HISTOLOGIE
Bestudering van microscopische structuur van biologisch materiaal en de manier waarop individuele componenten
structureel en functioneel gerelateerd zijn. Ondanks de ouderwetse apparaten konden vroege histologen al veel leren
over de structuur van biologisch materiaal. Cellen zijn omgeven door een membraan en cellen met een gelijkaardige
morfologische karakter vormen weefsels:
Cellen zijn functionele basis eenheden
Alle cellen in ons lichaam komen van één enkel bevrucht eitje, maar door differentiatie ontwikkelen ze een andere
structuur passend bij hun functie. Ook cellen met een verschillende morfologische structuur kunnen gegroepeerd
worden o.b.v. hun functionaliteit. Deze functie kan ook bij volwassen cellen nog aangepast worden als hun omgeving
veranderd, heel belangrijk bij aanpassing aan interne of externe stress. Een cel kan meerdere functies hebben en dus
behoren tot meerdere cel groepen. Weefsel kan bestaan uit cellen van verschillende cel groepen doordat simpele
weefsels samengestelde weefsel vormen.
(De term bindweefsel benadrukt de belangrijke structurele organisatie te weinig, de term 'support
cells' is beter, want dit benadrukt het belang van interactie tussen ECM en cellen.)
Een orgaan is een anatomisch aparte groep van (meerdere soorten) weefsels en
heeft een specifieke functie.
Een systeem is:
- Een groep cellen met een gelijkaardige functie, maar breed verdeeld
in verschillende organen.
- Een groep organen met gelijkaardige of gerelateerde functies.
Gespecialiseerde hormoon producerende cellen in de darmen en longen vormen
geen orgaan, omdat ze geen aparte anatomische eenheid vormen.
Histologie in andere disciplines
Cytology: analyse van fijne celstructuren met LM. Beperkt door maximale resolutie dus EM gebruikt voor betere
resolutie of immunohistochemische kleuring om specifieke componenten zichtbaar te maken. In situ hybidization
maakt het mogelijk om specifieke DNA en RNA sequensies te bekijken. Microscopische anatomie is het bestuderen
van versch. weefsels, geeft inzicht in structuur en functie van organen en systemen. Pathologie: ziekte processen
bekijken, nog steeds leidend in klinisch onderzoek naar ziekten.
Technieken gebruikt in histologie en celbiologie
Licht microscopie
Prepareren van weefsel:
- Fixatie:
precipitatie van eiwitten door crosslinken verstijven eiwitskelet behoud van fysische structuur,
autolyse (rotting) voorkomen
vb. (!!!) formaldehyde, alcohol, zenkerformol (LM), glutaaraldehyde, osmiumtetroxide (EM)
- Dehydratatie: vocht uit weefsel halen d.m.v. stijgende concentraties alcohol (LM) of aceton (EM)
- Opheldering: alcohol/aceton vervangen door organisch solvent (benzeen of tolueen); butanol (LM) of
aceton-araldite mengsel (EM)
- Inbedding: organisch solvent vervangen, verharding na afkoeling
Paraffine
coupes tot 6 micrometer
, Kunstharsen
MMA: methoxy methyl amfetamine
Epoxyresines
Coupes tot 1 micrometer of 1 nanometer (EM)
Vriespreparaten (ongefixeerd weefsel)
Vloeibare stikstof
Cryostaat (vriesmicrotoom): bevriest het weefsel en snijdt coupes
Binnen korte tijd kan vers weefsel bekeken worden dat nog niet is blootgesteld aan eiwit
cross-linking
- Microtomie: in schijfjes snijden
Weefsel kleuring
Empirisch
- Hematoxyline en Eosine (HE)
Meest gebruikt
Hematoxyline: kern blauw
Eosine: cytoplasma rood
- Van Gieson
Support cellen
BW rood
Kern blauw
Cytoplasma geel
Vaak in combinatie met elastine kleuring (vb. orceïne, resorcine)
Collageen (elastisch BW) rood
Elastische vezels bruin/zwart
Spiercellen geel
- Trichroom van Masson (TCM)
Steunweefsel
IJzerhematoxyline: kern blauw/zwart
Fuchsine: cytoplasma rood
Anilineblauw/lichtgroen: collageen (stug BW) blauw/groen
- May-Grünwald-Giemsa
Bloedcellen en beenmergcellen
Onderscheidt te zien tussen eosinofiel (rood), basofiel (blauw) en neutrofiel
Eosine: kern rood/paars
Methyleen blauw: cytoplasma blauw/paars
Histochemisch
Chemische reactie tussen component van weefsel en kleuring
- PAS (Periodic Acid (perjoodzuur)-Schiff):
Basale membranen en enkele mucinen gesecreteerd door epitheel cellen (vb. mucus cellen in de
maag)
Suiker kleurt moeilijk dus PAS om suiker te 'breken'
Schiff: koolhydraten (suikers) paars/rood
- Von Kossa
Bot
Gemineraliseerd bot (verkalkt) zwart
Ongemineraliseerd bot (osteoid) rood
- Zilverimpregnatie
Reticulinevezels in lymfeknoop
bruin-zwart
,Enzym-histochemsich
- Identificeren en lokaliseren actieve sites van specifieke enzymen
Vb. fosfaatzuren, dehydrogenase en ATP-ase
Detecteren van afwijkingen in ziek weefsel, met name spierweefsel
- Vers weefsel in oplossing geplaatst met substraat, co-factoren of inhibitoren
- Biologische enzymen evt. vernietigd door fixtie vriespreparaat
Immuno-histochemisch
- Gebruikt antilichamen om specifieke eiwitten te lokaliseren
- Verkregen via inspuiting eiwit in proefdier
- Gelabeld
De dikte van een paraffine preparaat beperkt de resolutie, dus voor hogere resolutie LM wordt kunsthars zoals
epoxyresine gebruikt. Hiervan kunnen kleinere plakjes worden gesneden.
Bot is normaal gezien te hard voor microtomie met paraffine, het bot versplinterd. Het moet eerst ontkalkt worden
(zachter door verwijdering van calcium). Permanent gemodificeerd dus voor sommige componenten geen
onderscheid meer zichtbaar. Daarom inbedding in kunsthars (MMA), heeft dezelfde hardheid als verkalkt bot.
Elektronen microscopie
Gebruikt parallelle bundels van elektronen i.p.v. lichtgolven (beperkt de resolutie). Ultramicrotomie.
- Scanning elektronen microscopie (SEM)
Bekijkt het oppervlakte in een raster patroon: grijs 3D beeld
Weefsel gedroogd en bedekt met goud
- Transmissie elektronen microscopie (TEM)
Ultramicrotomie (heel dun) zodat epoxy resine (inbedden) snel door het weefsel loopt direct na
wegname O2.
Coupes op grids gelegd
Elektronen door gefixeerd weefsel gestuurd
elektronen dens: absorbtie
elektronen lucent (doorschijnend): passage
Elektronen opgevangen op fotografische plaat grijs beeld met contrast door absorptie, benadrukt
dmv kleuring
Osmium tetroxide: affiniteit voor vetten zodat deze niet oplossen bij dehydratatie (dens) en
oplossingen van zware metaalzouten (uranylacetaat, loodnintraat).
Fase-contrast microscopie
Geen kleuring nodig. Lijkt verder veel op LM maar microscoop een speciaal ‘faseplaatje’ tussen de condensor en het
preparaat zorgt ervoor dat twee lichtbundels met een onderling faseverschil door het transparante preparaat vallen.
Door interferentie van deze twee beelden worden vrijwel transparante voorwerpen zichtbaar zonder dat er een
kleuring nodig is.
, Histologie ZSO 1 EPITHELEN
1. Vorm en functie van epithelia
Eénlagig cilinder epitheel Niet-verhoornend meerlagig plaveisel epitheel
Celvorm Lang en smal Basaal: polygonaal (niet afgeplat)
Naar oppervlakte: plaveiselig (breder en platter)
Aantal 1 laag meerlagig
cellagen
Ligging Netjes geordend aan basale zijde Centraal en aan oppervlakte afgeplat
kern
Functie Absorptie Bescherming
Basale membraan
- Fibroreticular lamina, lamina densa en lamina lucida
- Functie: cel adhesie, diffusie barrière en regulatie celgroei.
- Deze breekt door als de tumor te groot wordt. De cellen gaan dan van de epidermis naar de dermis en
kunnen dan metastaseren.
- Nee, komt niet enkel voor op de grens tussen epitheelweefsel en bindweefsel. Ook als hersenvlies en om
spieren (lamina externa).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper biomedicalsciencestudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,00. Je zit daarna nergens aan vast.