Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Hoofdstuk 8: Levenslang leren – om in het gareel te lopen?
8.1 Cultuur wordt aangeleerd
Een mens wordt geboren als Mangelwesen, ze bezitten de mogelijkheid om de meest diverse
prikkels op uiteenlopende manieren te interpreteren en in functie daarvan te handelen. We zouden
hier van de ‘vrijheid’ van de mensen kunnen spreken. Zo kunnen ze het gebrek aan ‘eerste’ natuur,
instincten en natuurlijke verdedigingsmiddelen, compenseren door hun ‘tweede’ natuur, de cultuur.
Instincten zijn aangeboren, cultuur moet voortduren worden verworven. Dit aanleren van een
cultuurpatroon, het aan anderen doorgeven van opvattingen (waarden en normen, doelstellingen en
verwachtingen) is cultuuroverdracht. Cultuuroverdracht kan gebeuren van een groter
samenlevingsverband naar individuen of tussen twee of meer samenlevingsverbanden. In het eerste
geval gaat het om socialisatie of enculturatie, in het tweede om acculturatie. Acculturatie grijpt
plaats tussen grotere sociale gehelen, zoals sociale categorieën en collectiviteiten. Socialisatie
daarentegen is veeleer een microsociologisch begrip en verwijst naar die processen, waarbij een
cultuurpatroon op nieuwkomers wordt overgedragen.
8.2 Socialisatie en haar functies
Mens-zijn is geen louter biologische aangelegenheid, maar een sociaal-culturele verworvenheid.
Vanaf hun geboorte worden zuigelingen geconfronteerd met een sociale wereld. Socialisatie is een
van de maatschappelijke processen die bijdragen tot het voortbestaan van een sociale orde en tot
de voorspelbaarheid van het sociaal handelen. Door middel van socialisatie wordt aangeleerd wat in
een bepaalde sociale situatie als gewenst of ongewenst wordt beschouwd. Socialisatie is een
fenomeen met een januskop: socialisatie beperkt en socialisatie versterkt, het disciplineert en het
emancipeert.
Merkwaardig genoeg verloopt socialisatie doorgaans zonder veel tegenstand. Cultuur- en
omgangspatronen worden op zo’n manier verinnerlijkt, dat de individuen ze ervaren als iets van
henzelf. Dat heer verinnerlijking of internalisatie. Geïnstitutionaliseerde waarden, normen,
doelstellingen en verwachtingen vormen een vanzelfsprekend onderdeel van de persoonlijkheid.
Bourdieu formuleert dit als ‘interiorisatie van de exterioriteit’, waarbij een ‘habitus’ wordt
verworven.
Elk sociaal verband produceert volgens Bourdieu een eigen habitusfiguur. Socialisatie is nooit totaal,
alleen al omdat er voortduren heel verscheiden socialiserende instanties werkzaam zijn.
Cultuuroverdracht is mensenwerk en mensen zijn nooit volledig voorgeprogrammeerd en
programmeerbaar. Ook om die reden is cultuur veranderlijk.
8.3 Socialisatie: primair, secundair en tertiair
Cooley onderscheidt primaire en secundaire socialisatie. Primaire socialisatie vindt plaats in
primaire groepen ((kern)gezin, peergroups), hier leren we als het ware aan den lijve de opvattingen
van de diverse samenlevingsverbanden waartoe de primaire groep behoort. Primaire socialisatie
gebeurt vooral informeel. De peergroup is een ander zeer invloedrijk socialisatie-instituut, vanaf
drie tot vier jaar, wanneer het kind iets beter zicht krijgt op de wereld buiten het eigen gezin.
Door secundaire socialisatie leert men hoe zich te gedragen i formele omstandigheden en
omgevingen. Als de primaire socialisatie de ‘sociale huid’ vormt, dan levert de secundaire
socialisatie ‘de sociale kleren’. Dit type socialisatie gebeurt vooral op school en daarnaast ook in
formele organisaties. Bij deze secundaire socialisatie spelen collectieve rituelen een niet te
onderschatten rol. Een ritueel zet waarden en normen in de verf. Zo worden de belangrijkste
levenstransities traditioneel getekend door ‘rites de passage’.
Collectieve rituelen zijn specifieke momenten tijdens dewelke de leden van een
samenlevingsverband elkaar ontmoeten om het gedeelde geloof samen te herbevestigen in een niet-
alledaagse sfeer om de leden te belonen voor hun gedrag, te motiveren om zo voort te doen en te
conformeren aan het gemeenschappelijke verband. Tijdens de schooltijd kan er informele
socialisatie zijn, verborgen in het rooster. Dit wordt hidden curriculum genoemd.
Tertiaire socialisatie slaat op impliciete socialisatie in het dominante cultuurpatroon zoals die
gebeurt via algemene socialisatie-agenten, zoals de massamedia. Massamedia kunnen, via het soort
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kristofdepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
