Deel geriatrie gegeven door Prof. Beckwee. Alle slides met bijhorende notities van in de les. Gemaakt door twee studenten die beide geslaagd waren op het vak in eerste zit met een goed punt.
MODULE ALGEMENE INZICHTEN IN DE
GERIATRIE
LES 1: KINESITHERAPIE BIJ OUDEREN: INTRODUC TIE
Oudere mensen zijn hot ... als onderzoeksonderwerp ➔ omdat er heel veel onderzoek naar gebeurt
Pubmed database waar de meshterm aged werd
ingegeven.
• Gerontologie: de studie van veroudering
• Geriatrie: de medische behandeling van ouder wordende personen
Dit is het resultaat: met toenemende jaargetallen is een
toenemend aantallen publicaties in die mate dat er in de laatste
10 jaar evenveel publicaties zijn verschenen zoals in alle jaren
voorheen.
Er is behoefte aan vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk (hier kan er op dit moment nog
veel progressie gemaakt worden)
• Clinical decision making/klinisch redeneren
• → Training & Practice
o Via opleiding wil men studenten trainen om op juiste manier klinisch te trainen en een goede
argumentatie te geven voor elke besluitvorming die in het klinisch handelen gebeurt ➔
hiervoor training nodig
Leeftijd alleen is een factor om te overwegen, maar generalisatie moet worden vermeden
We zien oudere personen aan de linkerzijde de meest
jonge en aan de rechterzijde de meest oude. Het
leeftijdverschil tussen linker en rechter persoon is even
groot als jongen met zijn vader rechts. Belangrijk om hier
een onderscheidt in te maken, niet enkel op basis van
kalenderleeftijd, maar ook kijken naar biologische leeftijd.
Op afbeelding zien we jonge persoon met een heel lage
kalenderleeftijd aan de linkerzijde en aan de rechterzijde
persoon met oudere kalenderleeftijd. De vraag is nu of de jonge
persoon ook een jonge biologische leeftijd heeft in lijn met zijn
kalender leeftijd. Omgekeerd bij degene ernaast.
1
,Geriatrische kinesitherapie: behoefte aan correcte perceptie!
= nog steeds verkeerde perceptie over inhoud van het beroep, men denkt aan
wandelen met mensen op de gang en beetje bewegen. Ziet men als weinig
uitdaging. Perceptie is stilletjes aan, aan het veranderen van curatieve
benadering naar curatieve en preventieve benadering. Vanaf 50 – 55 jaar
heeft kine belangrijke screeningsrol en signaalfunctie, maar ook rol in
preventie van gezondheidsproblemen in de toekomst ➔ hierover gaat de les
Healthy ageing
Het WHO-rapport wil anticiperen op de gevolgen van de snelle vergrijzing.
Healthy ageing wordt door de WHO gebaseerd op basis van
een aantal specifieke termen (gaan we hieronder verder
bespreken). Raadt boek aan, maar gaan we niet lezen. In
boek doen ze aanbevelingen naar gemeenschap en
zorgsystemen om toenemende vergrijzing in goeie banen te
leiden.
Healthy ageing worden is het proces van het ontwikkelen en behouden van functioneel
vermogen dat welzijn op oudere leeftijd mogelijk maakt. 2 belangrijkste concepten
waarop ze de definitie van gezond ouder worden hebben gebaseerd is:
Op figuur is dit op schematische wijze weergegeven: op verticale as zien we functioneren
van persoon in de maatschappij en intrinsieke capaciteit. Op de horizontale as zien we de biologische leeftijd (=
leeftijd van verschillende lichaamssystemen) ➔ naarmate systemen ouder worden zien we dat de intrinsieke
capaciteit van de verschillende weefsel gaat afnemen (= rode lijn), blauwe lijn is functionele mogelijkheden en
die hangt nauw samen met intrinsieke capaciteit ➔ als systemen in lichaam goed functioneren en goede
intrinsieke capaciteit dan zorgen die ervoor dat een persoon optimaal kan functioneren in de maatschappij. Als
een of meer van de lichaamssystemen gaat verminderen in hun functie en de intrinsieke capaciteit zodanig
gaat dalen dan zal men ook de weerslag zien in functionele mogelijkheden van deze persoon.
Andere manier weergegeven:
Functioneel vermogen combineert het individu en zijn omgevingen, en de interactie tussen hen
Intrinsieke capaciteit omvat alle fysieke en mentale capaciteiten waar een individu uit kan
putten
Afbeelding: rode kubus die intrinsieke capaciteit weergeeft en die bevindt zich in blauwe
kubus = functionele mogelijkheid. Beide constructen interageren met de omgeving
(aangeduid door zwarte peilen), mensen die functioneel zijn in een specifieke omgeving
zijn daarom niet functioneel in een andere omgeving. Bv mensen die in antwerpen dicht
bij de winkels en openbaar vervoer wonen, maar niet goed te been zijn, kunnen toch goed
functioneren omdat alles dichtbij is. Zet zelfde persoon in afgelegen gebied dan zien we
dat die persoon veel minder makkelijk optimaal zal functioneren.
Zelfde geldt voor intrinsieke capaciteit: bepaalde lichaamssystemen kunnen op basis van de omgeving
mogelijks anders ontwikkelen. Bv wonen in bergen in gezonden lucht of wonen in de stad.
2
,Als we intrinsieke capaciteit nog eens meer in detail
bekijken dan zien we dat die voor een stukje afhankelijk
is van:
• genetica
• persoonlijke factoren die intrinsieke capaciteit
beïnvloeden:
o geslacht, etniciteit, hobby’s, educatie
en rijkdom (mensen die rijk zijn
kunnen gezonder eten dan
• Specifieke gezondheidskarakteristieken (opgesomd)
Ouder wordende mensen ervaren een geleidelijke accumulatie van moleculaire en cellulaire schade
• Dit resulteert in een algemene afname van fysiologische reserves.
• De omvang zal aanzienlijk variëren tussen individuen op een bepaalde chronologische leeftijd
Grafiek links: intrinsieke capaciteit dat die
bij verschillende omgevingen bij
verschillende mensen op verschillende
manieren kan gaan evolueren doorheen de
tijd. Verschillende kleuren, die
verschillende traject weergeven ➔ hier
weergegeven op fysieke capaciteit.
Meest optimale met toenemende leeftijd is blauwe traject; fysieke capaciteit gaat geleidelijk verminderen
naarmate hij ouder wordt = normaal proces door graduele schade die gebeurt op celniveau en moleculair
niveau van verschillende weefsels. Net op einde van leven gaat dit zich manifesteren in problemen en deficits.
Gele traject: volgt op jonge leeftijd normale traject, maar op bepaald moment in het leven is er terugval van
fysieke capaciteit. Dan 3 mogelijkheden kan die herstellen en via training op niveau van voordien komen, iets
minder maar nog steeds vrij veel winst boeken of heel sterk afglijden en nog veel meer verlies ontwikkelen.
Rode traject daar is van bij geboorte de intrinsieke capaciteit van bepaald weefsel of orgaan zo sterk dalen
bijna lineair. Door een beetje training kan die nog een heel klein beetje omhoog soms.
Rechter afbeelding: zien we grote groepssamenvatting, de blauwe lijn is voor de mannen en rode lijn is voor de
vrouwen. Dit is de gemiddelde evolutie van de intrinsieke capaciteit over de jaren. Rond blauwe en rode lijn
zien we een grote variabiliteit. Dus ook mensen met zeer hoge waardes en voor dezelfde leeftijd ook mensen
met een zeer lage capaciteit.
Hier maakt men een sprong naar de vergelijking hoe
men naar preventie kijkt bij kleine kinderen. Het
verhaal van daarnet hangt heel nauw samen naar hoe
men naar preventie wilt kijken bij ouderen. Is eigenlijk
iets die we al jaren doen bij kinderen.
3
, We zien groeicurve en doel hiervan is dat ouders en artsen heel snel kunnen reageren als een baby afwijkend
evolueert. Groeicurve qua lengte en op regelmatige tijdstippen moet het kindje gemeten worden en dit wordt
uitgezet op de curve. Als die op percentiel 50 ligt dan zit die op het gemiddelde, meer naar percentiel 95 of 5
dan is het zeer uitzonderlijk dat kindje zich hier bevindt. Men streeft naar percentiel 50, als kindje bij 5 zit kan
men kijken of men aanpassingen aan voeding kan doen.
Men streeft vanuit WHO voor vergelijkbaar iets bij ouderen: intrinsieke capaciteit gelinkt aan spierkracht. Men
weet dat men van ongeveer 40 jaar de spierkracht jaarlijks naar beneden gaat = normaal traject. Op
regelmatige basis gaan kijken en vergelijken met normwaarden. Zo vroege diagnose van de te weinig
spierkracht en hierop gaan inspelen.
Waarom geriatrische fysiotherapie?
• Preventie
• Niet alleen kijkend naar de chef die klacht of primaire diagnose presenteert, maar ook naar de
heelheid van het individu bekijken
De heelheid van de individuele geriatrische patiënt kan men bekijken in functie van multimorbiditeit
• Meer dan 50% van de ouderen in de VS heeft drie of meer chronische aandoeningen
o Niet nuttig om naar een aandoening te gaan kijken omdat er vaak meerder voorkomen
o Hiermee rekening houden in klinisch handelen ➔ met meerdere richtlijnen rekening
houden en prioriteren ➔ prioritering is uitdaging in dit domein
• Bevindingen van White et al. ondersteunen het belang van multimorbiditeit
o Picotabel om studies samen te vatten: groep van mensen die opgevolgd worden gedurende 8
jaar en men is dan gaan kijken naar de zaken opgesomd bij exposure. Men is gaan kijken van
die mensen hoe zij in 8 jaar evolueren qua wandelsnelheid en mortaliteit.
1. Relatieve verandering in wandelsnelheid voor elk traject van 8 jaar
➔ Men heeft totale groep gevolgd qua wandelsnelheid en men ziet dat
er drie groepen te onderscheiden waren:
• Groep met snel verlies van stappen
• Groep met gemiddeld verlies van wandelsnelheid
• Groep: traag verlies van wandelsnelheid
Op horizontale as zijn de jaren waarop mensen werden opgevolgd en op y
as is men gaan kijken hoeveel percentage men trager is gaan stappen. Na 2 jaar zag me geen verschil, na 4 jaar
begint men een knik te zien. Vanaf 5 jaar is er een groep die significant een percentage verlies heeft in
wandelsnelheid (rood). Blauwe en zwarte lijn hadden ook decline, maar duidelijk verschil met rode groep. Hoe
langer opvolgen, hoe duidelijker verschillen tussen groepen werden.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunadewolf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
