KLINISCHE PRAKTIJK
PATHO IV ZIEKTEBEELD
1: BEHANDELING
GASTROENTEROLOGI
E
Aften * kleine pijnlijke grijswitte – gelige erosies aan slijmvliezen mond * Spontaan herstel binnen 1 – 2 weken, vaak recidieven
* Begin als blaasjes oppervlakkige ulceraties omgeven door rode
rand * Symptomatische behandeling = lokale pijnstilling met lidocaïne gel
* 20% bevolking
* Onzekere oorzaak: trauma, overgevoeligheid voedsel, hormonaal,
minder weerstand, slechte mondhygiëne, stress
Tandcariës * bacteriële ziekte van calciumrijke weefsels vd tand Preventie:
demineralisatie glazuur en dentine micro-organismen kunnen
binnendringen in tandholte schade tandmerg 1. Voldoende poetsen tanden
verwijderen tandplaque en voedselresten: prod zuur door
* meest voorkomende infectieziekte ter wereld bacteriële metabolisme
Ontstaan: acidogene theorie = zuren gevormd door bacteriële + dunnere laag tandplaque speeksel met bufferende systemen
metabolisatie voedingssuikers zorgen voor progressieve ontkalking tand kan makkelijker diffunderen
* In langdurig aanwezige plaques kunnen verkalkingen 2. Beperken suikerinname
tandsteen (moeilijker te verwijderen) + effect op zuurproductie in tandplaque: vnl. frequentie
suikerinname beperken
3. Blootstellen tandoppervlak aan fluoride ionen
neerslaan fluoro-apatiet kristallen in glazuur = minder oplosbaar
in zuur milieu: maken glazuur beter bestand tegen acidogene
ontkalking
1
, + inhiberend effect op bacteriële metabolisme
Fluorosis * Kan ontstaan bij overdreven blootstelling aan fluor tijdens periode
waarin tanden zich vormen
* Teveel aan fluor witte, krijtachtige vlekken op tanden
* Zie tandpasta voor kinderen minder fluor dan voor volwassenen
Gingivitis = ontsteking tandvlees zwelling, roodheid, snel bloeden bij aanraken * goede mondhygiëne
* verwijderen tandsteen door tandarts
Meestal chronisch: bij ‘acute’ gingivitis is meestal exacerbatie (opstoot)
van chronische bv. al bestaande gingivitis kan verergeren tijdens
zwangerschap (zwangerschapsgingivitis).
Bij gezond tandvlees geeft zwangerschap op zich echter geen aanleiding
tot gingivitis.
Oorzaak = vanuit tandplaque (met micro-organismen) dat accumuleert
op tandoppervlakken
Verhoogde kans door slechte mondhygiëne, roken, slecht aansluitende
vullingen
Parodontitis Onbehandelde gingivitis kan parodontitis = ontsteking breidt zich uit * elimineren tandplaque en tandsteen
naar bot van tandkas: schade * soms chirurgie nodig om ziek weefsel te verwijderen en pockets te
elimineren
+ tandvlees laat los: ontstaan ruimte tussen tandvlees en tanden
(pockets) waarin tandplaque kan vormen
2
, ontsteking verder in diepte
Halitose = slecht ruikende adem
Oorzaken:
slechte mondhygiëne, gingivitis, parodontitis, tongbeslag
infecties in NKO gebied of GI problemen
gnm die speekseltekort veroorzaken:
- anticholinergica bv. tiotropium
- tricyclische antidepressiva bv. amitryptilline
Hyposialie = verminderde speekselsecretie * regelmatig drinken
* suikervrije kauwgom
gnm: - anticholinergica bv. tiotropium * speekselvervangers
- tricyclische antidepressiva bv. amitryptilline * goede mondhygiëne voor preventie cariës
radiotherapie hoofd + hals
auto-immuunziekten (syndroom van Sjörgen)
dehydratatie
= risico voor ontwikkelen tandcariës, candidiase (schimmelinfectie), slik-
en kauwproblemen
Bof parotitis = ontsteking oorspeekselklier door bofvirus symptomatische pijnbestrijding, koortswering
zwelling, koorts, algemene malaise, pijn Spontaan herstel binnen 1 – 2 weken
Bofvirus kan ook ontsteking testes (orchitis): evt. minder fertiliteit als
beide testes aangetast!
Incidentie bof sterk gedaald door vaccin in basisvaccinatieschema baby’s
en kinderen
3
, (Faryngo)tonsillitis = ontsteking amandelen in keel = angina * pijnstilling, rust spontane genezing binnen 7 – 10 dagen
keelpijn, moeilijk slikken, algemene malaise, lymfeklier-zwelling, * Bij ernstig ziek/verhoogd risico op complicaties (bv. peritonsillair
soms slecht ruikende adem abces): antibiotica
Meestal virale infectie, bij 50% bacteriële surinfectie
Dysfagie = verzamelnaam klachten ~ slikmoeilijkheden als gevolg van
belemmerde passage door slokdarm
= belangrijk alarmsymptoom, vaak verontrustend voor patiënt
Meest frequente oorzaken:
Neuromusculaire afwijkingen
Parkinson, Alzheimer, na hersenbloeding/infarct, MS, ALS..
Bijzondere neuromusculaire oorzaak = achalasie = gestoorde
ontspanning onderste slokdarmsfincter Behandeling: mechanische dilatatie sfincter
opstapelen voedsel in slokdarm tot voldoende druk om sfincter te chirurgisch/endoscopisch insnijden
openen sfincterspier (myotomie)
overdruk boven sfincter: geleidelijke dilatatie slokdarm
Klassiek aantasting thv plexus van Auerbach
progressief moeilijker voedsel doorslikken, initieel enkel voor vast,
geleidelijk ook voor vl. voedsel
Slokdarmspasmen en stricturen door chronische ontsteking
slokdarm (oesofagitis)
Insufficiënte onderste oesofagale sfincter reflux zuur maagsap
in slokdarm ontsteken met klachten van zuurbranden
(pyrosis) = gastro-oesofagale reflux
Mechanische obstructie < tumor/zwelling door chronische
ontstekingen
4