Deze samenvatting is een samenvoeging van de cursus, de PowerPoint en eigen nota's uit het vak Psychologische Perspectieven. Het bevat ieder perspectief (: psychodynamisch, leertheoretisch, humanistisch & cognitief) met uitgebreide uitleg en voorbeelden. Bij vragen kan je me een berichtje sturen.
PSYCHOLOGISCHE THEMA’S
➥ Het psychodynamisch perspectief
⇢ Situering
Voortdurend stellen we ons de vraag waarom we handelen zoals we handelen of we zoeken de
beweegredenen achter het gedrag bij cliënten.
Vaak merken we dat de wijze waarop we reageren niet altijd zo ‘verstandig’ of ‘redelijk’ is. En we merken
het veel te vaak te laat op. Nadat we de mist zijn ingegaan, nadat we brokken hebben gemaakt,… Onze
impulsieve reacties hebben het gehaald van ons beredeneerde denken.
In dit hoofdstuk staan we dus stil bij wat ons en andere mensen drijft, beweegt en motiveert. Soms hebben
we daar een goed zicht op, maar heel vaak ook niet of onvoldoende. En dat is nochtans echt noodzakelijk
willen we als orthopedagogisch begeleider mensen kunnen helpen. Zo hoeven we niet langer te blijven
steken in oplossingen op korte termijn. Deze helpen ons even, maar op lange termijn werken ze destructief
(afweermechanismen).
Soms is gedrag erg moeilijk te begrijpen. Meer zelfs: soms roept onvoorspelbaar gedrag van cliënten bij ons
angst of verwerping op.
Wat drijft een cliënt om zichzelf telkens opnieuw in de nesten te werken op school?
Waarom voelen sommige mensen de behoefte om te presteren?
Wat zorgt ervoor dat iemand zichzelf uithongert?
Hoe komt het dat je deze opleiding gekozen hebt en niet een andere?
Wat doen cliënten (emotioneel) met ons en hoe gaan we ermee om? Motivatie en emotie zijn hierbij twee
complementaire processen. Emotie zorgt er voor dat we alert zijn en motivatie zet die om in actie. Het zijn
alle twee processen die onze aandacht en ons gedrag sturen. Emotionele betrokkenheid biedt zowel
houvast als ruimte. Enerzijds om cliënten te ondersteunen (‘Hulp-Ik’ zijn van cliënten), anderzijds om om
te gaan met uiteenlopende dynamieken die in de samenwerking met cliënten worden wakker gemaakt
(overdracht en tegenoverdracht).
De grondlegger van de psychodynamische benadering is Sigmund Freud.
⇢ Mensbeeld en uitgangspunten
De mens is GEEN rationeel wezen..
Meer dan gedacht ben je geen baas over jezelf
Minder dan gedacht sta je zelfsturend in het leven
Menselijk gedrag wordt in belangrijke mate bepaald door de krachten waar hij zelf geen vat op
heeft
Aangeboren factoren
Omgevingsfactoren
Menselijk gedrag is de poging om binnen het speelveld – beperkt door beide factoren – een zo
bevredigend mogelijk leven te hebben (QOL)
Gedrag begrijpen..
Onbewuste mentale processen
Bestaan uit wensen die niet geaccepteerd en/of onderdrukt worden door de omgeving
Wensen blijven wél actief
Maatschappij zorgt ervoor dat men deze driften en instincten niet ongeremd
uitleeft – maar dat er een laagje vernis van fatsoen overheen wordt gelegd
, = gedrag is op te vatten als het resultaat van een conflict tussen wens en verbod
Betekenisverlening..
Komt vanuit ervaringen die men in de kindertijd heeft opgedaan
= uit het verleden
Onbewuste herinneringen onder de 2;5 jaar
(Niet) traumatisch
‘Body keeps the score’
Betekenisverlening vanuit de toekomst is geen garantie
Normaal en pathologisch gedrag zijn niet wezenlijk verschillend. Het ontstaan van beide soorten gedrag is
met dezelfde principes te verklaren. Elk individu heeft zowel pathologische als gezonde aspecten in zijn
gedrag. Vb. Hulpverleners en cliënten zijn geen twee verschillende soorten van mensen; ze gaan met
dezelfde lastige thema’s op een andere manier om, waaraan de ene een bevredigender gevoel aan
overhoudt dan de andere.
⇢ Constructie van het onbewuste
Freud legt geen focus op..
Het bewuste
Verzameling aan mechanismen die iemand bij zichzelf erkent als motieven van zijn
gedrag waarover hij controle heeft
Bevat alles wat zich op een bepaald moment zich onder de aandacht afspeelt
Waarnemen, herinneren, emoties, gedachten,.. die zich in het hier en nu afspelen
Datgene wat iemand kent van zichzelf en op basis waarvan hij ‘bewust kan kiezen’ om
iets te doen of te laten
Vb. Ik ben me bewust van het feit dat ik me niet meer kan herinneren waar ik
mijn trouwring gelegd heb. Ik weet alleen dat ik hem gisteren uitdeed voor ik
met koken begon.
Freud legt wel de focus op..
Het onbewuste
Wat er is toont zich niet
Bestaat uit wat nooit bewust is geweest en verdrongen gedachten
Nooit bewust geworden driften
Ervaringen voor de leeftijd van drie jaar
Onderdrukte - onbewuste inhouden
Onderdrukte – onbewuste inhouden
Ontstaan omdat we onaangename gevoelens en gedachten willen vermijden
Wat we willen vermijden, verdringen we uit ons ‘bewuste bewustzijn’ naar het
onbewuste
Verdringingsproces
Een vat vol onlustgevoelens (: traumatische ervaringen, conflictueuze verlangens)
Geen plek maar een modus
Een ‘niet-meer-willen-weten’
Een uitkomst van een mentaal proces waar men zich niet bewust van is
Er voor zorgen dat wat in het onbewust zat en/of ernaar toe geleid is daar blijft kost
energie en ontsnapt soms aan onze controle
Gedurende dit controleverlies duiken onbewuste inhouden op in het bewuste
Vb. Bal onder water (houden)
Wat verdrongen is, toont zich
, ⇢ Persoonlijkheidstheorie
Levens- en doodsdrift
Constructie van de persoonlijkheid
Es (onbewuste)
Lustprincipe
Eerste in ontwikkeling
Instinctieve driften, impulsen en reflexen
Houdt geen rekening met de eisen of verwachtingen van de omgeving
Vb. Baby
Ich
Realiteitsprincipe
Bewust controlecentrum gedrag
Coping-gedrag
Een verbindende factor tussen onze interne driften en onze externe handelingen
= ‘compromis’
Uber-Ich
Moraliteitsprincipe
Impact van (interne en externe) omgeving
Ik-ideaal
Geweten (: geboden en verboden)
⇢ Begeleider als hulp-ik
De cliënt heeft een ik-zwakte..
Te impulsief / te weinig afgestemd op de werkelijkheid
Zichtbaar in geautomatiseerd en destructief coping-gedrag (: afweermechanismen)
Geautomatiseerd
= onbewuste oplossingsstrategieën + wat verdrongen is blijft actief
Destructief
= beschermende functie, het meest haalbare adaptieve gedrag van de cliënt + het
gevaar voor de vervorming van de werkelijkheid
Functionele verdeeldheid door (combinatie van)
Aanlegfactoren (vb. cognitieve beperking)
Milieufactoren (vb. onvoldoende grenzen gekregen hebben)
Conflictueuze ervaringen (vb. trauma)
Soorten afweermechanismen
Projectie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper britneydepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
