Samenvatting kennistoets
voedingsleer:
Koolhydraten en voedingsvezels bij Diabetes Mellitus
type 1:
Ketonen en ketose:
Voedingstoestanden:
- Gevoede toestand (na de maaltijd):
Glucose is de brandstof (glycoslyse citroenzuurcyclus)
Overschot aan glucose wordt: opgeslagen als glycogeen in lever/ spier of omgezet in
triglyceriden en opgeslagen in vetweefsel of spier
- Nuchtere toestand (8-10 uur niets eten):
Vetzuren zijn de voornaamste brandstof
De weefsels die geen vetzuren kunnen verbranden zijn afhankelijk van glucose,
leverglycogeen wordt afgebroken en hiervoor gebruikt.
- Vasten (langer dan 8-10 uur niet eten):
Glycogeenvoorraad is op
Gluconeogenese (glucosevorming uit spiereiwit (glucogene aminozuren): eerst veel,
daarna minder), daarna wordt er vooral vet afgebroken.
Als acetyl-CoA de citroenzuurcyclus in gaat is er oxaalazijnzuur nodig, dat is afkomstig van
pyrodruivenzuur van glucose (bij vasten wordt er geen oxaalazijnzuur meer gemaakt
vanuit glucose, maar via glucogene aminozuren). Er is namelijk een constante stroom van
nieuw oxaalzijnzuur nodig in de cyclus. Als het lichaam uiteindelijk insuline resistent
wordt, dan wordt er minder pyrodruivenzuur uit glucogene aminozuren aangemaakt en
komt er ook een tekort aan oxaalazijnzuur.
Doordat er geen oxaalazijnzuur meer beschikbaar is, moet de acetyl-CoA (dit kan
namelijk zelf de cel niet uit) een alternatieve route nemen en deze alternatieve route is
de vorming van ketonlichamen. Ketonlichamen gaan via de bloedbaan naar de hersenen
toe.
Ketonlichaamvorming treed op bij:
- Een koolhydraat-deficiënt dieet
- Bij langdurig vasten (>4 dagen)
- Bij onbehandelde diabetes mellitus (er zijn voldoende koolhydraten in het lichaam, maar dit
kan de lichaamscellen niet in door te weinig of onvoldoende werkzaam insuline).
Gevolgen van ketonlichaamvorming: Misselijkheid, vermoeidheid, obstipatie, verhoging
serumurinezuur, zure mondgeur, risico’s voor ongeboren vrucht. Wanneer het langer aanhoudt kan
uiteindelijk de dood een gevolg zijn.
Voedingsvezels:
In de Nederlandse Richtlijn voor de vezelconsumptie wordt geadviseerd om 30 tot 40 gram vezels per
dag te consumeren. Dit geldt ook voor mensen met Diabetes Mellitus.
, Een hoge vezelinname is geassocieerd met een lager risico op diabetes type 2. Vezels verlagen het
LDL cholesterol gehalte, maar verhogen niet het HDL cholesterol gehalte. Vezelrijke maaltijden zorgen
voor stabielere bloedglucosespiegels.
Glykemische index en glykemische last:
Glykemische index: manier om voedingsmiddelen te rangschikken op basis van de glucoserespons. De
GI wordt gedefinieerd als de stijging van de glucosespiegel gedurende twee uur na de consumptie van
50 gram koolhydraten.
Een voedingsmiddel met een lage GI (<55) leidt tot een langzame en minder hoge stijging van de
glucosespiegel. Een voedingsmiddel met een hoge GI (>70) geeft een snellere en hogere stijging van
de glucosespiegel.
Glykemische last: hierbij wordt rekening gehouden met de hoeveelheid koolhydraten die gegeten
wordt.
GL = (hoeveelheid koolhydraat in een portie x GI) / 100
Een hoge GL is >20, een lage GL <10.
Gluten en DM1:
Veel mensen met diabetes type 1 hebben ook coeliakie (ze verdragen geen gluten (bepaalde groep
eiwitten) uit graanproducten).
Een enzym in ons lichaam is betrokken bij zowel de afweerreactie tegen gluten als bij de eilandjes van
Langerhans die insuline maken.
Als je glutenintolerant bent en toch producten met gluten eet, dan raakt het slijmvlies van je dunne
darm beschadigd. Hierdoor kunnen je darmen minder goed hun werk doen, en daar kan je behoorlijk
ziek van worden.
DM1 en sport en bewegen:
Sporten zorgt bij mensen met DM1 ervoor dat ze de bloedglucosewaardes beter onder controle
krijgen en het zorgt er bijna altijd voor dat je minder insuline en andere medicijnen nodig hebt.
Type training:
- Duursporten: verlaagt de bloedglucosewaarden
- Krachttraining/ intensieve intervaltraining: verhoogt de bloedglucosewaarde. Dit heeft te
maken met de stresshormonen die vrijkomen.
Stresshormonen (zoals adrenaline) zorgen voor een verhoging van de glucosewaarden.
Effecten van lichamelijke inspanning voor mensen met DM2:
- Lager lichaamsgewicht en vetpercentage
- Lagere bloeddruk
- Betere cholesterolwaardes
- Betere glucosetolerantie en insulinegevoeligheid waardoor de werking van insuline verbetert
- Hogere botdichtheid
- Verminderd risico op hart- en vaatziekten
- Beter psychosociaal functioneren
Hoe langer en intensiever er bewogen wordt, hoe meer glucose verbruikt wordt. Door inspanning zal
ook de insulinegevoeligheid verbeteren (dit kan tot 48 uur aanhouden).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zarahensen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,69. Je zit daarna nergens aan vast.