Een samenvatting van de cursus 'Inleiding tot het Europees recht' van Peter Van Elsuwege, aangevuld met enkele lesnotities en een lijst van arresten achteraan. Gemaakt in 2022.
DEEL 1: JURIDISCH KADER VAN HET EUROPEES INTEGRATIEPROCES: HISTORISCHE EVOLUTIE.........................3
HOOFDSTUK 1: DE START VAN HET EUROPEES INTEGRATIEPROCES...................................................................3
AFDELING 1: DE EERSTE INITIATIEVEN TOT EUROPESE SAMENWERKING......................................................3
§1. MARSHALL-PLAN, OEES EN OESO.........................................................................................................3
§2. BENELUX................................................................................................................................................3
§3. DE RAAD VAN EUROPA.........................................................................................................................3
AFDELING 2: OPRICHTING VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN...............................................................3
§1. DE VERKLARING VAN SCHUMAN EN DE EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR KOLEN EN STAAL (EGKS).4
§2. DE EUROPESE DEFENSIEGEMEENSCHAP (EDG) EN EUROPESE POLITIEKE GEMEENSCHAP (EPG).......4
§3. EURATOM..............................................................................................................................................5
§4. EEG........................................................................................................................................................5
HOOFDSTUK 2: VERDIEPING VAN HET EUROPESE INTEGRATIEPROCES..............................................................5
AFDELING 1: VAN EUROPESE GEMEENSCHAPPEN NAAR EUROPESE UNIE.....................................................5
§1. DE EUROPESE AKTE: VAN GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT NAAR INTERNE MARKT.............................5
§2. SAMENWERKING BUITEN HET KADER VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN..................................6
AFDELING 2: HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE (VERDRAG VAN MAASTRICHT)...................6
AFDELING 3: VERDRAG VAN AMSTERDAM.....................................................................................................7
AFDELING 4: VERDRAG VAN NICE....................................................................................................................8
AFDELING 5: DE EUROPESE CONVENTIE EN HET VERDRAG TOT VASTSTELLING VAN EEN GRONDWET
VOOR EUROPA.................................................................................................................................................8
AFDELING 6: HET VERDRAG VAN LISSABON....................................................................................................8
HOOFDSTUK 3: DE UITBREIDING VAN DE EUROPESE UNIE...............................................................................11
AFDELING 1: JURIDISCH KADER VAN HET EU UITBREIDINGSPROCES...........................................................11
AFDELING 2: EVOLUTIE VAN HET EU UITBREIDINGSPROCES........................................................................12
DEEL 2: DE EU ALS EEN AUTONOME EN GEDIFFERENTIEERDE RECHTSORDE..................................................13
HOOFDSTUK 1: DE EU ALS EEN AUTONOME RECHTSORDE...............................................................................13
HOOFDSTUK 2: DE EU ALS EEN GEDIFFERENTIEERDE RECHTSORDE.................................................................16
AFDELING 1: EUROZONE/ MUNTUNIE...........................................................................................................16
AFDELING 2: SCHENGENZONE.......................................................................................................................16
AFDELING 3: NAUWERE SAMENWERKING....................................................................................................17
HOOFDSTUK 3: DE EU ALS EEN RECHTSORDE GEBASEERD OP GEMEENSCHAPPELIJKE WAARDEN..................17
DEEL 3: DE INSTELLING VAN DE UNIE............................................................................................................ 20
HOOFDSTUK 1. HET EUROPEES PARLEMENT (13-14 VEU + 223-234 VWEU)....................................................21
AFDELING 1: SAMENSTELLING.......................................................................................................................21
AFDELING 2: BESLUITVORMING....................................................................................................................21
AFDELING 3: BEVOEGDHEDEN.......................................................................................................................21
§1. WETGEVENDE EN BUDGETTAIRE BEVOEGDHEDEN............................................................................21
§2. CONTROLERENDE EN ADVISERENDE BEVOEGDHEDEN......................................................................21
HOOFDSTUK 2. DE EUROPESE RAAD (15 VEU + 235-236 VWEU)......................................................................21
AFDELING 1: SAMENSTELLING.......................................................................................................................21
1
,Evy Bousmans 1e bachelor Rechten 2022-2023
AFDELING 2: BESLUITVORMING....................................................................................................................22
AFDELING 3: BEVOEGDHEDEN.......................................................................................................................22
HOOFDSTUK 3. DE RAAD (16 VEU + 237-243 VWEU)........................................................................................22
AFDELING 1: SAMENSTELLING.......................................................................................................................22
AFDELING 2: BESLUITVORMING....................................................................................................................22
AFDELING 3: BEVOEGDHEDEN.......................................................................................................................23
HOOFDSTUK 4. DE COMMISSIE (17 VEU + 244-250 VWEU)..............................................................................23
AFDELING 1: SAMENSTELLING.......................................................................................................................23
AFDELING 2: BESLUITVORMING....................................................................................................................23
AFDELING 3: BEVOEGDHEDEN.......................................................................................................................24
HOOFDSTUK 5. HET HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE (251-281 VWEU).........................................24
AFDELING 1: SAMENSTELLING.......................................................................................................................24
AFDELING 2: BEVOEGDHEDEN.......................................................................................................................24
§1. HET BEROEP WEGENS NIET-NAKOMING (ART. 258-260 VWEU)........................................................25
§2. HET BEROEP TOT NIETIGVERKLARING/ WETTIGHEIDSCONTROLE VAN EU-RECHTSHANDELINGEN
(ART. 263 VWEU)......................................................................................................................................25
§3. HET BEROEP WEGENS NALATEN (ART. 265 VWEU)............................................................................25
§4. HET BEROEP TOT SCHADEVERGOEDING (ART. 340 VWEU)................................................................25
AFDELING 3: BESLUITVORMING....................................................................................................................25
HOOFDSTUK 6. DE EUROPESE CENTRALE BANK (282-284 VWEU)....................................................................26
HOOFDSTUK 7. DE REKENKAMER (285-287 VWEU)..........................................................................................26
HOOFDSTUK 8. ANDERE ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EU NIET VERMELD IN ART. 13, LID 1 VEU...........26
DEEL IV. BRONNEN VAN HET EU-RECHT........................................................................................................ 27
HOOFDSTUK 1. PRIMAIRE RECHTSBRONNEN....................................................................................................27
AFDELING 1. HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE (VEU) EN VERDRAG BETREFFENDE DE
WERKING VAN DE EUROPESE UNIE (VWEU).................................................................................................27
AFDELING 2. HET EU HANDVEST VAN DE GRONDRECHTEN..........................................................................27
AFDELING 3. PROTOCOLLEN GEHECHT AAN DE VERDRAGEN.......................................................................27
AFDELING 4. TOETREDINGSVERDRAGEN GESLOTEN MET NIEUWE LIDSTATEN...........................................27
HOOFDSTUK 2. SECUNDAIRE RECHTSBRONNEN...............................................................................................27
AFDELING 1. VERORDENING..........................................................................................................................28
AFDELING 2. RICHTLIJN..................................................................................................................................28
AFDELING 3. BESLUITEN/ BESCHIKKING........................................................................................................30
AFDELING 4. AANBEVELINGEN EN ADVIEZEN...............................................................................................30
AFDELING 5. ‘AD HOC’ HANDELINGEN (NIET IN ART. 288 VWEU)................................................................30
HOOFDSTUK 3. ONGESCHREVEN RECHTSBRONNEN.........................................................................................30
HOOFDSTUK 4. VINDPLAATSEN.........................................................................................................................30
DEEL V. WETGEVINGSPROCEDURES.............................................................................................................. 30
HOOFDSTUK 1. GEWONE WETGEVINGSPROCEDURE........................................................................................30
HOOFDSTUK 2. BIJZONDERE WETGEVINGSPROCEDURES.................................................................................31
DEEL VI. ENKELE BASISPRINCIPES VAN HET EU-RECHT...................................................................................31
HOOFDSTUK 1. HET ATTRIBUTIEBEGINSEL........................................................................................................31
AFDELING 1. BEVOEGDHEIDSAFBAKENING...................................................................................................31
AFDELING 2. KEUZE VAN DE RECHTSGROND................................................................................................32
HOOFDSTUK 2. DE BEGINSELEN VAN SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID......................................................33
HOOFDSTUK 3. HET BEGINSEL VAN LOYALE SAMENWERKING.........................................................................34
2
,Evy Bousmans 1e bachelor Rechten 2022-2023
HOOFDSTUK 4. HET GELIJKHEIDSBEGINSEL.......................................................................................................34
HOOFDSTUK 5. HET BEGINSEL VAN WEDERZIJDSE ERKENNING........................................................................37
INLEIDING
Wat is Europees recht ?
o ‘autonome’ rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
o Gegrond op VEU & VWEU
‘geconsolideerde verdragen’
o Artikel 47 VEU: “De Unie bezit rechtspersoonlijkheid”
De EU kan in eigen naam optreden (o.a. m.b.t. onderhandelen en sluiten van
internationale overeenkomsten)
DEEL 1: JURIDISCH KADER VAN HET EUROPEES
INTEGRATIEPROCES: HISTORISCHE EVOLUTIE
HOOFDSTUK 1: DE START VAN HET EUROPEES INTEGRATIEPROCES
AFDELING 1: DE EERSTE INITIATIEVEN TOT EUROPESE SAMENWERKING
§1. MARSHALL-PLAN, OEES EN OESO
- Marshallplan: De eerste keer dat landen (in West-Europa) de kans kregen om samen te
werken.
Reconstructie van de Europese economie
= samenwerking en coördinatie tussen Europese landen, in ruil voor Amerikaanse financiële
steun
- OEES = Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
Omgevormd tot OESO = Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling in
1961
Niet supranationaal, dus geen juridisch bindende besluiten, maar wel nog steeds
belangrijk, want jaarlijkse economische studies + rapporten
§2. BENELUX
- Opgericht als douane-unie om vrij verkeer van personen, goederen en diensten te realiseren.
§3. DE RAAD VAN EUROPA
- Voorzitter: Winston Churchill
- 47 lidstaten
- Belangrijkste activiteiten: bescherming van de rechten van de mens
- Intergouvernementele organisatie: weinig beslissingsbevoegdheid
- EVRM 1950°, met EHRM
Dus GEEN EU-INSTELLING
AFDELING 2: OPRICHTING VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN
3
, Evy Bousmans 1e bachelor Rechten 2022-2023
§1. DE VERKLARING VAN SCHUMAN EN DE EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR
KOLEN EN STAAL (EGKS)
Founding fathers:
- Robert Schuman
- Jean Monet
- Verklaring van Schuman (9 mei 1950): Schuman heeft nieuwe ideeën gelanceerd:
Om oorlogen tussen Frankrijk en Duitsland onmogelijk maken: hun kolen en staal over
brengen naar supranationaal niveau
Naar aanleiding van dit verdrag werd in Parijs verdrag tot oprichting EGKS opgesteld,
ondertekend tussen Frankrijk, Duitsland, Italië, Benelux-landen.
- EGKS voorzag instellingen want SUPRANATIONALE ORGANISATIE
o Hoge Autoriteit Europese commissie
o Gemeenschappelijke Vergadering Europees Parlement
o Raad van Ministers Vertegenwoordigers van de lidstaten
o Hof van Justitie
- Opgericht voor 50 jaar, in 2002 opgeheven.
INTERGOUVERNEMENTEEL SUPRANATIONAAL
• Lidstaten als belangrijkste actor • Instellingen die onafhankelijk van de
• Beslissingen bij consensus of lidstaten opereren
unanimiteit • Beslissingen bij meerderheid
• Bronnen van internationaal recht • Autonome rechtsorde met eigen
(verdragen, conventies, etc.) rechtsbronnen
• Rechtsgevolgen in nationale rechtsorde • Directe werking en voorrang
worden bepaald door nationaal
grondwettelijk recht
(cf. monisme vs. dualisme)
RAAD VAN EUROPA EUROPESE UNIE
• 46 lidstaten • 27 lidstaten
• °1949 • ° 1950s
• Conventies (vb. EVRM, FCNM) • Verdragen van Rome+ amendementen
• Belangrijkste instellingen • Belangrijkste instellingen
• Comité van Ministers • Europese Raad
• Parlementaire assemblee • Commissie
• Commissaris voor Mensenrechten • Raad
• EHRM • Europees Parlement
Mensen veroordelen die • Hof van Justitie
mensenrechten schenden Controleren of EU verdragen en
wetgeving op basis daarvan worden
gerespecteerd
§2. DE EUROPESE DEFENSIEGEMEENSCHAP (EDG) EN EUROPESE POLITIEKE
GEMEENSCHAP (EPG)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evybousmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
