Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Deel 3: Sociale ongelijkheid wordt georganiseerd. Over sociale klassen, macht en
mobiliteit én organisatie
Hoofdstuk 9: Ongelijkheid is van alle tijden
9.1 Verscheidenheid en ongelijkheid: een raamwerk
In een klassieke tekst onderscheidt Dahrendorf verschillende soorten van ‘verschillen’ in de
samenleving. Ten eerste, natuurlijke en sociale verschillen en, ten tweede, ongelijkheden die een
zekere vorm van rangorde impliceren. Dit is de stratificatie van sociale posities in termen van rang.
Sociologen richten zich op sociale ongelijkheid. Uiteraard besteden ze ook aandacht aan de
mogelijkheid dat natuurlijke soort- of rangverschillen dermate maatschappelijk worden
gewaardeerd dat zijn aanleiding geven tot het anders behandelen van groepen en van de leden
ervan. Ook zijn ze geïnteresseerd in het fait dat er telkens weer pogingen worden ondernomen om
sociale ongelijkheden te verklaren en te rechtvaardigen door te verwijzen naar de ‘natuurlijke staat
van zaken’, de ‘door (een) god gewilde orde’ of de ‘wetten van de vrije markt’. Maar ook sociale
differentiatie, verscheidenheid tussen posities in de samenleving, volstaat niet om van ongelijkheid
te spreken. Er moet ook een hiërarchiserend mechanisme zijn, waardoor de ene positie hoger wordt
geplaatst dan de andere.
9.2 Breuklijnen brengen ons een stap verder
Uitgangspunt is niet alleen dat sociale relaties het cruciale kenmerk vormen van de sociale
werkelijkheid en dat die relaties nevenschikkend of onderschikkend kunnen zijn. Daarnaast worden
relaties ook gekenmerkt door de aan- of afwezigheid van breuklijnen.
Townsend zoekt die breuklijnen vooral bij het gedrag en de levensstijl van individuen en
huishoudens. Wij speuren ook naar structurele breuklijnen. Sommige daarvan zijn het gevolg van
het uitdrukkelijk en bedoeld ingrijpen van sociale actoren, terwijl andere als het ware ingebakken
zitten in de maatschappelijke structuren. Relationele breuklijnen hebben te maken met de plaats
die actoren innemen in netwerken. Wanneer ze door slecht enkele banden verbonden zijn met de
rest van het netwerk, of wanneer deze banden hoofdzakelijk emotioneel van aard zijn, dreigt
sociaal isolement. Hun netwerken bieden hun weinig of geen toegang tot belangrijke sociale
goederen. Institutionele breuklijnen treffen we aan bij situaties van sociale of fysische
ontoegankelijkheid van diensten. Ruimtelijke breuklijnen zijn het resultaat van processen van
segmentering in de (stedelijke) ruimte. De centrale vraag bij maatschappelijke breuklijnen is of de
samenleving zich in haar geheel of op betekenisvolle terreinen tot deelsamenlevingen ontwikkelt,
zoals op de arbeidsmarkt of inzake inkomensverwerving.
9.3 Vier soorten van sociale verschillen
De combinatie van beide variabelen (de aan-/afwezigheid van hiërarchische verhoudingen en de
aan-/afwezigheid van breuklijnen) leidt tot vier types van ‘sociale verschillen’: differentiatie,
fragmentering, ongelijkheid en uitsluiting.
Breuklijnen Onderschikking (hiërarchie)
Neen Ja
Neen Sociale differentiatie Sociale ongelijkheid
Ja Sociale fragmentering Sociale uitsluiting
9.3.1 Sociale differentiatie
We mogen het belang van fysieke kenmerken niet onderschatten. Naargelang van tijd en ruimte
kunnen ze wel gevolgen hebben voor de sociale positie en maatschappelijke kansen van de
bezit(s)ter. Door de aandacht van sociologen voor toestanden van sociale ongelijkheid zijn
fenomenen van sociale verscheidenheid enigszins in het vergeetboek geraakt. Nochtans is een
samenleving zelfs niet denkbaar zonder verscheidenheid.
9.3.2 Sociale fragmentering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kristofdepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
