BESTUURSRECHT
FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET BESTUURSRECHT
AFBAKING VAN HET BESTUURSRECHT
1.1 Situering van het bestuursrecht
De fundamentele elementen van het bestuursrecht
Afbakening van het bestuursrecht
o Het algemeen belang gaat primeren op het privébelang van de burger
Stel: de overheid wil een kanaal aanleggen in het gebied waar ik woon,
buurtbewoners gaan niet akkoord maar toch zal dit doorgaan door het algemeen
belang, want dit heeft voorrang op het privaat belang
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Bestuursrecht = administratief recht is een geheel van rechtsregels omtrent de organisatie, de bevoegdheden
en de werking van de uitvoerende macht. Algemeen belang primeert op het privaat belang van de burger.
Het is publiek recht (overheid staat centraal) en is op nationaal niveau
Organiseert het openbaar bestuur
(Bestaat uit)
Bestuurlijke overheden uit de grondwet: uitvoerende macht
Bestuurlijke diensten opgericht of erkend door deze overheden: OCMW, Kind en Gezin, Bpost, alle
FOD’s, NMBS, RIZIV, FSMA
Bestuur moet steeds optreden in algemeen belang
Veranderende beleidsopvattingen overheden
Veranderende verwachtingen bevolking
Om het algemeen belang te realiseren, treden overheden op verschillende wijzen op:
Bestuurlijke Wetten worden uitgevoerd door het nemen van individuele beslissingen in
beslissingen concrete dossiers
Verlenen van vergunning, benoeming ambtenaar, onteigeningsbesluit,..
Beslissingen van Soms kan een wet niet zonder meer worden toegepast en moet er vooraf
wetgevende aard een concrete en meer gedetailleerde uitwerking zijn waardoor bestuur een
algemeen geldend reglement of verordening opmaakt
Gemeentelijk politiereglement, gewestelijk stedenbouwkundige verordening
Beslissingen van Bepaalde geschillen met of binnen het bestuur kunnen niet altijd worden
jurisdictionele aard opgelost door gewone rechtbanken wel door rechtbanken die tot UM
behoren
Administratieve RB
o Doen uitspraak zoals een RB
o Raad van State, Raad van Vreemdelingenbetwisting, Raad van
studievoortgangbeslissingen,..
1
Amber Fiers Bestuursrecht
, o Beslissing in bepaalde tuchtzaak of dat de erelonen met betrekking
tot een erkend boekhouder uitgesproken worden door uitvoerende
kamers en kamers van beroepsinstituit van bekende boekhouders
en fiscalisten
VALLEN VOLGENDE HANDELINGEN/INSTELLINGEN ONDER HET ADMINISTRATIEF RECHT?
Weigering vrijstelling KU LEUVEN
o Ja, het is een bestuurlijke beslissing doordat het gaat om een individuele beslissing in een
concreet dossier
o Het is een eenzijdige beslissing van KU Leuven en is bindend voor de student
Vaststelling politiereglement door de gemeenteraad
o Ja, het is een beslissing van wetgevende aard: de gemeenteraad nam een beslissing
(gemeente = erkend bestuur)
Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen
o Ja, beslissing van jurisdictionele aard (Raad voor betwistingen inzake
studievoortgangebeslissingen = erkende dienst door de overheid)
Bekrachtigen wet door koning
o Neen, beslissing in het staatsrecht (hij doet dit als onderdeel van de wetgevende macht) –
hier gaat het echt om de totstandkoming van de wet
o Als er wet verder wordt uitgevoerd, bv.: gemeente wil iets uitvoeren = bestuursrecht
Bpost
o Ja, valt onder bestuurlijke diensten opgericht of erkend door deze overheden
Arrest Hof van Cassatie
o Neen, dit is geen administratieve RB = een gewone rechterlijke macht. Is wel een
rechtssprekende beslissing, maar valt niet onder het administratief recht omdat het geen
administratief rechtscollege is.
OCMW
o Ja, valt onder bestuurlijke diensten opgericht of erkend door deze overheden
Inroepen alarmbelprocedure
o Neen, valt onder de wetgevende macht van het staatsrecht
OVAM
o Ja, dit valt onder bestuurlijke diensten opgericht of erkend door deze overheden
Afleveren stedenbouwkundige vergunning
o Ja, dit is een bestuurlijke beslissing
o Beslissing van wetgevende aard stedenbouwkundige verordening
Administratief recht is een uitzonderingsrecht
Algemeen belang centraal <-> privébelang individu
o Bestuur moet soms eenzijdige beslissingen kunnen nemen (bv.: onteigening)
Eigen (ruimere) rechten (=”voorrechten”)
Eigen (zwaardere) plichten
Eigen terminologie
Uitvoerbare beslissingen
Bestuurlijke overheid kan zonder toestemming van betrokkenen, bv belastingen opleggen,..
o Eenzijdige rechtshandeling: geen akkoord van betrokkene, aanvechtbaar bij de
administratieve RB, Raad van state
2
Amber Fiers Bestuursrecht
, Gemeente kan zelf zonder toestemming van betrokkenen kunnen ze een betoging
verbieden
Belastingreglement opleggen
o Meerzijdige rechtshandeling: met het akkoord van de betrokkene = overeenkomsten
Een contract tussen gemeente en projectontwikkelaar die gebouw gaat bouwen
o Administratieve rechtshandeling: rechtgevolgen die het bestuur bewust gewild heeft
o Materiële handeling: zonder gewilde rechtsgevolgen
Betoging is verboden maar er wordt toch betoogd
Rellen
Voorrechten verbonden aan uitvoerbare beslissingen
Eenzijdig: overheid legt rechten en plichten op zonder zijn akkoord in algemeen belang
o Bv.: politiereglement, betogingsverbod
Vermoeden van wettigheid: beslissing moet in overeenstemming zijn met de wet
o Dit vermoeden is weerlegbaar; je kan tegendeel bewijzen; bewijslast is bij rechtszoekende
Uitvoerbaarheid: aanspraken geput uit beslissing kunnen meteen gerealiseerd worden zonder
voorafgaande erkenning door de RB
o Uitvoerbaarheid bij voorraad = privilege du prealable
Administratieve overheid mag haar eenzijdige beslissing tenuitvoerleggen zonder
vooraf door de rechter wettigheid ban beslissing te laten herkennen zelfs al de derde
de beslissing betwist, bestuur moet niet wachten op uitspraak van een recht
o Ambtshalve gedwongen uitvoerbaar = privilege d’execution d’office
Administratieve overheid de burger in principe tot uitvoering van beslissing dwingen
Bestuur kan hulp inroepen van openbare macht zonder dat er een vonnis moet zijn
Aan de orde wanneer de uitvoering ervan afhankelijk is van initiatief van de burger
Vb.: Bv. ambtenaar krijgt tuchtsanctie dus een administratieve beslissing
van federale overheidsdienst en stel hij wil dit aanvechten dan mag hij niet
blijven werken gedurende periode ertussen
Bv.: iemand weigert uit huis te gaan waar hij werd uitgezet, kan hem toch
dwingen a.d.h.v. een deurwaarder
1.2 Indeling van de uitvoerbare beslissingen
Reglementaire en Reglementaire beslissingen:
individuele Algemene draagwijdte
beslissingen Toepasbaar op onbepaalbaar aantal personen (iedereen)
Rechtsregels in formele en materiele zin vb. KB
Individuele beslissingen:
Beschikking individuele draagwijdte
Toepasbaar op een bepaald aantal personen
Rechtsregels in formele, maar niet in materiele zin
Belangrijk onderscheid:
Wijze bekendmaking
o Bekendmaking aan iedereen (reglementaire)
o Kennisgeving aan de belanghebbenden = betekening
(individueel)
Motivering
o Materiële motivering (reglementaire)
o Materiële + formele motivering (individuele)
Adviesafdeling wetgeving raad van state
o Verplicht advies (reglementaire) decreet/ordonnantie
o Geen advies (individuele) beschikking
Rechtverlende en niet- Rechtverlenende beslissingen
3
Amber Fiers Bestuursrecht
