Samenvatting
SAMENVATTING CULTUURGESCHIEDENIS
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Dit document is een volledige samenvatting van het vak Cultuurgeschiedenis. Alle 3 de mappen zijn hierin verwerkt
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
CULTUURGESCHIEDENISIntroductie
Cultuurgeschiedenis
= specifiek gebied binnen de geschiedschrijving. Het probeert een
samenhangend beeld te geven van een historische periode/evolutie. Gegevens
uit verschillende gebieden v/d cultuur worden hierbij samengebracht in een
gemeenschappelijk verband.
Cultuurgeschiedenis < architectuur < ruimte < beeld
1. De bebouwde ruimte: Otto Wagner, psychiatrische instelling Am Steinhof
(1901 – 1909)
= 1 van de belangrijkste vb. van de modernistische architectuur toegepast
op psychiatrische instellingen.
2. De imaginaire ruimte: Antoine Watteau, Les plaisirs du bal (ca. 1715 –
1717)
= representatief vb. van rococo schilderkunst, aansluiting bij het thema
van de ‘pastorale literatuur’ die heel populair was in adellijke kringen.
Pastorale literatuur = literatuur waarin herders en het geïdealiseerde
boerenbestaan een centrale rol spelen
Otto Wagner: Psychiatrische instelling ‘Am Steinhof’
Belangrijke elementen:
Het gebouw vormt een architecturale compositie die een alomvattende
blik en optische transparantie verbergt
De kijker controleert (zien = controle)
Het gebouw is geconstrueerd vanuit de fictie van een kijker die een zo
volledig mogelijk overzicht heeft
Architecturale compositie kan ons leren over:
Opvatting over psychiatrie
- Hygiëne, controle, decriminalisering, ordening
Opvatting over patiënten
- Geen gevangene/ misdadiger
Opvatting over wat een ‘gezonde’ maatschappij is
- Een maatschappij die niet verborgen is
- Hygiënisch + gecontroleerd = die gezien wordt
Antoine Watteau : ‘Les plaisirs du bal’
Belangrijke elementen:
Voorstelling van architectuur als belichaming van kunst, verbeelding,
fantasie
- Verbeelde pastorale landschap zoals het bestond in architectuur
- Deze wereld verschijnt door fictieve gewelf
De manier waarop de architectuur is voorgesteld komt van een wereld die
de projectie is van verbeelding
- Grenzen van doek = grenzen van pastorale verbeelding
1
,De cultuur van de Barok
Situering
Begin 17de eeuw
- Opkomst: Cultuur van de barok
16de en 17de eeuw: Turbulente eeuwen
- Opkomst protestantisme
- Godsdienstoorlog tussen katholieken, protestanten en religieuze
fracties
- Gevolgen van ontdekkingsreizen, revolutionaire ontwikkelingen in
wiskunde, wetenschap, architectuur, filosofie en kunsten
Politiek vlak
- Ontwikkeling van vorstelijk absolutisme (Frankrijk, Spanje)
- Ontwikkeling van burgerlijke cultuur (Noordelijke Nederlanden)
(Schilder)kunst > Cultuur van Barok
= Barok speelt met illusie: Kunnen we de werkelijkheid wel kennen of worden we
bedrogen door onze zintuigen?
Trompe l’oeil
- Streven naar radicale natuurgetrouwheid
- ‘Net echt’ in artistieke voorstelling
- Doet mensen raken, twijfelen EN overtuigen
= ingezet in strijd voor religieuze zaak/ moreel vb.
Wereld wordt een wereld van verbeelding en van subjectieve ervaring
- Ruimte -> ervaringsruimte
- Verbeelde ruimte + psychologische ruimte
‘Het leven is een droom’: Pedro Calderon de la Barca (1600 – 1681)
= gaat over werkelijkheid en droom, over zinsbegoocheling en kennis over de
vraag of we onszelf wel kunnen kennen.
Meest vooraanstaande vb. van de literaire barok
Geschreven tijdens de ‘Spaanse Gouden eeuw’
- 17de eeuw die een bloeiperiode was op vlak van kunst/ literatuur
Wat is ‘echt’ en wat is een illusie?
Relatie tussen illusie en realiteit staat centraal
Wordt in vraag gesteld:
- Geldigheid van kennis van de wereld,
- De mogelijkheid om iets anders te ontdekken dan de eigen subjectieve
ervaring,
- Het bestaan van externe en echte realiteit
Literatuur en theater tijdens barok
Centrale thema’s:
Overtuiging bestaat dat de mens werd geregeerd door passies waaruit een
obsessie tot zelfkennis/zelfcontrole volgt
Niets is wat het lijkt (trompe l’oeil)
- Natuurlijk = artificieel/ artistiek
- Als alles schrijn is, dan is de wereld een droom/ niet meer reëel
2
, Barok: Chronologisch kader en vbn.
Kunst en cultuur van barok
= te maken met expressieve kracht die beeld moest hebben
Overweldigende karakter van de illusie van de realiteit
Combinatie van sensualiteit en spiritualiteit die in katholieke landen het
publiek moet binden aan het geloof/ katholieke doctrine
Latere renaissance
- Nadruk op dramatische kracht, beweging en chairoscuro (licht-
schaduwcontrast)
1. Katholieke landen
Barok = past in kader van ‘katholieke hervorming’ en conflict met het
protestantisme
- Intern hernieuwen + extern de strijd met het opkomende
protestantisme (contrareformatie -> reformatie)
2. Protestantste landen
Barok = zaak van burgerij
- Minder monumentaal, soberder, minder abundant
Algemene kenmerken van barok
Bijzonder sterke natuurgetrouwheid
Vastleggen van dramatische moment wat paradoxaal een sterke
beweeglijkheid en tegelijk een geladen theatraliteit meebrengt.
Licht-schaduwcontrast = chiaroscuro
Voorbeelden:
Caravaggio, Narcissus, 1597 – 1599, Galleria Nazionale d’Arte Antica, Rome
Vb. van chiaroscuro
Ingehouden beweging
- Perfecte spankracht tussen dynamiek en
psychologische fixatie van Narcissus die opgaat in
zijn spiegelbeeld
Vatten meest dramatische moment
- Moment dat staat te gebeuren
- Narcissus zal verdrinken in zijn eigen spiegelbeeld
(= versie van mythe
Caravaggio, Avondmaal te Emmaüs, 1606, Pinacoteca di Brera, Milaan
= Soortgelijke bespreking als die van
Narcissus
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieshelsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen