Doordat ik deze samenvatting gemaakt heb, ben ik uiteindelijk geslaagd in tweede zit. Deze samenvatting bevat de kernzaken per hoofdstuk, inclusief genoeg uitleg om ze ook zelf te kunnen uitleggen. Ik slaagde hierdoor in tweede zit, in eerste zit heb ik het boek (en dus deze samenvatting) niet vast...
Hoofdstuk 2: De samenleving is een veld
Volgens Marx heeft het kapitalisme een klasse van verpauperde en vervreemde arbeiders in het
leven geroepen, die uiteindelijk tot de omverwerping van datzelfde kapitalisme leiden. Voor
Durkheim kan de toename van de collectieve welvaart leiden tot het uiteenvallen en het
verzwakken van de solidariteit en de morele normen, met als gevolg anomie en de vermindering van
het individuele welzijn bewerkstelligen. Merton stelt dat de puriteinse waarden die de studie naar
de natuur stimuleerden, leidden tot inzichten die op den duur de religieuze leerstellingen
ondergroeven.
Boudon heeft het vooral over perverse effecten, dit zijn effecten die tegenovergesteld zijn aan de
oorspronkelijke bedoelingen. Hij legt de nadruk op de onbedoelde gevolgen van vele, individuele
handelingen op een hoger niveau van aggregatie. De uitkomsten van de handelingen van rationeel
handelende individuen worden namelijk beïnvloed door het mogelijk gedrag van andere actoren of
door de sociale omgeving waarbinnen zij handelen.
Ook zijn in de samenleving centrifugale en centripetale krachten aan het werk. De eerste rukken
het sociale weefsel stuk, de tweede houden de samenleving samen.
2.1 Individu en samenleving: een strijd van goed tegen kwaad?
Individuen zijn niet vrij en ongebonden en de samenleving is geen onpersoonlijk gedrocht, dat hun
vrijheid beknot en belemmert. Evenmin is het de opdracht van het individu om zich van de
knellende banden van de samenleving te bevrijden. Veeleer moet het tot de goede werking van die
samenleving bijdragen en dat mag uit welbegrepen eigenbelang zijn.
Elk individu maakt onontkoombaar deel uit van een samenlevingsverband. Vanaf onze geboorte
worden de individuele vaardigheden en de sociale verkeersregels aangeleerd. Ondanks onze unieke
persoonlijke eigenschappen zijn we altijd vertegenwoordigers van de samenleving. We gaan met
mensen geen relatie aan omwille van hun persoonlijkheid, maar wegens hun positie in de
samenleving.
Een mens is essentieel een Mangelwesen (Gehlen). Dit betekent dat een mens geboren wordt zonder
voldoende instincten, maar bezit wel het potentieel om een ‘tweede natuur’ te ontwikkelen (in
casu de cultuur) en de spelregels te leren om aan het sociaal verkeer deel te nemen. Dit is de
functie van de socialisatieprocessen.
De menselijke conditie bestaat erin dat mensen weliswaar in de wereld zijn geworpen, maar ook
dat ze die wereld kunnen en zelfs moeten veranderen. De bepaaldheden die op de mens wegen zijn
de volgende: in een bestaande samenleving en tijd te zijn geboren, een lichaam te hebben, een
verleden te hebben, in een vooraf bestaande wereld te bestaan, tussen andere subjecten te bestaan
en te sterven.
Vervreemding (aliëntatie) betekent dat het tot de essentie van het menselijke bestaan behoort dat
zijn scheppingen een eigen leven gaan leiden en zich zelfs tegen hem keren. Marx zag de
vervreemding van de arbeid als het typische kenmerk van de kapitalistische productiewijze. We
geven dus niet alleen vorm aan de samenleving, we ondergaan ook, gewild of ongewild, haar soms
zeer vergaande invloeden, zowel ten goede als ten kwade.
De tekenwaarde van de handelwijze is de be-teken-is die hun handelen of hun niet-handelen heeft
voor andere mensen. Ook blijven ze meespelen omdat ze binnen die samenleving het veld hebben
geruimd voor anderen. Ze geven immers een blancovolmacht aan degenen die de touwtjes in
handen hebben en stemmen in feite in met datgene waarmee de machthebbers bezig zijn.
Het actor-factor-dilemma betekent dat de sociologen geklemd zitten tussen twee uiteinden.
Soms krijg je zelfs de indruk dat er voor sociologen geen spelers zijn in de samenleving, dan komt
het actorperspectief opzetten. Het actorperspectief is een perspectief dat plaats geeft aan de
actoren in de samenleving door ze een rol van betekenis te geven bij het creëren ervan. Daarbij
kunnen we nooit voldoende beklemtonen dat het bij die actoren of ‘agens’ niet alleen over mensen
gaat. Er zijn individuele en collectieve actoren. Auguste Compte vond dat het samenspel tussen
statica en dynamice leiden tot grondige maatschappelijke verschuivingen die meestal lang duren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kristofdepauw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
