Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Hoofdstuk 10: Zijn de sociale klassen achterhaald?
Vooral sociologen die postuleren dat er een overgang van een moderne naar een postmoderne
samenleving gebeurde, vinden een analyse in klassentermen niet langer relevant. Het concept
‘sociale klasse’ kan enkel nog dienen voor historisch of comparatief onderzoek. Maar moet dit
meteen leiden tot het afschrijven van ‘klasse’ als een relevant concept voor de studie van de
hedendaagse samenleving? Althans voor de aanhangers van het klassenperspectief blijft ‘klasse’ het
belangrijkste instrument in de gereedschapskist van de socioloog. Zij stellen weliswaar
verschuivingen vast in de criteria die de indeling in sociale klassen bepalen, maar trachten deze te
integreren in aangepaste klassenmodellen. Ook zien ze nieuwe sociale klassen opduiken, meestal
aan de onderkant van de samenleving, zoals de onderklasse of het ‘precariaat’.
10.1 Maatschappelijke ontwikkelingen en hun invloed op de huidige
klassenstructuur
10.1.1 De stijging van het welvaartspeil
Door de huidige economische crisis nemen we in sommige landen een serieuze terugval in het
welvaartspeil van de bevolking waar, maar over iets langere termijn is die welvaart sterk gestegen.
Daarvoor zijn de productiviteitsstijging, de ermee verbonden economische groei, de aanwezigheid
van sociale beschermingssystemen, het overheidsbeleid en de grotere progressiviteit van de directe
personenbelasting verantwoordelijk. De toegenomen welvaart onder de bevolking heeft zich heel
snel geuit in een toename van het algemene consumptiepeil. Dermate dat consumptiepeilen de
verschillen tussen beroepen en klassen doorkruisen. Naar klassen toe kan dit betekenen dat we de
klassenstructuur niet langer moeten bekijken vanuit het bezit van productiemiddelen of beroep,
maar vanuit de idee van consumptieklassen.
10.1.2 De opbouw van de verzorgingsstaat
De opbouw van de verzorgingsstaat is voor Dahrendorf de belangrijkste reden om klasse af te
schrijven. Door zijn verzorgingsarrangementen maakt de verzorgingsstaat de burgers minder
afhankelijk van de willekeur van de markt en het is juist die onderwerping aan de wetten van de
vrije markt die tot ongelijkheid en tot sociale klassen leidt. Esping-Andersen spreekt hier van
‘decommodification’, dat is de mate waarin men een inkomen kan verwerven, los van de
(arbeids)marktwerking en dat ook in tijden dat men zich, door ziekte, werkloosheid of ouderdom,
niet op die arbeidsmarkt kan aanbieden. E-A onderscheidde drie grote ‘welfare regimes’ of
verzorgingsregimes: het liberale, het corporatistische en het sociaaldemocratische. Naast
decommodificatie hanteert hij ook andere variabelen voor zijn typologie: stratificatie en
postindustriële werkgelegenheid. Dit werd door anderen uitgebreid met een mediterraan regime
(familiaal regime) en met een residueel regime. (Tabel p284)
Evenwel bleken de veronderstellingen waarop de verzorgingsstaat is gebouwd, allesbehalve
vanzelfsprekende fundamenten. Zo is er de aanname van de centrale betekenis van betaalde arbeid
en van het idee dat volledige tewerkstelling de normale situatie is. Een tweede belangrijk
uitganspunt is het idee dat personen leven in gezinnen en dat er per gezin één kostwinner is. De
verzorgingsstaat grijpt niet in op de oorzaken van de klassen(re)productie, maar draagt daarentegen
zelf bij tot nieuwe vormen van klassenreproductie.
10.1.3 Voortschrijdende individualisering
Het individualiseringsproces stelt dat de identiteit van mensen steeds minder wordt bepaald door de
groep(en) waartoe zij behoren. Sociale herkomst blijft wel meer impact hebben, maar ook daar
nemen individuele keuzes al enige decennia de rol over en omdat we niet allemaal dezelfde keuzes
maken, ontstaat er een diversiteit van levensstijlen en biografieën.
Individualisering heeft evenwel niet alleen betrekking op consumptie en levensstijl, maar ook op de
productie en verdeling van risico’s en levenskansen. De afkalving van familie- en gezinsverbanden
heeft tot gevolg dat mensen voor hun mogelijkheden, maar ook voor de risico’s die zij lopen,
directer afhankelijk worden van marktmechanismen.
De gevolgen van de individualisering voor het klassensysteem zijn niet eenduidig. De toename van
diversiteit in individuele biografieën zorgt ervoor dat klassen abstracter worden. Toch zorgt de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kristofdepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
