Samenvatting
Samenvatting milieurecht - omgevingsrecht
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Dit document omvat een volledige samenvatting van het vak milieurecht (omgevingsrecht) gebaseerd op de cursus en de powerpoint
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
Voorbeeld 4 van de 52 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
OmgevingsrechtAspecten van omgevingsrecht
Doel van de cursus
- Selectie van items van Vl omgevingsrecht op hoofdlijnen met klemtoon op wetgeving
Opbouw:
1. Informatie verzamelen: milieu-effectenrapportage
2. Omgevingskwaliteit: milieukwaliteitsnormen
3. Omgevingsplannen
4. Bindende regels: vergunningen en andere instrumenten
o Cruciaal aspect in de cursus (!)
5. Handhaving
Examen: praktische kant van de zaak (open boek examen over de opdracht/ casus) ½ van de punten
Begrippen, doelstellingen, beginselen, bronnen
Van milieurecht naar omgevingsrecht
Sinds jaren 70 een enorme boom heeft gekend (!)
Club van Rome: grenzen aan de groei trigger geweest dat het niet zo goed ging
Bescherming, beheer, sanering en verbetering van het leefmilieu (inclusief menselijke gezondheid als deel van
het ecosysteem)
Milieurecht:
- Milieuhygiënerecht
o Binnen het milieurecht (oudste) die de regelgeving gaat opstellen voor het voorkomen van
verontreiniging en als die voorkomt die te gaan saneren
o Instrumenten
Exploitatievergunning IIOA’s ingedeelde richtingen (H omgevingsvergunning):
beslist of bepaalde verontreinigde activiteit al dan niet wordt toegelaten
Milieuvergunningsdecreet van 1985: VLAREM I en II en vergunningverlening met
betrekking tot hinderlijke inrichtingen (IOA) bouwen op die traditie.
- Ruimtelijk ordeningsrecht (= ruimtelijk bestuursrecht)
o Rechtstak die zich bezighoudt met de inrichting van de ruimte
o Logische bestemming: waar werken en waar wonen…
o Ruimtelijke planning -> ruimtelijke vergunning (stedenbouwkundige planning)
Zoals infrastructuur voor wonen, landbouw of industrie)
Bescherming mens en milieu: zoals afbakenen van groene gebieden of voorzien van
buffergebieden
Regels voor MER voor plannen en regels waterbeleid (zoals afbakenen van
oeverzones of watergevoelige openruimtegebieden om ruimte voor water te
creeëren)
o Visuele esthetische ruimte welke normen specifiek voldoen
o Vergunningverlening voor stedenbouwkundige handelingen is versmolten met de
milieuvergunning onder de naam omgevingsvergunningverlening
- Natuurbehoudsrecht
o Relatief oude rechtstak
o Jacht, bescherming van dieren en planten
o Bescherming, beheer en ontwikkeling van de natuurwaarden
Biotoopbescherming en soortenbescherming
o Bescherming van de natuur kan bijdrage aan milieu hygiënische toestand bepalend
1
, o Komt vaak in interactie met andere rechten (milieuhygiënerecht of ruimtelijke
omgevingsrecht)
o Vergunningverlening voor wijzigen KLE en vegetaties is ook versmolten onder de naam
omgevingsvergunningverlening
- Onroerend erfgoedrecht
o Verzamelnaam voor monumenten, archeologische sites en landschappen
o Recht dat de erfgoed waarde beoogt te beschermen (regelgeving van landschappen,
monumenten) die door de overheid zijn erkend
- Regelgeving natuurlijke rijkdommen
o Groeven en graverijen die grote littekens in het landschap achterlaten en milieuproblemen
zoals lawaaihinder, fijnstof, verstoren van grondwatertafels met zich brengen, en op
energievoorziening.
- Klimaatrecht
o Rechtsregels mbt klimaatbeleidsdoelen, het beheersen van klimaatverstorende factoren,
voornamelijk emissies van broeikasgassen (zoals het emissiehandelssysteem (ETS)), en de
adaptatie aan de gevolgen van de klimaatverandering
o Niet echt een rechtsgebied, alles komt daar een beetje samen
o Transversaal rechtsgebied: waar andere beleidsdomeinen betrokken zijn (mobiliteitsbeleid,
huisvestingsgebied, energiebeleid en landbouwbeleid)
Omgevingsrecht:
(Sectoraal: de bescherming van diverse milieucompartimenten, zoals het oppervlaktewater, de lucht of de bodem, of
naargelang de betrokken milieusectoren, zoals milieuhygiënerecht, ruimtelijke-ordeningsrecht, waterrecht of
natuurbehoudsrecht)
- Van sectoraal naar integraal milieubeleid en recht
o Een pak wetgeving specifiek voor een bepaald milieubestanddeel (zoals water etc)
o Dit had weinig zin leefomgeving is één en gaan met elkaar in interactie
o Meer geïntegreerde vergunningverlening: Alles in één vergunning gecombineerde
praktijken makkelijker om af te wegen
= één Vlaamse milieuvergunning (o.a. exploitatievergunning, lozingsvergunning,
vergunning tot bescherming grondwater)
Werd ook gekoppeld aan stedenbouwkundige vergunning
o Integratie volstond niet op een optelsom te maken van de verschillende rechtssystemen
breder omgevingsrecht om alles samen in één beoordeling vatten (Vl + Ned)
Omgevingswaarde: water, bodem en lucht definiëren in alomvattende
kwaliteitsnormen
Goede beoordeling van interactie -> onderlinge samenhang
Europees: integraal waterbeleid in het waterwetboek: de nadruk op hoe interageert
water(kwal/kwan) met andere elementen zoals aquatische natuur en
veiligheidsaspecten
- Enkele stapstenen: milieuvergunningsdecreet (1985) – omgevingsvergunning (2014)
o Integratie volstond niet op een optelsom te maken van de verschillende rechtssystemen
breder omgevingsrecht om alles samen in één beoordeling vatten
Doelstellingen en beginselen van omgevingsrecht en hun juridische waarde
Doelstellingen
- Duurzame ontwikkeling
o Intergenerationeel denken (!) verder kijken dan de neus lang is
Lange termijn denken (!)
Verankerd in wetgeving (Belgische grondwet): voornamelijk in de beleidsplanning/
ruimtelijk ordeningsrecht 2050 (vb. natuurbehoud Natura 2000 gebieden)
o Internationaal denken: denken aan andere wereld
Internationale doorbraak in 1987: our common future (Brundtland)
Vb. water: waterverontreiniging aan de grens en daar zijn plan wel trekken
2
, - Hoog beschermingsniveau
o Typische Europese doelstelling
o Interpretatiebeginsel en de lat zo hoog mogelijk leggen
Beginselen
Zowel op Europees als op Vlaams niveau
Omgevingsrechtelijke beginselen niet opgenomen in DABM, maar participatiebeginsel wel in DIWB
- Vervuiler betaalt beginsel
o Opdraaien voor de kosten van een milieuverstoring (kosten mag je niet afwentelen)
o Niet zo evident: heel wat vervuilende activiteiten werden vroeger gesubsidieerd (zoals voor
arbeid)
o Vb. Milieuheffingen voor afvalregelgeving
- Voorzorgsbeginsel
o Waar rook is, is vuur: als er indicatie zijn van bepaalde activiteiten die aanleiding geven tot
schade niet wachten tot het absolute bewijs is geleverd om maatregelen te nemen (BIJ
TWIJFEL = HANDELEN) zeer belangrijke wetgeving
o RISICO VOORKOMEN
o Belangrijke rol in beleid rond klimaatverandering en natuurbehoud
- Preventiebeginstel
o Liever voorkomen, dan genezen (niet herstellen of ongedaan maken van
milieuverontreiniging) -> gaat in tegen curatief handelen
o Door organisatie van bepaalde activiteiten dat men eigenlijk maatregelen moet nemen voor
milieuschade voorkomen
o BBT’s tot een minimum
o Bronbeginsel: als er dan toch een bepaalde verontreiniging ontstaan, beter bestrijden aan de
bron dan te gaan saneren als deze elder ontstaat
VB. Stikstof (NOX) beter ondervangen aan de bron dan eerder te gaan opkuisen in de
gebieden waar deze neervallen
- Stand-still beginstel
o Als omgevingskwaliteit goed is, moet men deze beschermen en mag de kwaliteit niet gaan
verslechten
Uitz: Tenzij men dit doet als doel voor hoger algemeen belang
o Verslechteringsverbod
o Vervat in ART 23: iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan, iedereen heeft recht op
een gezond leefmilieu
- Integratiebeginsel
o Leefmillieu is een zaak van eenieder, ongeacht welke activiteit
o Vrijwaren van leefmilieu is niet alleen bevoegdheid van minister maar door alle facetten van
beleid!
Vb. mobiliteitsbeleid, huisvestigingsbeleid: isoleren van sociale woningen (energie
wetgeving)
o Milieubescherming opladen in andere beleidsdomeinen
MER en andere omgevingsrechtelijke toetsen (bv watertoets, natuurtoets) geven
toepassing aan dit beginsel
Juridische betekenis
- Overheid van beginselen en doelstellingen is de geadresseerde en niet de burger.
o Eg zo creëert het voorzorgsbeginsel geen rechtstreekse rechtsplicht in hoofde van de
exploitant van een hinderlijke inrichting.
Wel in vergunningverlening.
- Verankert in internationale teksten (Europees)
o Maakt deel uit van primair Europees recht: Europees verdrag van de Europese unie
3
, Rechtsbronnen van het Vlaamse omgevingsrecht en het belang van Europees recht
Rechtsbronnen (= grondslag van milieu of omgevingsrecht)
- Wetgeving
o Bindend voor iedereen we hebben geen presidentenrecht
- Rechtspraak
o Europese rechtspraak: die geeft een bindende interpretatie over de richtlijn
o Belangrijke bron van recht zonder gelijkstelling aan wetgeving
Voor omgevingsrecht zijn verschillende regelingsniveaus van belang
- Internationaal (ook over de grenzen heen)
o Gewoonterechten: zeerecht
o Gewoonterecht, internationele rechtsbeginselen en rechterlijke uitspraken door
internationale gerechtshoven
Laatste decennia vooral verdragen -> staten moeten verdrag ondertekenen om
partij te worden
o Recht van de VN (mondiaal): belangrijke milieuconferenties plaatsgevonden (vb. 72
stockholm ~ grenzen aan de groei etc)
VN milieuprogramma: belangrijke rol inzake internationale handel in bedreigde en
in het wild levende dieren- en plantensoorten
Juli 2022 VN: het recht op een schoonleefmilieu is herkend
o OESO: economische instrumenten
o Raad van Europa (niet de Europese unie, Turkije is raad van Europa): orgaan inzien op de
mensenrechten + milieu: verdrag behoud van dieren en planten en een natuurlijk milieu (->
verdrag van Bern (moederverdrag van habitatrichtlijnen))
Europees verdrag met de rechten van de mens: toegepast als instrument ter
bescherming van bepaalde rechten in verhouding van milieuproblemen (!)
o Benelux: jacht en vogelbescherming, natuurbehoud en landschapsbescherming en vrije
vismigratie
- Europese Unie (doorwerking EU-recht) tekenen van verdrag van Europa: deel van de wetgevende
macht richting hogere organen
o Raad bevoegd voor het Leefmilieu (Belgiê wordt bijgestaan door minister van leefmilieu)
Raad kan niet- bindende aanbevelingen of resoluties aannemen.
o Europese Commissie: impuls milieubeleid (voorstellen van raadsbeslissingen uitwerken)
o Europees Parlement: meebeslissingsbevoegdheid
o Verordeningen
Direct toepasselijk en verbindend in lidstaten zelf (moeten niet worden omgezet
door lidstaten zelf)
Eg -> regulering van handel van beschermde dieren en planten door controle
handelsverkeer (CITES-verordening)
EVOA- verordening: het overbrengen van afvalstoffen
REACH- verordening: chemische samenstelling van producten
Europese klimaatwet
o Leefmilieurichtlijnen
Ricthlijn schrijft voor welke gedragingen strafrechtelijk worden aangepakt door
lidstaten (indien niet naleven: inbreukprocedure)
Habitatrichtlijnen …
o Europees Hof van Justitie
Aangeeft of nationale staat op een correcte manier de richtlijn heeft omgezet ->
controle EU-recht (bindend)
o Mensenrechten (– en verdragen)
VN
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentUA123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen