College aantekeningen
Psychodynamische Consultatie Les1
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledig uitgetypte les over preliminaire gesprekken met duidelijke structuur.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 13 pagina's
Voorbeeld 3 van de 13 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Les 1: Preliminaire Gesprekken ( 28/09/2016 )Welke indicatiestelling kunnen we gebruiken?
Indicatiestelling is het vaststellen van de noodzakelijke zorg.
Een psychoanalytische behandeling is niet voor iedereen geschikt. Het hangt af van meerdere factoren;
• De aard van de problematiek
• De mogelijkheid om een analytisch proces op gang te zetten
Voorbeeld: Het ligt bij de persoon in kwestie (de persoon is er niet klaar voor, de defensieve reactie ligt
nog te hoog) of het lukt niet door u (dan moet er doorverwezen worden).
Manier van Paul Verhaeghe = iemand drie maal zien op relatief korte tijd en nagaan of hij die patiënt kan
helpen. Na drie of meerdere preliminaire gesprekken checken we verschillende zaken; indicatiestelling
of meer analytische zaken.
1. Indicatiestelling
1.1. Het conflictmodel
Welke mensen zullen het meest baat hebben bij een analytisch georiënteerde behandeling?
Klassiek gezien spreekt met over het conflictmodel.
→ Het verdeelde subject. Het subject dat verdeeld ligt tussen de aandriften en de Ander en het
subject dat verdeeld ligt tussen verschillende betekenaars.
Voorbeeld: Iemand die terzelfdertijd moeder en vrouw wilt zijn en die twee niet op elkaar kan
afstemmen. Iemand kan daar last mee hebben, zodanig dat het pathologisch wordt.
Het conflictmodel gaat terug op de vroege psychoanalyse. Het Freudiaanse model dat ervan uitgaat dat
iemand aan een stoornis zal leiden als hij/zij op grond van een intern conflict een aantal psychische
inhouden niet meer wilt kennen. We spreken van ontkenning, verdringing en projectie.
Freud gaat er van uit dat die inhouden een pathogene invloed zullen uitoefenen = terugkeer van het
verdrongene.
Het conflictmodel, een ruime groep van mensen die symptomen vertonen. Indien we dit zouden labelen
zitten we bijna altijd in de neurotische sfeer, voornamelijk hysterie en dwangneurose.
Noot: Hysterie is niet meer opgenomen in de DSM; het conversiesymptoom wel nog.
Het typische van deze groep: hogere defensiemechanismen. Dit zijn defensiemechanismen die zich
binnen de taal bevinden, binnen het symbolische. Dit zijn bij uitstek defensiemechanismen waarop wij
kunnen werken met een verbale psychotherapie.
Het conflict is nauwelijks bewust. Het moet op één of andere manier terug bewust worden, maar het is
niet zo dat het dan automatisch opgelost wordt (illusie van Freud). Het moet voldoende bewerkt worden
alvorens het opgelost kan worden.
1
,Voorbeelden moeten met een korrel zout genomen worden; ze lijken snel te gaan, maar vaak lukt de
behandeling niet en duurt het maanden om tot een bepaald punt te komen. Het lukt vaak bijzonder goed
indien de lijden druk zeer hoog is.
Voorbeeld Casus
Man ongeveer midden in de 40 jaar, heeft een zoontje en behoort tot de normaliteit. Hij komt langs,
letterlijk in angstzweet. Een paar dagen geleden had hij een nachtmerrie waarbij hij zijn zoontje dood
steekt met een mes. Hij werd wakker op het moment dat hij zijn zoontje aan het doden was. Vervolgens
vertrekt hij naar zijn werk met de auto, neemt een bocht en denkt op dat moment dat hij een kind heeft
aangereden. Hij keert terug om het kind te zoeken, maar vindt het niet. De dag nadien ziet hij overal
fietsende kinderen, ongeveer de leeftijd van zijn zoon, waarbij hij steeds de indruk krijgt dat hij ze raakt
of nét niet en de angst om kinderen aan te rijden neemt per dag toe.
De man heeft een dwangneurotische structuur en de angst voor zijn eigen agressie neemt een
oncontroleerbare vorm aan. Wanneer hij op gesprek komt zegt hij: "Er moet iets gebeuren." De man is
chirurg en wilt geen medicatie nemen, maar is bereid van alles te doen omdat de lijdensdruk enorm is.
Na zeven maanden komt het conflict aan bod: bij zijn vader was de week voordien een operabele kanker
vastgesteld, waarvan hij als chirurg al heel vaak de operatie uitgevoerd heeft. Zijn vader verwacht dat hij
de operatie zal uitvoeren, maar ze hebben een zeer slechte relatie. Hij was al een paar dagen aan het
wakker liggen over hoe hij er onderuit zou kunnen komen en toen kwam de droom waarbij hij zijn
zoontje neersteekt. Je ziet daar het oedipale, het rationele: vader - zoon - zoon, met daaronder een pak
agressie die nooit naar boven is mogen komen. Op het ogenblik dat hij het verband kan leggen, wordt
de angst hanteerbaar en kan hij terug met de auto naar het ziekenhuis rijden. Hij heeft veel minder
schrik dat hij een kind zal aanrijden, maar er komt een nieuw probleem: De verhouding tegenover zijn
vader. Hij zegt "ik heb nog een paar maanden om het goed te krijgen, want hij zal sterven." Hij heeft de
operatie kunnen afwijzen, maar je ziet een conflict met daarboven op een symptoom. Indien de man een
paar weken langer had gewacht zou het symptoom een soort verkeersfobie geweest zijn. Via de
techniek van de vrije associatie kunnen we het terugvoeren naar het eigenlijke, onderliggende
conflict/probleem. Dit is een voorbeeld van een indicatiestelling rond een conflict.
1.2. Defectmodel
Dit was niet aanwezig bij Freud. We spreken van een defectmodel of defectproblematiek. Dit betreft
de aktuaalpathologie en de persoonlijkheidsstoornissen.
We spreken van defectpathologie omdat er iets is dat zich niet ontwikkelt. Er is geen conflict, maar een
leegte. Er ontbreekt iets. Normaal neemt het kind via de spiegelingen van de moeder de identiteit over,
indien dit proces zwaar verstoord is of het onvoldoende doorgang kent onstaat dit:
• Zeer deficiënte identiteit; vol gaten (eerder leeg)
• Chaotische identiteit
• Zwakke affectregulering
2
, Deze patiënten kunnen echter zelf voor zeer veel conflict zorgen, maar toch spreken we niet van een
conflictproblematiek. De behandeling loopt volgens een psychoanalytisch model, maar een ander model
dan het klassieke freudiaanse. We spreken over mentalisatie waarbij we via de behandeling het proces
zullen "overdoen" en corrigeren wat oorspronkelijk niet aanwezig was. Bij mensen met ernstige
moeilijkheden op dit vlak gebeurt dit vaak institutioneel bv. bij zware persoonlijkheidsstoornissen.
Lagere defensiemechanismen =
• Minder talig, meer gericht op het lichaam
• Veel meer gericht op het ageren / uithandelen
• Extra moeilijk om deze groep in een klassieke, verbale psychotherapie in behandeling te nemen
• Therapeut moet veel actiever zijn: Zaken uitproberen, alleen luisteren volstaat niet!
2. Het doel van de preliminaire gesprekken
2.1. Proefanalyse
Diagnose nakijken en nakijken of het analytisch proces doorgang kan krijgen.
Freud benoemt de eerste drie sessies als een proefanalyse. Hij geeft een vuistregel: een
overdrachtsverhouding zal zich ontwikkelen in het verloop van een behandeling en zal meer
uitgesproken worden. Zelfs in de eerste drie sessies is er sowieso een overdrachtsverhouding aanwezig
en deze is meestal zeer duidelijk. We kunnen deze definiëren op 3 manieren:
Positieve overdracht Overschillige overdracht Negatieve overdracht
Blijf er af! Er is geen enkele Dit moeten we onmiddellijk
Dit laat ons toe het werk te uitwisseling. Het klikt niet. interpreteren. bv. Iemand zegt "Jij zal
beginnen. We zullen deze Zo iemand moet je me ook niet kunnen helpen" Hij is al bij
overdracht later in de analyse doorverwijzen, liefst al na het verschillende therapeuten langs
als onderwerp van gesprek eerste gesprek. Probeer je in geweest en is nergens geholpen
nemen om het te bewerken. te beelden bij wie hij/zij wel geweest. Je moet dit interpreteren: "Je
terecht kan en verwijs door. komt verifiëren dat ik je ook niet kan
helpen" = schrikreactie uitlokken. Het
negatieve op zich tot onderwerp van
gesprek te maken. In een aantal
gevallen heeft dat een omgekeerd
effect en haken ze zich vast.
Zowel een negatieve als positieve overdracht kunnen de basis vormen van een zeer goede analyse. In
beide gevallen zegt overdracht weinig over u als therapeut. Overdracht is de implementatie van het
basisfantasma.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LalieMari. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen