THEMA 14: LARYNX, LUCHTPIJP, BORSTHOLTE EN LONGEN
1) LARYNXKRAAKBEENDEREN
Larynx = strottenhoofd, zit craniaal aan luchtpijp
-> begin van deze luchtwegen die volgen op de farynx
-> bestaat uit heel wat kraakbeenderen die tal van functies hebben
Verantwoordelijk bij zoogdieren: plaats voor stemvorming, waar het geluid geproduceerd wordt
-> belangrijk instrument om te verhinderen dat het dier zich verslikt (in de farynx die daarvoor komt
gaan voedselweg, orofarynx, slokdarm dorsaal van het geheel en luchtweg van de neus naar de
luchtpijp gaan die elkaar kruisen
Verhinderen dat voedsel in luchtpijp terecht komt -> larynx gaat heel specifieke functies, vorm en
beweeglijkheid kennen
Configuratie van verschillende larynkraakbeenderen: 4 verschillende, arytenoïden zijn dubbel
aangelegd
-> larynx zoekt aansluiting met het tongbeen (thyrohyoïd)
Thyroïd = schildkraakbeen
Hyoïd = tongbeen
Larynx heel stevig opgehangen aan de tong, net volgend op processus lingualis hebben we larynx ook
verbonden met dat tongbeen
-> in andere clipjes: gaan over bekleding geheel, slijmvliezen, stemspleet (hoe wordt er geluid
gevormd?), hoe krijgen we daar beweging in -> spieren
De verschillende kraakbeenderen: schuin, rostrolateraal (linkerlateraal) aanzicht
1) Thyroïd = schildkraakbeen (cartilago thyroidea)
Boogvormig georganiseerd, schuitvormig
Ventraal naar caudaal uitlopend (een soort schuit) met een hoorn die naar caudaal uitsteekt
en rostraal ook een hoorn die insnoert en naar craniaal uitsteekt
-> bestaat uit 2 zijdelingse laminae (lamina thyroidea dextra en sinistra)
-> worden van elkaar gescheiden (zeker bij het paard) door een ventrale incisura (links en
rechts van elkaar gescheiden) door voorkomen van een uitgebreide incisura thyroidea
caudalis
Lamina is de zijvlakte, en van achteraan uit hebben we de incisura thyroidea caudalis
Komt enkel voor bij het paard!!! Linker en rechter lamina van elkaar gescheiden
We hebben een corpus (eigenlijke zone waar we wel in de mediaanlijn kraakbeen aantreffen)
Bij andere huisdieren (zeker bij rund) zal het meer caudaal gelegen zijn, bij paard door diepe
incisura gaan we in de middenlijn pas aan de rostrale zijde een verdikking aantreffen die we
bij de mens ‘adamsappel’ noemen = prominentia laryngea
Thyroid sluit aan met het tongbeen -> thyrohyoideum (thyrohyoid, tongbeen) zal hier op
aansluiten (2 steunbenen, basihyoid dat we dwars treffen, processus lingualis, opklimmend
ceratohyoid, stylohyoid)
Aansluiting gebeurt thv het cornu rostrale (het voorste hoorntje dat getekend is) -> wordt
afgescheiden van de rest van het lichaam door een fissuur (fissura thyroidea die wel kan
, afgesloten worden door een membrana thyrohyoidea, dan wordt het een foramen
thyroideum) -> het gaat naar het tongbeen verlopen
Er bestaat verbinding tussen de 2 (niet enkel thv gewricht, maar wel degelijk een membraan)
-> daar ventraal gaan we nog epiglottis tekenen
Cornu caudale is er ook -> daar aansluiting zoeken met een tweede kraakbeen
Op de zijkant kan een soort lijn waargenomen worden (van die fissura doortrekkend) op de
zijkant = linea obliqua -> plaats waar spieren aan vast gaan hechten (onder andere musculus
sternothyroideus)
-> rund: prominentia zit veel meer caudaal (daar is geen incisura thyroidea caudalis)
-> plomper van organisatie
-> hond: heel klein beetje een incisura thyroidea caudalis
-> zwakke prominentia laryngea
-> aansluiting met tongbeen
2) Ringkraakbeen (cartilago cricoidea) = cricoid
Een ringvormige structuur die we treffen (ring is breder aan zijn top dan aan zijn basis)
-> ring met brede bovenkant met daarop een duidelijke, prominente kam
Hoe geraakt ring in geheel? Is eerste aanzet tot ringkraakbeenderen van de luchtpijp
(trachea) => meest caudale deel van ganse larynx
Ring smal aan basis maar dan verbreedt hij en gaan we hem zien opklimmen naar dorsaal,
steekt hij over en keert hij terug -> gewrichtsvlak, prominentia aanwezig
Crista mediana steekt uit
Ring past in achterste uiteinde van thyroid, gaat daar deels inschuiven en gaat met een
gewrichtsvlak (dat we caudaal treffen) gaan articuleren met het thyroid = articulatio
thyroidea (op het cricoid!)
Ring is gesloten (zegelring) -> ring bestaat grotendeels uit dat circulaire geheel (aangeduid als een
boog, arcus cartilagines cricothyroideus)
-> zegelplaat waarmee je als het ware zegel gaat drukken (ruimere bovenzijde) = lamina cartilagines
cricoidea
-> crista mediana: kam in mediaanlijn die op die bovenplaat staat, ligt in midden -> gaan belangrijke
spieren op vasthechten
Beiderzijds nog aansluiting zoeken met kraakbeen: opnieuw een gewrichtsvlakje (beiderzijds van
crista mediana, beetje aan buitenzijde) = facies articularis arytenoidea (met de arytenoiden)
!! het geheel is beiderzijds even vlak, dan een crista mediana in het midden (dringt zichzelf niet aan 1
zijde op) -> crista puilt uit
-> belangrijke kam!! Herkennen, om spieren aan vast te hechten (glooiende kam)
PREPARAAT
• cornu caudale articuleert met articulatio thyroidea van het cricoïd (heeft zijn
kam in de middenlijn)
, • breder aan zijn top dan aan de basis (breder aan de lamina) = zegelring
• met 2 gewrichtsvlakken: voor het thyroïd, anderzijds voor de arytenoïden
• past mooi in thyroïd: schuift daar ten dele in omdat het gewrichtsvlak redelijk
caudaal zit
- artyenoiden
- cricoid
- thyroid
Thyroid zal groot deel van dat cricoid omgrijpen en die zegelring (met lamina en de arcus) schuift dan
een stukje erin
Verbinding: ligamentum cricothyroideum die dat gat moet gaan opvullen
-> klinisch belangrijk!! Bij paard grote ruime opening die ligamenteus wordt afgedicht door het
ligamentum cricothyroideum
Gewrichtsvlakje aan craniale zijde van die lamina -> articulatie met arytenoiden
Waar de lamina over gaat naar de arcus (caudaal) hebben we links en rechts 2 articulatiepunten om
de cornu caudale van het thyroid te gaan ontvangen
Helemaal caudaal sluit de luchtpijp aan: cirkelvormige opening
-> met de trachearingen
3) Arytenoiden = arykraakbeenderen (cartilago arytenoidea)
DUBBEL AANGELEGD!
In het dak afdekkend (wat kleiner van structuur)
‘ary’ = pollepel -> heeft te maken met de vorm, treffen we nog eerder aan bij de mens dan bij onze
huisdieren
Cartilago arytenoidea is enkelvoud, maar ze zijn met 2 cartilagines arytenoideae
Voorstellen als vierkant blad papier die je diagonaal in 2 vouwt = arytenoiden, die gaan met een crista
arcuata een bepaalde vorm aannemen
-> gedeelte dat we horizontaal aantreffen en een gedeelte dat we naar ventraal zien uitsteken (allebei
zo georganiseerd)
-> gaan met die punt naar voren toe (rostraal) 2 zijden van die bovenste driehoek laten samenkomen
-> achteraan sluiten ze aan op die grote zegel van het ringkraakbeen met een aantal gewrichtsvlakjes
sluimert wat naar binnen (crista arcuata gaat naar binnen)
Facies dorsalis & facies lateralis
Facies dorsalissen met 1 zijde aan elkaar, de vlakke zijde zit tegen het ringkraakbeen
Crista arcuata gaat dan rostraal taps gaan toelopen -> spleetvormige opening van
vooraanzicht krijgen we te zien
, -> als je vanuit vooraan kijkt zie je al een deel van de stemspleet, we zien die 2 benen opengaan
= processus vocalis: ook plaats waarop de stembanden gaan vastzitten
Eerste opening: het inwaarts komen van het geheel, het vernauwen van het totale volume dat we
hebben
Crista arcuata met schuin verloop
-> lamina dorsalis: een driehoek met zijn basis kan aansluiten op cricoid, en met de andere
arytenoide
-> processus vocalis: een driehoek die naar ventraal wijst
• Caudolateraal op de uithoek is een zware knobbelvormige structuur =
processus muscularis
• Aan andere uiteinde torent ook een structuur omhoog en een beetje naar
caudaal
Beetje opklimmend en steekt wat over (komt van andere kant ook, leunt daar tegenaan) =
processus corniculatus (een klein hoorntje)
Toepassen in de configuratiefiguur: arytenoide sluit aan met een gewrichtje (gewrichtsvlakje zit
eerder wat verdoken aan de mediale zijde) aan ventrale zijde van facies dorsalis, caudaal
Arytenoiden sluiten beetje aan -> loopt beetje verder achter onze thyroid-lamina
-> sluiten in de middenlijn op elkaar aan en maken dan die driehoekige structuur met die crista
arcuata naar achteren toe
-> achter thyroid ook ‘zware’ processus muscularis te zien
-> dan duiken naar ventraal om processus vocalis vorm te geven (processus vocalis waaraan de
stembanden opgespannen zijn richting het thyroid)
-> processus corniculatus ook laten opstijgen (projecteert naar voren toe) -> we krijgen eerste aanzet
tot vorming van die stemspleet (links en rechts raken elkaar naar dorsaal toe: processus corniculatus)
Dubbele driehoek (dubbel gevouwen vierkante structuur)
-> facies lateralis en facies dorsalis
-> processus muscularis: waar heel wat spieren (belangrijkste komt van cricoid) kunnen daarop
vasthechten
-> processus corniculatus
PREPARAAT
-> gewrichtsvlak aan binnenzijde om te articuleren met het cricoid
-> naar ventraal toe processus vocalis voor het aanhechten van de stembanden
Vooraanzicht: beide delen tegen elkaar
-> 2 processus vocalis die uit elkaar wijken
Dorsaal aanzicht:
-> caudaal vlakke aansluiting met het cricoid (ringkraakbeen) en het past in de thyroide
2 arytenoiden belangrijk voor de ophanging van de stembanden!
