College aantekeningen
Lesnotities hoorcollege 1 ethische aspecten
Les notities van het eerste hoorcollege van ethische aspecten gegeven door prof. dr. Cras. Gegeven in het jaar 2023.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Ethische aspectenJe kan alleen maar een discussie voeren en tot een consensuele oplossing komen binnen
de ethiek door interactie. Je kan ethiek niet in absolute regels gieten. Je kan over veel
dingen discussiëren.
Ethiek en rechten overlappen elkaar voor een heel groot deel. Veel van de wetgeving is zo
opgesteld dat er ruimte voor interpretatie is. De rechter beslist over de interpretatie van de
wet. Zoals de wet gelezen wordt op een bepaald moment, een paar jaar later kan het op een
andere manier worden gelezen. Ook wetten evolueren.
De ethiek is een wetenschap waarin men nadenkt over wat goed en slecht is.
Onderzoek tegenwoordig heeft veel meer te maken met juridische aspecten. → is
niet iets positiefs.
GDPR (global data protection regulation → de verordering in zake
gegevensbescherming) en AVG worden door elkaar gebruikt.
COPE richtlijnen → publicatie ethiek. Veranderd vaak doorheen de tijd
Inleiding
Terminologie en afbakening
- Autonomie - Observationeel – interventioneel
- Ethisch comité (‘erkend’) - Opdrachtgever - sponsor
- Experiment - Open access - FAIR
- Foutloze verzekering - Plagiaat
- Fraude (wat is bv. fraude in - Proefpersoon – onderzoeker
publicaties. Het is bv. niet - Protocol
toelaatbaar om zomaar een figuur - Recrutering
van een andere onderzoeker te - Responsible data management
gebruiken, maar is dit nu fraude? Als - Retentie
je toestemming vraagt aan de - Schade
uitgever kan dat in veel gevallen - Wetenschappelijke integriteit
wel)
- GDPR - privacy
- Geïnformeerde toestemming
- Gezondheidsethiek
- Gezondheidsgegevens
- Incidentele bevindingen
- Klinische proef
Gezondheidsethiek
1
,→ er is geen juist of fout, maar het komt wel heel nauw. Ethiek is iets van elke
dag. Heel de gezondheidszorg is verweven door ethische problemen. Meest
typisch voorbeeld van een ethisch probleem is iets wat je in de normale omgang
niet zou doen maar wel met patiënten. Bv. laten ontkleden en dan vervolgens
lichamelijk contact wat soms vrij intiem kan zijn. Zolang in een professionele
kader gebeurd is het toelaatbaar, wij zijn gemachtigd om dat te doen. Sommige
dingen kunnen verder gaan dan de professionele context. Ethiek is iets van elke
dag.
Gezondheidsethiek is een vakgebied binnen de filosofie en de zorgverlening waarin wordt
nagedacht over een zo goed mogelijke uitvoering van de geneeskunde en waarbij ethische
vragen worden gesteld.
Is een toegepaste ethiek, meestal aan de hand van concrete medisch ethische problemen
→ Als wij spreken over ethiek gaat dat over het algemeen over extreme. Maar er
zijn ook echter hele eenvoudige dagdagelijkse ethische kwesties.
Gezondheidsethiek
Principes die we trachten te respecteren in de gezondheidsethiek. Deze principes zijn in de
loop van de jaren 80 gedestilleerd door Tom Beauchamp en James Childress. Hun boek
principles of Biomedical Ethics is de bijbel van de medische ethiek. Deze principes vind je
ook terug in de patiëntenrechtenwet:
- Goed doen (‘beneficience’) (om in elke mogelijke positie het beste te doen voor je
patiënt)
- Geen kwaad doen (‘non maleficere’, ‘do no harm’) (proberen de risico altijd te
minimaliseren. In de gezondheidszorg zijn er altijd risico mee gepaard)
- Autonomie → is in wetenschappelijk onderzoek en belangrijk principe.
Mensen moeten zelf kunnen beslissen of ze deelnemen aan een
wetenschappelijk onderzoek. Moet ook ten alle tijden kunnen zeggen dat
ze hier niet meer aan mee willen werken.
- Rechtvaardigheid→ Meer algemeen principe. Heeft te maken oa met
gelijkberechtiging. Iedereen zou moeten kunnen meedoen aan
wetenschappelijk onderzoek. Waarom zijn bv. vrouwen altijd uitgesloten
van wetenschappelijk onderzoek, is een volledig normaal fysiologisch
proces.
→ Deze principes kan je in specifieke omstandigheden wel proberen te vertalen.
Al deze principes staan min of meer gelijkwaardig naast elkaar. Naargelang de
specifieke situatie kunnen ze vertaald worden in meer concrete richtlijnen voor
wetenschappelijk onderzoek.
2
, Trolley probleem
→ KLassieker in ethische problemen, maar kan je ook gebruiken in
wetenschappelijk onderzoek als het gaat over de nadelen vs de voordelen.
- persoon A kan een handeling verrichten die vele
mensen kan helpen
- door dit te doen wordt persoon B onterecht geschaad
- onder welke omstandigheden is het moreel juist voor
persoon A om de rechten van persoon B te schaden in
functie van het welzijn van de groep?
→ Je gaat wellicht kiezen om die ene persoon op te offeren om de 5 andere
mensen te redden. Het trolley probleem wordt ook op verschillende manieren
gemodificeerd.
Hoe vertalen naar wetenschappelijk onderzoek?
- Kiezen voor normen, regels of deugden? (wat is hier het verschil precies tussen?
Normen en regels zijn meer de juridische aanpak, het is nu eenmaal zo dit is wat de
wetgever beslist heeft. Echter is de wet niet altijd zo nauwkeurig. De gulden regel is
doe nooit aan een ander wat je zelf ook niet wilt dat jou overkomt. Als je een goed
mens bent, dan gebruik je een aantal principes die maken dat je altijd streeft naar de
beste uitkomst en je gaat nooit iemand onnodig kwetsen. Dat is omdat jij met die
bepaalde waarde leeft (=deugden).
- Persoonlijkheid van de ideale wetenschapper? (bv. nauwkeurigheid in het registeren
van de data (je kan nooit genoeg opschrijven), wat ga je ook uiteindelijk doen met die
data nadat het gepubliceerd)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneliekenaalden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen