College aantekeningen
Samenvatting Levensbeschouwing en cultuur
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Dit document bevat de notities van alle lessen, zowel die van professor Loobuyck als die van de gastsprekers.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
In winkelwagenVerkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Levensbeschouwing & CultuurLes 1
3/10
Hoofdstuk 1: Monotheïsme/ Westerse religies
Religie vs. godsdienst
Religie en godsdienst heeft te maken met zingeving, geloven in hogere macht of een
god. Godsdienst een geheel van overtuigingen waarin mensen zich ten aanzien van
god/goden positioneren. We zien bijvoorbeeld dat Boeddhisme geen godsdienst is
want Boeddha is geen God. Maar het Boeddhisme wordt wel onder religie gerekend.
Religie is dus een brede term dan godsdienst. Levensbeschouwing is de
allerbreedste categorie. Hier valt ook het vrijzinnig humanisme onder, een
atheïstische religie.
Religieuze atheïsten = Ik geloof niet in een God, ben atheïst maar ik ben wel
religieus. Vb. zenmeditatie
Verband cultuur en religie/levensbeschouwing
Cultuur is bepaald door religie/levensbeschouwing.
o Bv Kerstmis Veel atheïsten vieren dit terwijl ze niet gelovig zijn. De
Belgische cultuur wordt gekenmerkt door de christelijke cultuur door de
geschiedenis. Ondanks dat onze cultuur geseculariseerd is, wordt dit
door vele culturen gevierd.
Secularisering = religies verliezen hun invloed, verwereldlijking
o Voorbeelden dat we in een christelijke cultuur leven; Chiro (christelijke
jeugdbeweging), katholiek onderwijs, winkels die sluiten op zondag (de
dag des Heren, God schept de wereld in 6 dagen, 7 e dag is rust)
Religie/levensbeschouwing is bepaald door cultuur.
o Bv De hoofddoek is islamitisch, maar de manier waarop die gedragen
wordt kan cultureel verschillen / De verschillende standverhouding van
man-vrouw binnen een religie kan cultureel verschillen.
Religie/levensbeschouwing creëert cultuur.
o Veel kunst teksten schilderijen die gecreëerd zijn vanuit een religieuze
motivatie, gemaakt zijn om iets religieus uit te drukken. Bv bij Bach vind
je het protestantisme terug.
Er bestaat dus een dialectische verhouding tussen levensbeschouwing en cultuur. Ze
helpen elkaar vormgeven. Religie = cultuur
1
,Perspectief vanuit je de cursus moet begrijpen
Teaching about religion, geen teaching into religion
We gaan niemand overtuigen om zich aan te sluiten bij een bepaalde
levensbeschouwing. We worden enkel geïnformeerd over alle verschillende
levensbeschouwingen. We kijken dus vanuit het buitenperspectief.
Er worden geen uitspraken gedaan over ‘de ware islam’ of ‘de juiste invulling van de
Sabat’ of ‘het ware christendom’… We houden ons aan het feit dat er
verschillende groepen zijn die de Bijbel op hun manier interpreteren.
In het secundair onderwijs kreeg je Rooms Katholieke Godsdienst vanuit het
binnenperspectief. Als je het vak Islam gaf moest je behoren tot de Islam, wanneer je
godsdienst geeft moet je gedoopt zijn etc… De leerkrachten moesten niet neutraal
zijn.
Maar je hebt recht op vrijstellingen. Stel je behoort tot het Sikhisme, dan kunnen ze
vrijstellingen vragen voor levensbeshouwende vakken. Je mag nooit verplicht worden
tot het leren van een bepaalde religie. Dit komt door de godsdienstvrijheid.
Wanneer je het buitenperspectief bekijkt, zal je verschillende dingen opmerken:
Levensbeschouwing is intern divers Binnen elke traditie bestaat er enorm
veel diversiteit
Levensbeschouwing is ambivalent Godsdiensten zijn in staat om de mens
tot iets te motiveren, haalt het beste en het slechtste van de mens naar boven
Bv religie kan motiveren tot bepaalde mensen uitmoorden, maar ook om je in
dienst te stellen voor zieken zoals Pater Damiaan.
o Cf Pharmakos drugs/medicijn dat je vrolijk kan maken of vergiften
Levensbeschouwing is dynamisch Iets dat voortdurend in verandering is
o Cf rivier. Je kan op zoek gaan naar de bron, er kunnen verschillende
aftakkingen zijn. Christendom was ooit een aftakking van het
Jodendom.
Verschillende visies van religie
Expert religion Zoals theologen en godsdienstwetenschappers het
neerschrijven.
Lived religion Religie zoals die in de dagdagelijkse werkelijkheid van
mensen in de praktijk wordt gebracht. Religie is niet alleen te herleiden tot wat
in de heilige teksten staat, maar dat religie ook een eigen interpretatie van
mensen is. Voor mensen in het binnenperspectief is dit soms moeilijk te
aanvaarden.
Governed religion Religie voor zover het door de overheden wordt
gedefinieerd met als bedoeling religies te besturen. Zoals België de Kerk-
Staat verhouding: er is een systeem waarbij er levensbeschouwingen erkend
zijn.
2
,Levensbeschouwing vandaag op wereldvlak
1/3 van de wereldbevolking is christelijk
o Katholiek ≠ Christelijk Binnen het christendom zijn er katholieken,
anglicanen, orthodoxen (waaronder veel vormen orthodoxen), …
1/4 van de wereldbevolking is moslim
15% Hinddoes, die allemaal in Indië leven
7% Boeddhisten, die allemaal rond Indië leven
0,2% Joden, maar ze hebben een belangrijke invloed gehad op christendom
en islam
16,3% unaffiliated
o Mensen die zich niet bekennen tot een levensbeschouwing, daar
behoren de atheïsten bij, maar de groep is groter dan dat. Er zijn ook
mensen die niet geloven in een god maar zeggen dat er toch iets moet
zijn (Ietsisme).
Zou er in de toekomst meer mensen religieus zijn of net niet?
We zien vooral dat bij jongeren de levensbeschouwelijke onverschilligheid toeneemt.
Mensen die niet katholiek zijn, worden ook geen atheïst die alle godsdiensten willen
laten verdwijnen. Godsdienstlessen interesseren de leerlingen heel weinig =
levensbeschouwelijk onverschillig.
Toch zouden er in de toekomst ook meer mensen religieus kunnen zijn. Niet in het
Westen, aangezien er hier secularisering plaatsvindt, zoals het aftakelen van de
katholieke kerk. Maar toch zijn er verschillende landen waar religie nog steeds enorm
van belang is.
De mensen die er onderzoek naar hebben gedaan denken dat het christendom
procentueel gelijk blijft, maar dat de islam een enorme groei kent, namelijk van 1/4
wereldbevolking naar 1/3 gaan.
Dat komt omdat demografisch gezien de meerderheid van de kinderen die
geboren gaan worden, moslimouders hebben. Ze hebben krijgen vroeger
kinderen en ze kennen een hoger geboortecijfer.
De groep van unaffiliated stijgt numeriek. Dat komt door de secularisering van het
christendom.
De Oosterse en Westerse religies
Oosterse religies
Hindoeïsme
Boeddhisme
Sikhisme Mannen dragen de tulband
Jainisme Ze zijn heel sober, nadruk op vasten, respect op alles wat leeft
maar langs de andere kant actief in de diamantsector. Ze bezitten de tempel
van Wilrijk
Shintoïsme, taoïsme Vooral bekend in China
3
, Westerse religies/ Monotheïstische religies
Christendom
o De helft van de christenen zijn katholiek
o 37% protestanten
o 12% orthodoxen
Jodendom
o De meerderheid woont in Israël
o Het Jodendom was heel erg verspreid in de wereld = Diaspora
Islam
o Soennieten
o Sjiieten
Les 2
10/10
1. Jodendom
Het jodendom is een monotheïstische godsdienst één God “Jahwe”.
Israël is na de WO II een Joodse staat geworden. Oorspronkelijk woonden de Joden
in Palestina, maar door verwoesting van hun tempel leefden de Joden een lange tijd
in diaspora. Toen kwam het Zionisme, een strijd voor een staat te stichten en in 1848
werd Israël gesticht.
Diaspora = verspreiding van het Joodse volk over de hele wereld. De Joodse
gemeenschappen die zich
Te kennen termen
Teksten: Tora, Tenach, Talmoed
Aartsvaders – profeten
Orthopraxie – Sabat – Kashrut
Sefardische en askenazische joden
Chassidim
Vervolging – Antisemitisme
Het Jodendom is een kleine religie
Jodendom is een kleine religie in vergelijking met het christendom en de islam.
Het Jodendom is geen missionaire godsdienst. Het jodendom is een
verbond tussen God “Jahwe” en het Joodse volk. Alle mensen die geen Joden
waren hadden dus weinig met het Jodendom te maken. Ze hechten er weinig
belang aan om anderen te bekeren tot hun godsdienst.
Je kan je moeilijk laten bekeren tot het jodendom. Het kan wel plaatsvinden
via een huwelijk. Je bent enkel Joods als je mama Joods is.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievanbulck1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50155 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen