Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Hoofdstuk 11: Ongelijkheid is van deze tijd
Sociologisch onderzoek over gestructureerde vormen van sociale ongelijkheid heeft een drievoudige
empirische focus. Ten eerste gaat veel energie naar het produceren van relatief ‘objectieve’
maatstaven voor het vaststellen van de verdeling van middelen over individuen of gezinshoofden.
Ten tweede noteren we menige poging om de mate van intergenerationele of intragenerationele
sociale mobiliteit te meten. Ten derde wordt aandacht besteed aan vormen van klassenbewustzijn,
in de zin van hoe de perceptie van sociale ongelijkheid verschilt naargelang van de sociale klassen.
11.1 Pierre Bourdieu
11.1.1 De basisconcepten van Bourdieu
Zo ziet hij de samenleving als een sociale ruimte, die uit een heel van onderling verbonden velden
bestaat. Een veld is een gestructureerd geheel van sociale posities, dat door individuen of instituties
wordt bezet en dat de situatie bepaalt van wie het bevolkt. Het is ook een geheel van
machtsrelaties tussen deze posities. Deze machtsrelaties kunnen onderschikkend, bovenschikkend of
nevenschikkend zijn naargelang van de toegang die ze verschaffen tot het kapitaal (goederen,
hulpbronnen) dat in het veld voorhanden is.
Bourdieu onderscheidt de hoeveelheid kapitaal en de samenstelling van het kapitaal. Oorspronkelijk
hanteert hij twee soorten kapitaal: economisch en symbolisch kapitaal. Nadien splitst hij het
symbolisch kapitaal op in sociaal en cultureel kapitaal. Economisch kapitaal verwijst naar de
materiële mogelijkheden op basis van inkomen en bezit. Het sociaal kapitaal staat voor het geheel
van de relaties binnen een sociaal netwerk of het kapitaal aan respectabiliteit en eer (status). Het
cultureel kapitaal omvat het geheel van disposities (opvattingen en houdingen) die naar hogere
cultuur of ‘Bildung’ verwijzen. De omzetbaarheid (converteerbaarheid) van de verschillende soorten
kapitaal vormt een centrale hypothese in Bourdieus model.
Binnen de sociale ruimte en doorheen voornoemde velden zijn drie sociale klassen actief: de
dominante klasse of burgerij, de middenklasse of kleine burgerij en de arbeidersklasse. Hoe lager de
sociale klasse, hoe minder kapitaal ze bezit. De verdeling van de verschillende soorten kapitaal kan
symmetrisch zijn of asymmetrisch. Binnen eenzelfde klasse kunnen uiteenlopende
kapitaalstructuren leiden tot het ontstaan van fracties. Om inzicht te krijgen in klassen moeten we
evenwel ook rekening houden met twee andere dimensies van de sociale ruimte: habitus en
leefstijl. De habitus is een gestructureerde en structurerende structuur die bestaat uit, ten eerste,
een stel schema’s die klasseerbare praktijken en activiteiten voortbrengen en, ten tweede, een stel
waarnemingsschema’s en waarderingsschema’s of smaken. Deze objectieve omstandigheden
produceren, in samenwerking met de klassen, de (klassen)habitus. Deze twee elementen van de
habitus brengen dan weer leefstijlen voort. Volgens Bourdieu kunnen alle individuele handelingen
worden verklaard vanuit de habitus. Dat is een praktisch gevoelen of een gewoonte die wordt
aangeleerd. De habitus is duurzaam en productief van aard. Wel legt de habitus bepaalde grenzen
op aan het handelen en voorziet ze dit handelen van bepaalde principes. Bourdieu identificeert vrij
pragmatisch een aantal van deze disposities: de esthetische en de linguïstische dispositie. Deze
disposities fungeren als onderbewuste schema’s die de grondslag vormen van denken, waarnemen
en handelen.
Bourdieu argumenteert dat de structuur van economische posities wordt vertaald tot culturele
symbolen en leefstijlen via de bemiddelende structuur van de habitus. De habitus is zo een
generatieve structuur waardoor de specifieke praktijken in verschillende culturele velden op
dezelfde noemer worden gebracht. Evenwel is het ook een sociale structuur. Het gaat om de
klassenstructuur die zo grondig vervat ligt in individuele disposities, dat deze natuurlijk lijken en
hun sociale oorsprong uit het gezicht verdwijnt. Leefstijlen spelen een cruciale rol in het dagelijkse
leven van mensen. Door consumptie van specifieke producten of door het stellen van specifieke
handelingen presenteren mensen zich in het sociale verkeer.
11.1.2 De klassenstructuur bij Bourdieu
De dominante klasse, de burgerij, heeft twee gemeenschappelijke kenmerken: ze bezit veel
economisch, sociaal of cultureel kapitaal en ze is erg formalistisch ingesteld. Dit laatste betekent
dat ze de neiging heeft om natuurlijke functies te stileren en te formaliseren. Evenwel worden die
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kristofdepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
