Samenvatting van de leerstof over diabetes (gedoceerd door prof. Mathieu). Deze samenvatting bestaat voornamelijk uit de inhoud van de cursus (= de te kennen leerstof voor het examen). Dit onderdeel is deel van het vak Chronische aandoeningen.
1. Definitie
- = syndroom, gekenmerkt door ↑ van glucosegehalte van het bloed (+/-glucosurie) met
geassocieerde veranderingen in metabolisme van eiwitten & vetten
o + veroorzaakt door relatief of absoluut tekort aan insuline of aan zijn cellulaire
werking
- Glucosehomeostase van bloed = vitaal voor juiste energievoorziening van alle weefsels
o Verhoogde glycemie = diabetes
▪ Ongeacht oorzaak
- Gestoorde glycemie = < criteria voor DM maar > normaalwaarden
o Storing in waarde na orale glucosetolerantietest (OGTT) → gestoorde
glucosetolerantie (Impaired Glucose Tolerance, IGT)
▪ Conversie naar diabetes: 7,5%/jaar
▪ Groep heeft al typisch diabetesprofiel op ontwikkelen van
diabetesverwikkelingen
• Bv. 2x risico op macroangiopathie
• Ook sterk gestegen risico op microangiopathie
o Verhoogde nuchtere glycemie → Impaired Fasting Glucose (IFG)
▪ Risicoprofiel = onbekend
- Rol van insuline
o Opbouw van lever, vetweefsel & spierweefsel
▪ Lever:
• 98% van insuline heeft first pass in lever
• Na maaltijd: opname van glucose door lever
o Opslag onder vorm van glycogeen indien insuline
aanwezig is + stilvallen van gluconeogenese
• Indien geen insuline: gluconeogenese gaat door + afbraak
glycogeen
▪ Vetweefsel:
• Opname triglyceriden na afbraak in bloed tot vrije vetzuren
o Door lipase
o Insuline activeert lipase in bloedvatwand + legt lipase in
vetweefsel stil
• Indien geen insuline: afbraak vetweefsel → triglyceriden in
bloed + activatie van lipase in vetweefsel (→ aanmaak vrije
vetzuren)
o Vrije vetzuren gebruikt door: spieren, hart & lever
▪ Lever: aanmaak ketonen
• Bv. aceton
• Sommige ketonen zijn zuren → ↓ pH
▪ Spierweefsel:
• Insuline: opbouw van eiwitten in spieren
• Indien geen insuline: afbraak spierweefsel
1
,Endocrinologie Samenvatting Diabetes Mellitus
2. Opdeling in 4 groepen
- Type 1 DM
o = β-celdestructie → evolutie naar absolute insulinedeficiëntie
o Voornaamste oorzaak: immuungemedieerde β-celdestructie
▪ Vs. idiopathisch
- Type 2 DM
o = Insulineresistentie met variabele residuele insulinesecretie
o Meestal veralgemeende of tenminste viscerale obesitas
- Andere specifieke vormen
o Uiteenlopende etiologie
o Maturity onset diabetes of the young (MODY)
▪ = Monogenetische vormen
▪ = Autosomaal dominante aandoeningen
o Zeldzaam: mutaties van genen die leiden tot neonatale diabetes
- Zwangerschapsdiabetes
o 5-25% van zwangere vrouwen
▪ Zonder gekende diabetes voor zwangerschap
o Glycemie-afwijking vaak vanaf 20w ZS
o Verdwijnt na bevalling
▪ Maar 30-50%: latere ontwikkeling type 2 DM
o Invloed van diabetes op de foetus
▪ Vroegtijdig:
• Verhoogd risico op miskraam → te veel glucose is slecht voor
embryo
• Verhoogd risico op hyperglycemie malformatie
▪ Laattijdig:
• Pancreas foetus is gevormd, via navelstreng: overdracht glucose
→ pancreas maakt veel insuline aan
o Gevolgen: macrosomie (dikke baby), mors in utero, vaak
problemen met longen & lever (onvoldoende rijping)
o Na geboorte: risico op hypoglycemie
o Invloed van diabetes op zwangerschap
▪ Indien je reeds micro- & macrovasculaire aantasting hebt:
• Geen goede expansie mogelijk → risico preeclampsie
o Invloed van zwangerschap op diabetes
o Glycemiecontrole
▪ Meer counter regulerende hormonen (bv. groeihormonen)
• Vrouwen met retinopathie: risico op versnelde progressie
▪ Expansie volume → hyperfiltratie in nieren bij elke zwangere vrouw
• Vrouw met nefropathie heeft al hyperfiltratie → progressie
o Verhoogd risico zwangerschapshypertensie
o Risico macrosomie & neonatale morbiditeit
o Diagnose: glucose challenge-test (GCT)
▪ Bevestiging via OGTT
2
, Endocrinologie Samenvatting Diabetes Mellitus
3. Diagnose
a. GLYCEMIEBEPALING
- Glycemie gemeten op gehemolyseerd volledig bloed = 15% lager dan plasmabepalingen
- Bij langdurige bewaring: ↓ glycemie door metabolisatie in RBC
- Arteriële glycemie > veneuze glycemie
o Want perifere weefsels nemen glucose op
- Diagnose diabetes: op veneus staal
- Interpretatie (plasmawaarden)
o Volgens tijdstip van bloedname
▪ Willekeurige glycemie > 200mg/dL
• Hoge waarschijnlijkheid
• In afwezigheid van diabetes: doe test opnieuw
▪ Nuchtere glycemie herhaaldelijk > 126 mg/dL
• = diagnose DM
▪ Orale glucosetolerantietest
• Indien diagnose nog niet duidelijk met nuchtere/willekeurige
glycemie
• Gestandaardiseerd
o Normale voeding & lichamelijke activiteit 3d voor test
o Nuchter voor > 8u & < 16u
o Test ’s ochtends
o Geen medicatie
• Glucosebelasting
o 75g glucose aan volwassenen
o Voldoende verdund
o In 5 min uitgedronken
• Bloednames
o 0 & 2u bloedwaarden
▪ Waarden na 30, 60 & 180 min. kunnen in
randgevallen een betere beoordeling geven
• Bepalen van insuline of C-peptide
o Nuttig voor classificatie, niet voor primaire diagnostiek
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evdp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
