SAMENVATTING FORMEEL
STRAFRECHT
DEEL 1 : ALGEMENE BEGINSELEN STRAFPROCESRECHT
DEFINITIE
A) Formeel strafrecht
= strafprocesrecht = strafrechtspleging = strafvordering sensu lato
: Het geheel van de procedure spelregels volgens welke het materieel strafrecht
wordt toegepast
Rechtsregels betreffende opsporing, vervolging en berechting van personen
verdacht van een misdrijf.
Beschrijft scenario’s & vormvoorschriften
Bepaalt rechtpositie betrokken personen
+ organisatie & werking rechtscolleges
+ tenuitvoerlegging beslissingen rechtscolleges
Deze regels richten zich in eerste plaats tot de overheid, maw tot de personen die
met toepassing van het strafprocesrecht belast zijn.
Niet vanzelfsprekende regels
B) Materieel strafrecht
Het geheel der rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar worden
gesteld en gesanctioneerd.
Gericht tot de gehele bevolking, burgers en overheid inbegrepen.
Vanzelfsprekende regels
BRONNEN
1) Grondwet 1830
Fundamentele rechten
Bepalingen inzake rechterlijke macht
Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van parlementsleden en ministers
2) Wetboek van strafvordering
Inclusief voorafgaande titel bij het wetboek van strafvordering
3) Potpourri- wetgeving
Wijzigingswetten 2015-2018 m.b.t. diverse bepalingen
4) Nieuw wetboek van strafvordering in vooruitzicht??
DOELSTELLING STRAFPROCES
1
,2022-2023 Emma Lardenoit
Dubbele finaliteit strafproces
1) Waarheidsvinding
Optiek openbaar belang
Bepalen op welke wijze de bewijzen tegen vermoedelijke daders moeten worden
vergaard en hoe rechtscolleges op grond hiervan tot eventuele veroordeling
kunnen komen.
2) Bescherming individuele grondrechten
Optiek individuele burger
In kader waarheidsvinding: bevoegdheden die verregaande beperkingen
grondrechten kunnen inhouden (tav verdachten, maar ook derden)
Ruimer dan rechten van verdediging
3) Onderlinge afweging finaliteiten
19e en eerste helft 20e E: waarheidsvinding
Pas sinds EVRM bescherming grondrechten zelfstandig doel
GW + legaliteit + Wet franchimont 1998
Voorwaarden opdat inbreuk gerechtvaardigd is
Belangen individu wegen meer door, waarheidsvinding moet af en toe wijken
Concrete afweging door rechtspraak
Slingerbeweging
ACCUSATOIR VS INQUISITOIR
2
,2022-2023 Emma Lardenoit
Fase ter terechtzitting vooronderzoek
VERLOOP STRAFPROCES
Twee fasen
VOORONDERZOEK
Geheime fase
Grotendeels inquisitoir
DOEL
Verdachte identificeren
Nagaan voldoende bezwaren
GEEN uitspraak over grond van de zaak
TWEE VORMEN
1) Opsporingsonderzoek (90% strafzaken)
Gevoerd door Procureur des Konings en hulpofficieren
Zonder tussenkomst onderzoeksrechter (uitz. mini-instructie)
Afgesloten door beslissing tot niet-vervolging of vervolging (rechtstreekse
dagvaarding vonnisgerecht) of vordering GO
3
,2022-2023 Emma Lardenoit
Ook mogelijk: buitengerechtelijke afdoening (minnelijke schikking of
bemiddeling)
Geen tussenkomst onderzoeksgerechten vereist
2) Gerechtelijk onderzoek
Gevoerd door onderzoeksrechter
In geval van dwangmaatregelen
Controle Kamer van Inbeschuldigingstelling
Afgesloten door Raadkamer: regeling der rechtspleging
Principe: niet betrokken bij onderzoeksverrichtingen
MILDERINGEN door Wet Franchimont (12/03/1998)
Recht op gratis kopie ondervraging
Recht op inzage of afschrift (beperkt), ruimer wanneer van vrijheid beroofd
T.a.v. de openbare opinie
Alle onderzoeksverrichtingen en procedurehandelingen zonder publiek
MILDERINGEN: persmededelingen door PdK of advocaat
Sanctionering
NIET: de nietigheid van het onderzoek
WEL: nietigheid bepaalde opsporingshandelingen
o Hof van Cassatie : recht eerlijk proces niet in gedrang als verdachte in
media negatief in beeld komt
o Quid reality-tv?
o Magistraten en politiemensen die schenden:
• strafbaar feit = art. 458 Sw. (schending beroepsgeheim, idem
privésector)
• Grond tot schadevergoeding
Indien partijen misbruik maken van inzagerecht: strafbaar ogv art. 460ter Sw.
Probleem: journalisten zo goed als onaantastbaar
2) Niet- tegensprekelijk karakter en sturing vooronderzoek
Verdachte niet recht om bezwaren te weerleggen (‘tegen te spreken’) en
verweermiddelen aan te voeren
Ratio: nog geen uitspraak grond van de zaak
OO: principe geldt onverkort
o Uitz!
GO: inverdenkingsgestelde en burgerlijke partij kunnen mee sturen
o Specifieke onderzoeksdaden vragen (beroep mogelijk)
3) Schriftelijk karakter
Van elke onderzoeksverrichting wordt geschrift opgemaakt
= proces-verbaal
Strafdossier vormt basis voor behandeling zaak en openbare terechtzitting
Geen algemene wettelijke regeling voor het op schrift stellen van
onderzoeksverrichtingen, met uitz. van verhoren en telefoonbewaking
5
, 2022-2023 Emma Lardenoit
ONDERZOEK TEN GRONDE
WAT?
Onderzoeksfase waarin uitspraak wordt gedaan over grond van de zaak = vraag of
feiten bewezen zijn en, indien bevestigend, over straf
Voor vonnisgerechten
KENMERKEN
1) Openbaarheid van terechtzitting en uitspraak
Voorgeschreven door Grondwet (Art. 148 en 149 Gw.)
Zowel terechtzitting als uitspraak
Op straffe van nietigheid
Alle verrichtingen in aanwezigheid beklaagde als publiek
o Interne openbaarheid
: de beklaagde heeft vanaf nu inzage in het strafdossier. Dit is noodzakelijk
om naar behoren zichzelf te kunnen verdedigen tegen OM.
o Externe openbaarheid
: de openbare opinie, het heeft vooral een controlerende functie. Het
publiek kan via de pers toezicht uitoefenen op de strafrechtspleging.
Uitz: zitting met gesloten deuren (enkel t.a.v. publiek)
o indien gevaar voor openbare orde of goede zeden
o ogv art. 6(1) EVRM o.m. in belang bescherming privéleven
Geen uitzondering op openbaarheid uitspraak
Enkel t.a.v. vonnisgerechten, niet onderzoeksgerechten
2) Tegensprekelijk karakter van procedure
Essentie recht van verdediging
Onderzoek verloopt in vorm debat tussen vervolgende (OM) en verdedigende
partij (beklaagde)
Niet verplicht: beklaagde recht verstek te laten gaan
Wapengelijkheid OM en beklaagde
Praktijk: bewijsvoering hoofdzakelijk gesteund op stukken strafdossier
(‘verificatierechter’)
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ldeno02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,59. Je zit daarna nergens aan vast.