Dit zijn de aantekeningen van de hoorcolleges van week 1 t/m 8 van Recht en medische biotechnologie. Deze mag je erbij houden op het tentamen, dus print ze uit! Inclusief extra aantekeningen, dus niet alleen wat er op de dia's van de powerpoint staat.
Week 1 – Uitdagingen van Biotechnologie en het Bioethisch drieluik
Medische Biotechnologie
De mens/menselijk lichaam als object van technologie
Pessers: “Verontrustende grensvervaging”
Medische biotechnologie: wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen op het menselijk
lichaam. Alle vormen van menselijk leven en lichaam.
Bijzonder: mens is object geworden van technologie, niet alleen maar het subject. Gaat over het
menselijk lichaam.
Doel: betere mensen maken. Slimmer, sterker, ouder maken/laten worden. Genezen en verbeteren.
Essay van Pessers: “Verontrustende grensvervaging”.
Centrale vragen:
1. Waarom zorgt biotechnologie voor ethische en juridische uitdagingen?
2. Welke ethische denkkaders hebben we voor biotechnologie?
Mogelijke bezwaren technologieën:
- Veiligheid? Wat als technologie niet veilig is en schade veroorzaakt. Kan onderzoek naar gedaan
worden, dus is niet het grootste probleem.
- Gelijkheid? Bang dat alleen rijken toegang hebben tot technologie. Grotere kloof tussen arm en
rijk. Probleem van gelijkheid bestaat nu ook al, dus is dat een probleem of ethisch bezwaar? Niet
per se.
- Esthetica? Gaan we niet allemaal dezelfde soort kinderen kweken? Wordt het dan niet een hele
saaie samenleving? Iedereen heeft andere voorkeuren en wensen, dus zal ook niet een groot
probleem vormen. Is het ook wel erg als we een bepaalde uniformiteit hebben? Toch alleen fijn
dat we bijvoorbeeld dingen als ADHD elimineren.
- Autonomie? Tast het niet de autonomie van kinderen aan (bijv. bij klonen)? Tast het niet de open
toekomst van een kind aan? Kan ook niet goed problemen verklaren.
Duitse filosoof zei “Moral challenges of a whole new order”.
- “When science moves faster than moral understanding, as it does today, men and women struggle
to articulate their unease”
- “People feel a deeper, less articulate reason for that revulsion”
Oftewel: "Als de wetenschap sneller gaat dan moreel begrip, zoals nu het geval is, worstelen
mannen en vrouwen om hun onbehagen onder woorden te brengen"
"Mensen voelen een diepere, minder uitgesproken reden voor die afkeer"
Voor God spelen, shift from chance to choice
Man vrouw onderscheid niet meer vanzelfsprekend.
Zijn ook mensen geboren die 3 biologische ouders hebben. Ook technologie in de maak waarbij we
kunstmatige geslachtscellen creëren. Ons lichaam wordt een bron van grondstoffen en bouwstenen die
interessant zijn. Ons lichaam wordt handelswaar. Zijn natuurlijke grenzen die aan het verdwijnen zijn.
Belangrijkste grens is die tussen ons natuurlijk gegeven en het maakbare -> “shift from chance to
choice”.
, Utilisme:
- Mensbeeld: genot en pijn
- Nutsmaximalisatie: grootste nut voor grootste groep
Mens is wezen dat pijn en genot kan ervaren volgens Benton. Pijn vermijden en genot ervaren.
Overheid moet hier in meegaan. Nutsmaximalisatie. Grootste nut voor grootste groep.
Alles wat geen genot en pijn kan ervaren kan niet worden meegenomen, bijvoorbeeld embryo’s.
Morele status kan hierbij niet mee worden gewogen. Net als wanneer je dood bent. Benton vond dat
iedereen lichaam moest schenken na dood aan wetenschap.
Voor artsen: je mag niet medisch nodeloos handelen.
Rechtvaardigheid = maximale nut-calcus.
Alles tegen elkaar afwegen. Je weet pas achteraf wat het juiste is. Utilisten kunnen alleen
voorlopig antwoord geven. Ook niet alles is te vertalen naar voordeel, waarde of geluk.
Hans Somsen: utilitarisme.
Liberalisme:
- Mensbeeld: individuele autonomie en gelijkheid
- Respect voor individuele autonomie
- Schadebeginsel
- Neutrale overheid
- ‘Over himself, over his own body and mind, the individual sovereign’
- 'Over zichzelf, over zijn eigen lichaam en geest, de individuele soeverein'
John Stewart Mill. Mensbeeld: individuele autonomie en gelijkheid. Idee van individu opofferen en
vrijheid negeren is niet helemaal goed. Mens is autonoom vrij wezen dat zelf keuzes kan maken.
Iedereen is dan ook gelijk aan elkaar. Mensen vrij laten zijn om keuzes te maken over eigen lichaam.
Overheid moet neutraal zijn. Ingrijpen mag alleen als je een ander schade toebrengt (schadebeginsel).
Je hebt altijd het laatste woord over je eigen geest en lichaam.
Rechtvaardigheid = vrije keuze + gelijkheid + schadebeginsel
Probleem: verontstelde neutraliteit, kan overheid wel neutraal zijn? Bezwaren niet te verklaren
met liberale vocabulaire. En cumulatieve gevolgen individuele handelingen.
Hans Somsen: mensenrechten
Communitarisme:
- Mensbeeld: de mens als gemeenschapswezen; neutrale overheid onmogelijk; identiteit geen eigen
construct
- Gemeenschapswaarden als solidariteit, verantwoordelijkheid, nederigheid en menselijke
waardigheid
- ‘Giftedness of life’
Reactie op liberalisme. Vooral in jaren 90 opgekomen. Michael Sandel. Mens is geen individueel
persoon maar een gemeenschapswezen. Hij gaat op zoek naar fenomenen in de maatschappij.
Nadenken over common hood. Nadenken over welke gemeenschappelijke waarden we willen
nastreven.
Doordat leven zo maakbaar is geworden missen we respect voor het feit dat het leven iets gegevens is.
Andere waarden gaan daardoor verloren als menselijke waardigheid en solidariteit, nederigheid en
verantwoordelijkheid door die technologieën.
Mensbeeld: de mens als gemeenschapswezen; neutrale overheid onmogelijk; identiteit geen eigen
construct.
Belangrijkste kritiekpunten op liberalisme:
- Staat kan niet (altijd) neutraal zijn. Ze nemen toch altijd bepaald waardeoordeel in.
- Kritiek op idee van liberale mensbeeld. Mens is in eerste plaats juist gemeenschapswezen.
Identiteit is afhankelijk van gemeenschappen.
Rechtvaardigheid = gemeenschapswaarden cultiveren. Nadenken over common good.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isaroede. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
