In dit document vind je een uitwerking van mijn persoonlijk begeleidingstraject rond faalangst. Het bevat zowel de presentatietekst als de Sutori die ik gebruikte. Ik had in totaal een 18/20 voor dit vak.
Stap 1: Informatie verzamelen:
Wat is de vraag?
Psychosociale hulpvraag
Ik zou graag mijn perfectionisme (mijn gedrag bijsturen) en mijn daaraan gekoppelde faalangst (omgaan
met gevoelens) milderen. Ik vind het moeilijk om deze twee groeipunten van elkaar te onderscheiden
doordat mijn faalangst voorkomt uit mijn perfectionisme. Immers, ik hou mezelf zulke onrealistische
doelen voor waardoor de angst ontstaat dat ik niet zal kunnen voldoen aan mijn hoge eisen. Ik zie mijn
perfectionisme als de kern en wil me dan ook hierop focussen. De alibi-vraag die hier mogelijks achter
schuilt, is ‘tevreden zijn met mezelf, zelfs wanneer ik niet op mijn best ben’. Let wel: ik wil niet helemaal
vrij zijn van de stress die gepaard gaat met mijn perfectionisme, omdat ik geloof in de kracht van gezonde
stress als drijfveer.
Ontstaan en evolutie van psychosociale vraagstelling
Ik heb mijn perfectionisme lange tijd als iets positiefs gezien, een drijfveer die me de energie gaf om tot
het uiterste te gaan en kwaliteitsvol werk af te leveren. Ik begon het pas als een probleem te zien in mijn
vorige opleiding als leerkracht lager onderwijs, vooral in de stagecontext. Ik wou mijn lesvoorbereidingen
altijd tot in de puntjes voorbereiden. Dit was niet alleen erg tijdsintensief, maar leidde er ook toe dat mijn
lessen consequent te lang waren en ik weinig flexibel voor de leerlingen stond. Die paradox was echt een
slag in mijn gezicht: hoe meer tijd ik in mijn lesvoorbereiding stak, hoe slechter ik presteerde voor de klas.
Doordat ik er niet in slaagde om de knop om te draaien, ben ik gestopt met de opleiding ook al droomde
ik van een job als zorgleerkracht of leerkracht buitengewoon onderwijs. Sindsdien ben ik me meer bewust
geworden van de schaduwzijde van perfectionisme.
In welke omstandigheden: waar en wanneer?
Dit probleem doet zich voor bij alle studie gerelateerde prestaties. Waar ik bij examens en stages actieve
faalangst vertoon (prestatiegericht perfectionisme), vertoon ik bij beoordelingstaken passieve faalangst
(vermijdend perfectionisme). Gekaderd in het ervaringsfluctuatiemodel van Csikszentmihalyi ligt het uit-
dagingsniveau in beide situaties hoog doordat ik mezelf zeer hoge verwachtingen opleg, maar ligt de mate
van bekwaamheid bij de tweede situatie laag (de taak zodanig groot maken in mijn hoofd, dat ik mijn eigen
capaciteit, rekening houdend met de deadline, onvoldoende acht om ze tot een goed einde te brengen en
dus al ontmoedigd ben alvorens ik eraan begin) wat zich uit in bezorgdheid. Ook bij mondelinge examens
en praktijkexamens ben ik angstig omdat ik er dan een extra beoordelaar of criticus bij heb, naast mezelf.
Bijgevolg zal ik deze examens enkel afleggen als ik de benodigde kennis en vaardigheden voldoende onder
de knie denk te hebben, zelfs als dit betekent dat ik het examen naar tweede zit uitstel.
Wie is de cliënt?
De cliënt en zijn problematiek
Mijn perfectionisme weegt het zwaarst op mijn eigen welbevinden en levenskwaliteit, maar onrechtstreeks
ervaren mijn gezinsleden ook een probleem (afreageergedrag, inzitten met mijn gezondheid…). Dit zijn een
aantal persoonlijke factoren die gelinkt zijn aan mijn psychosociale vraagstelling: ik heb een slechte coping-
strategie, ik doe aan selectief waarnemen (enkel oog voor het negatieve), ik creëer al gauw doemscenario’s
(catastroferen)…
, Persoonlijke hulpbronnen en hindernissen
Binnen dit traject heb ik enkele persoonlijke sterktes of hulpbronnen zoals sterk zelfinzicht, een kritische
ingesteldheid en bereidheid om aan mezelf te blijven werken. Daartegenover heb ik enkele persoonlijke
groeipunten of barrières namelijk onzekerheid, rigiditeit en weerstand tegen verandering.
Stap 2: Vraag analyseren
Cliëntprocessen
Gedrag
Het gedragsaspect beschreef ik hierboven onder de titeltjes ‘Psychosociale hulpvraag’ en ‘In welke omstan-
digheden: waar en wanneer’.
Beleving
Qua beleving ervaar ik een enorme stress en druk zodra ik moet presteren, zelfs als het resultaat niet wordt
gequoteerd. Ik wil het allerbeste van mezelf tonen en al mijn mogelijkheden benutten. Ik heb immers een
allergie aan mensen zonder ambitie of doorzettingsvermogen. Hierin kan ik eigenlijk al een fundamentele
attributiefout onderscheppen: een lage score bij iemand anders ga ik intern attribueren. Ook voel ik me
machteloos bij deze psychosociale hulpvraag omdat ik al meerdere pogingen heb ondernomen om mijn
perfectionisme aan te pakken waaronder een gespreid studietraject om mezelf wat meer ademruimte te
gunnen.
Bewustzijn
Qua bewustzijn besef ik dat mijn perfectionisme destructief en contraproductief is en ik mezelf naar een
burn-out toewerk. Ik realiseer me dat zelfverbetering in mijn geval betekent om net niét naar het perfecte
te streven, maar heb nog onvoldoende tools om deze inzichten in de praktijk om te zetten.
Motivatie/Intentie
Op het gebied van motivatie of intentie selecteerde ik drie elementen uit het ASE-model (CGT). In de zin
van attitude zie ik het belang in van verandering: nu put ik uit energie die ik eigenlijk niet heb. Qua sociale
invloed ervaar ik steun vanuit mijn gezin. Hoewel zij de norm van goede prestaties hebben geïnstalleerd,
realiseren zich nu dat mijn perfectionisme niet langer gezond is en willen ze dan ook waar mogelijk hun
steentje bijdragen. Op dit moment ligt mijn zelf-effectiviteit behoorlijk laag. Hoewel de mensen in mijn
omgeving rationelere gedachten proberen aan te reiken, blijf ik hangen in mijn kritische stem.
Circulariteit: oorzaken en gevolgen
Oorzaken vanuit bio-psycho-sociaal model (equifinaliteit)
Zelf heb ik het vermoeden dat mijn perfectionisme vooral is ontstaan vanuit de hoge verwachtingen van
mijn ouders die ik heb geïnternaliseerd in de vorm van irrationele overtuigingen. Deze verklaring situeert
de diepere oorzaak binnen de psychoanalytische visie, meer bepaald een sadistisch Über-Ich, en de symp-
tomen ervan binnen de cognitieve gedragstherapie. Tijdens de eerste sessie werden de oorzaken veeleer
behavioristisch gekaderd volgens de leerprocessen modeling en operante conditionering. Deze verhelde-
rende interventie was voor mij een eerste moment van blikverruiming en bijgevolg van bewustwording.
Dit biedt immers handvaten om mijn perfectionisme aan te pakken. Straks meer hierover.
Verder zijn er nog tal van mogelijke verklaringen vanuit de overige psychologische stromingen die ik heb
ontdekt vanuit een onderzoekende houding, met name nieuwsgierigheid en multiperspectiviteit. In de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper natasja_maes_1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,97. Je zit daarna nergens aan vast.
