- Deontologie gaat terug op de plichtenleer van Immanuel Kant: Een handeling is goed
als de intentie die achter de handeling zit, goed is.
- Ethische reflectie en dialoog rond deontologie helpen ontwikkelen
- Codes & wetten à tijdelijk, contextuele morele consensus
- Deontologie: gaat volgens Kant over autonoom bepaalde principes (
tegenovergestekde van heteronome principes die door andere worden opgesteld, bv:
wetten).
- Wetten moeten steeds vertaald worden binnen concrete contexten à “Wat is het
goede, in dit geval, op dit moment, bij deze cliënt?”
Iedereen gelijk voor de wet?
Wetten hebben als basisregel iedereen gelijk voor de wet, maar creëren soms
ongelijkheden.
Vb: Lage-emissie zone (LEZ) à voor kwetsbare groepen heeft dit een negatieve invloed op
mobiliteit à doet financiële kloof alleen maar toenemen
Vb: De corona-pandemie à legde grote kansarmoede bloot à zoals kleine huisvesting,
zonder tuin of buitenruimte
+ zie cursus pagina 2-4
Communicatieve rationaliteit
à van de Duitse socioloog en filosoof Jürgen Habermans: zijn theorie biedt inspiratie voor
een communicatieve dialoog
- Standpunt gevormd door gebruik van argumenten uit verschillende werelden:
o Objectieve wereld
o Intersubjectieve wereld
o Subjectieve wereld
- 3 soorten argumenten (in het vormen van een beroepsethisch standpunt):
o Sociologische kijk à feiten
o Juridische kijk à normen
o Ethische kijk à waarden
,ORIËNTATIE IN DE BREEDTE (sociologische kijk)
- Feitelijk niveau à objectieve wereld
- Casus overstijgen (helikopterperspectief) à feiten kaderen
- Handelen vanuit bepaalde positie en door de maatschappij, organisatie en cliënt
gegeven mandaat (je dient ergens voor, er is een bepaalde finaliteit aan het
uitoefenen van je job verbonden).
- Complexiteit (micro-meso-macro): vanuit de sociale context/sociale systemen
waarin het handelen gebeurt, dat de positie duidelijk wordt
- Het in kaart brengen van partijen en belangen op de 3 niveaus kan verheldering
brengen op je eigen beroepspositie uit te klaren.
- Posities zijn toegewezen of verworven à rolverwachtingen
- Mogelijke loyaliteits- en rolconflicten à professional: conflict tussen wat organisatie
“vraagt” en wat maatschappij “vraagt” en wat cliënt “vraagt”
- Micro-niveau (cliëntensysteem), meso-niveau (organisatieperspectief), macro-niveau
(de maatschappij)
consequentialistische argumenten:
Gevolgen, als… dan… à onderscheiden en afwegen van belangen tegenover elkaar.
ORIËNTATIE IN DE HOOGTE (juridische kijk)
- Intersubjectieve wereld
- Principes die we met meerdere mensen hebben afgesproken
- Genormeerde context: normen/gedragsregels waarvan sommige geformaliseerd zijn
in wetten à dit wettelijk kader geeft een standaard
- Wetten en regels kunnen richting bieden, maar kunnen ook tegenstrijdig zijn.
- Wetten kunnen noodzakelijk zijn, vb: het beroepsgeheim à essentiëel om te kunnen
werken met de cliënt
deontologische argumenten:
principes als basis van ons handelen (intentie), er wordt uitgegaan van principes die als
rechtvaardig worden beschouwd omdat ze opgaan voor meerdere mensen (intersubjectieve
overeenstemming) en in het algemeen belang zijn.
ORIËNTATIE IN DE DIEPTE (etische kijk)
- Centraal: beroepspersoon à subjectieve wereld
, - Meer-zinnigheid van waarden: waarde inclusie is een gegeven, maar verstaat
iedereen daar hetzelfde onder (iedereen vult deze naar eigen inzicht in)? Opgelet
voor toverwoorden ( woorden die goed en dat ook in essentie zijn, professioneel
klinken en getuigen van expertise, maar veelvuldig en oppervlakkig gebruikt worden)
- Ethische argumenten zijn postconventioneel: denken voorbij / los van bestaande
regels en procedures
- “practice wisdom” à buikgevoel dat gegrond is in een concrete realiteit
- Sociaal-agogisch werk is niet waardenvrij, er zijn richtinggevende waarden die soms
in conflict kunnen staan met elkaar.
zorgethische argumenten:
betrokkenheid en waarden van sociaal-agogische beroepen
Aandacht voor zelfzorg!
Privacy (individueel recht) is datgene wat enkel tot jezelf behoort, de informatie die je een
ander ontzegt. Het is de persoonlijke vrijheid om te gaan en staan waar je wil.
PRIVACY: SITUERING
Oorsprong privacy: ‘the right to be let alone’ (Warren en Brandeis, 1890)
• Door opkomst pers: bedreigde de rust
• ‘Negatieve’ invulling (geen last hebben van ‘anderen’)
Stroomversnelling eind 20ste eeuw
• Nieuwe informatie- en communicatietechnologieën
• Ontstaan van wetgeving (België WVP: 1992); GDPR (2018) à om privacy en
persoonsgegevens te beschermen
Negatieve en positive vrijheid (Warren en Brandeis)
Negatieve: slaat op een afwezigheid à “vrij zijn van…”
Positieve: duidt op een aanwezigheid à “vrij zijn om…”
à Groeiende tolerantie?
• (Subjectief) onveiligheidsgevoel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pinois. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.