Crisis in de Sovjet-Unie
Het werd steeds duidelijker dat de planeconomie niet werkte. De ambtenaren in Moskou bepaalden
hoe en waar de producten gemaakt moesten worden en controleerden het productieproces. Dat
leidde tot een enorme bureaucratie. Deze bureaucratie zorgde ervoor dat alles traag verliep.
Hervormingen van Gorbatsjov
In 1985 kwam er een nieuwe partijleider, die zag dat de Sovjet-Unie ‘ziek’ was: Michail Gorbatsjov.
Deze boerenzoon werkte eerst als oogstmedewerker op een groot staatslandbouwbedrijf. Daarna
studeerde hij rechten in Moskou. In 1979 werd hij lid van het Politbureau, het dagelijkse bestuur van
de Communistische Partij. In 1985 werd Gorbatsjov de algemeen leider van het Politbureau.
Gorbatsjov kwam met een groot programma van veranderingen. Hierbij draaide het om perestrojka
en glasnost. Perestrojka betekent ‘hervorming’. Gorbatsjov was niet van plan om de planeconomie af
te schaffen, maar hij wilde die zo veranderen dat de economie weer gezond werd. Gorbatsjov haalde
een groot deel van de Sovjettroepen terug uit de landen van het Warschaupact. Ook maakte hij een
einde aan de dure wapenwedloop. Niet alleen de economie moest hervormd worden, ook in de rest
van de maatschappij moest meer openheid komen. Gorbatsjov noemde dat glasnost.
Het Oostblok valt uiteen
Omdat Gorbatsjov al zijn aandacht op de Sovjet-Unie wilde concentreren, kon hij zich niet meer op
dezelfde manier met de Oostbloklanden bezighouden als zijn voorgangers. Het was voor de leiders
van de Oostbloklanden dan ook even slikken toen Gorbatsjov hun meteen na zijn benoeming
meedeelde dat ze niet langer hoefden te rekenen op een militaire interventie door troepen van de
Sovjet-Unie om hen in zadel te houden. In een land sloeg de nieuwe politiek van Gorbatsjov meteen
aan: Hongarije. Een week nadat op 25 april 1989 de eerste eenheden van het Rode Leger uit dit land
vertrokken, knipten de Hongaarse grenswachten het prikkeldraad van de zwaarbewaakte grens met
Oostenrijk door. Hierdoor was ontsnapping naar het Westen mogelijk.
De val van de Muur
De regering van de DDR kwam door deze ontwikkelingen in grote problemen. In november 1989 was
er geen houden meer aan. Toen tienduizenden DDR-burgers naar de Muur wandelden, durfden de
grenswachten geen geweld te gebruiken en werd de poort geopend.
Duitse eenwording
De West-Duitse regeringsleider Helmut Kohl zag nu een goede kans om de BRD en de DDR te
verenigen in een Duitsland. De Verenigde Staten en de andere Europese landen steunden hem hierin
vanaf het begin: het Westblok zou hierdoor groter en sterker wordenen het Oostblok zou nog verder
verzwakken. Bij de democratische verkiezingen die in Oost-Duitsland gehouden werden, wonnen de
partijen die zich wilden aansluiten bij West-Duitsland. Op 3 oktober 1990 gingen de DDR en de BRD
samen en voortaan was er weer sprake van een Duitsland. Berlijn werd de hoofdstad.
Het einde van de Sovjet-Unie
De glasnost en perestrojka hadden in de Sovjet-Unie zo veel op gang gebracht, dat Gorbatsjov het
proces niet meer in de hand konden houden. Het gevolg was dat de prijzen snel stegen. Ook de
prijzen van levensmiddelen schoten omhoog. De lonen
werden laag. Hierdoor nam de ontevredenheid onder de bevolking toe. Door de glasnost
veranderde ook de politiek. Er werden steeds meer onafhankelijke kandidaten gekozen.
Hierdoor raakte de Communistische Partij haar overwicht kwijt. In de grensgebieden van
de Sovjet-Unie kreeg het nationalisme weer de ruimte. De deelrepublieken eisten
onafhankelijkheid. Het begon in maart 1990 in Litouwen. Eind december 1991 was de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 107922M. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.