Klinische diagnostiek paard
1. Samenvatting rijtjes
2. Klinisch onderzoek, ziektegeschiedenis, algemene indruk
3. Algemeen onderzoek
4. Respiratie onderzoek
5. Circulatie onderzoek
6. Digestie onderzoek
7. Oogonderzoek
8. Onderzoek nieren en urinewegen
9. Neurologisch onderzoek
10. Locomotie onderzoek
10. Uier onderzoek
11. Onderzoek vrouwelijk genitaalapparaat
12. Onderzoek mannelijk genitaalapparaat
13. Referentiewaarden
, Samenvatting rijtjes paard
Ziektegeschiedenis: signalement + anamnese
• Signalement: ras, geslacht, leeftijd, kleur, aftekeningen, bijzondere kenmerken
• Anamnese: iatrotrope probleem, homeostase, leefomstandigheden, voorgeschiedenis
Algemene indruk: gedrag, bewustzijnsniveau, houding, gang, voedingstoestand,
verzorgingstoestand, abnormale geluiden, IHOSKA’s.
Algemeen onderzoek:
• Ademhaling: diepte, type, ritme, frequentie
• Pols: kwaliteit (kracht en equaliteit), regelmaat, frequentie
• Temperatuur: waarde, staarttonus, anusreflex, reinheid perineum, aanklevende faeces
• HBH:
o Huid: kleur, geur, bloedingen, laesies, oedemen, turgor (dikte, oplichtbaar,
sensibiliteit, elasticiteit, verstrijksnelheid), temperatuur
o Beharing: algemeen (vachttype, kleur, gladheid, glans, aaneensluiting, kale
plekken), lokaal (losse haren, dichtheid, vuil, ectoparasieten)
o Hoornige structuren: vorm, grootte, kleur, aard van het oppervlak, pijnlijkheid,
temperatuur
• Slijmvliezen: vochtigheid, kleur, laesies, epitheeldefecten, (CRT)
• Lymfeknopen: vorm, grootte, consistentie, pijnlijkheid,
verplaatsbaarheid
Respiratie-onderzoek:
• Aanvullende anamnese
• Accessoire adembewegingen: neusvleugelen, anusbewegingen
• Adembijgeluiden: hoesten, stidor
• Neus en nevenholten:
o Luchtstroom: één of beide neusgaten, sterkte geur
o Neusuitvloeiing: één of beiderzijds, kleur, aard, hoeveelheid, omstandigheden
o Neusgangen: inspectie (deformiteiten), palpatie (temperatuur, pijnlijkheid)
o Nasofarynx: palpatie lymfeknopen
o Nevenholten: inspectie (deformiteiten), palpatie (temperatuur, pijnlijkheid,
crepitatie, deformiteiten), percussie (vergelijken percussietoon, pijnlijkheid)
• Thorax: inspectie (deformiteiten, symmetrie, vorm), palpatie (deformiteiten),
auscultatie (aard van de longgeluiden), percussie (bepalen longgrenzen, karakter,
pijnlijkheid, hoesten)
• Trachea en larynx: inspectie (deformiteiten), oppervlakkige palpatie (deformiteiten,
pijnlijkheid), diepe palpatie (drukpijnlijkheid)
• Luchtzakken: inspectie
• Aanvullend onderzoek
Circulatie-onderzoek:
• Aanvullende anamnese
• Arterieel systeem: pols
• Capillair systeem: slijmvliezen, temperatuur extremiteiten
• Veneus systeem
, o Veneuze tensie: inspectie (zichtbaarheid), palpatie, palpatie na stuwen
o Venepols: tot hoe ver de venepols op loopt
o Oedeem: palpatie (putje drukken)
• Hart: palpatie (ictus voelbaar, fremitus), auscultatie (regelmaat, intensiteit,
bijgeruisen)
• Aanvullend onderzoek
Digestie-onderzoek:
• Aanvullende anamnese
• Mond
o Sluiting van de lippen
o Speekselen
o Mondholte: weerstand, geur, tanden en kiezen, mondslijmvlies, corpora aliena,
tong, palatum durum
• Farynx: retrofaryngeale lymfeknopen palperen
• Oesophagus: inspectie (zichtbaarheid), palpatie (deformiteiten)
• Maag: alleen met scoop
• Abdomen: inspectie (vorm, symmetrie, uitpuilingen), palpatie (défense musculaire,
undulatie), ausultatie (borborygmi: aard, frequentie, toonhoogte, steelband),
• Anus en omgeving:
• Rectaal onderzoek
• Faecesonderzoek: macroscopisch (consistentie, kleur, geur, bijmenging, parasieten,
mate van vertering), microscopisch (eieren van parasieten), bacteriologisch onderzoek,
viraal onderzoek
• Lever: via slijmvliezen / bloedonderzoek
• Aanvullend onderzoek
Nieren en urinewegen:
• Aanvullende anamnese
• Rectaal onderzoek
• Vaginaal onderzoek
• Urinemonster verkrijgen: spontaan of middels katheter
• Urine beoordelen: kleur, geur, helderheid, schuimvorming, soortelijk gewicht, pH,
biochemische technieken (eiwitten, bilirubine, glucose, hemoglobine, ketonlichamen,
nitraat, sediment op zoek naar cellen).
• Aanvullend onderzoek
Neurologisch onderzoek:
• Aanvullende anamnese
• Gedrag en bewustzijnsniveau: dwangbewegingen, stereotypieën, geëxciteerd, attent,
depressie (sopor, stupor, coma)
• Houding en gang: positie hoofd, positie oren, positie hals, onwillekeurige bewegingen,
kracht, coördinatie.
• Schedel en wervelkolom: inspectie (vorm, deformiteiten, symmetrie, positie,
spierspasmen), oppervlakkige en diepe palpatie (temperatuur, deformiteiten,
pijnlijkheid, crepitatie), percussie (pijnlijkheid), passieve bewegingen
(beweeglijkheid)
• Reflexen:
, o Houdingsreacties
Stelreflexen: optische stelreflex, labyrintaire stelreflex, proprioceptieve
stelreflex
Correctiereflexen: dubbeltreden, kruisingsreactie, hinkelen, optische
plaatsingsreactie, tactiele plaatsingsreactie, oprichtreactie
o Cerebrale reflexen
Ooglidreflex
Dreigreflex
Pupilreflex
Palatum durumreflex
Slikreflex
Hoestreflex
Corneareflex
Optische stelreflex
Optische plaatsingsreactie
o Spinale reflexen
Schoftreflex
Huidrimpelreflex
Anusreflex
Staartreflex
Scrotumreflex
(kniepeesreflex)
(radialisreflex)
(buigreflex)
o Vegetatieve reflexen
Incontinentie
Afhangende penis
Overvuld rectum
• Aanvullend onderzoek
Locomotie-onderzoek
• Aanvullende anamnese
• Observatie op stal: belasting extremiteiten, houding, stand
• Monsteren: plaats, ernst, aard
• Onderzoek ledematen:
o Inspectie (houding, deformiteiten, standafwijkingen, inactiviteitsatrofie) en
oppervlakkige palpatie (deformiteiten, temperatuurverschillen): van proximaal
naar distaal
o Diepe palpatie (pijnlijkheid): van distaal naar proximaal
Oppervlakkige buigpees
Diepe buigpees
Tendo interosseus
Hoefballen
Straalbeen
o Percussie: pijnlijkheid
Oppervlakkige buigpees
Diepe buigpees
