereld is. Bij het
sympathische gedeelte eigenlijk een volledig verloop vanaf de hersenstam, het
hele regenmerg tot helemala benden. Bij het parasympatisch gedeelte zien we
daar vooral die kernen ter hoogte van de hypothalamus en de hersenstam zijn.
Dan heb je een hele zone waar geen kernen zitten va de parasympaticus, maar wel
ter hoogte van het onderste gedeelte van het ruggenmerg. Daar zit aansturing van
het parasympatisch systeem
Vegetatieve organen zijn zowel met sympathische als parasympatische
zenuwen verbonden
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jyttevanwemmel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.